DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Hatırlattığınız bu açıklaması,
bilmiyorum nerede yaptı, ama bu son derece yanlış bir açıklamadır. Eğer
bugün Suriye’de ateşkes ihlallere rağmen korunabiliyorsa, eğer bugün halen
bir siyasi çözüm sürecinden bahsedebiliyorsak, bugün anayasa komisyonunu
nasıl oluşturmamız gerekiyor diye bunu tartışıyorsak, esasen bunlar Astana
ve Soçi toplantıları sayesinde olmuştur. Herkes şunu kabul ediyor ki evet,
bir Cenevre süreci vardı, biz Astana’nın ya da Soçi’nin hiçbir zaman
Cenevre’ye alternatif olmasına da izin vermedik, uluslararası meşruiyet çok
önemli. Fakat Cenevre’de de hiçbir şey olmadı, biraz önce söylediğim
konularda hiçbir adım atılmadı, hiçbir gerçek anlamda toplantı da
gerçekleşmedi. Bugün bu noktaya geldiysek bu süreç sayesinde geldik. Yani
bu süreci dışlamanın yerine ya da küçük gruplarla alternatifler platformlar
oluşturmak yerine, aynı Fransa ve Almanya’nın İstanbul’da yaptığı gibi,
geldiği gibi, Dörtlü Zirvede olduğu gibi, birlikte ne yapabiliriz, bu
süreci nasıl hızlandırabiliriz, buna kafa yormamız lazım. İşte bu süreç
olmasaydı bugün Rusya’yla İdlib Memorandumunu da imzalamayabilirdik, onun
ne kadar önemli olduğunu herkes, Rusya’yı seven-sevmeyen, bizi
seven-sevmeyen herkes de kabul ediyor ve teşekkür ediyor.
Dolayısıyla öyle bir açıklama olduysa çok talihsiz bir açıklamadır. Ben
Jeffrey’nin de kendi düşüncesi olduğunu zannetmiyorum, ama Çalışma Grubu
toplantısında eminim bu konular zaten gündeme gelecektir.
Diğer taraftan bu Dörtlü Zirve, zaten o zaman da konuşuldu, ihtiyaç
duyulursa tekrar gerçekleşebilir. Önümüzdeki süreçte bizim başlattığımız
3’lü ya da 4’lü mekanizmaların faydasını da gördük, bunlar tekrar bir araya
gelebilir.
Buyurun.
SORU- Anladığım kadarıyla Dörtlü Zirvenin netleşmiş şehir, tarihi yok.
İhtiyaç duyulursa dediniz.
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Yok, şu anda kesinleşmiş bir tarih yok,
tabii 4 ülkenin aynı anda belirlenen tarihe olur vermesi gerekiyor.
SORU- Bir şey sormak istiyorum bu F-35 konusu ve …Amerikalıların
hazırladığı raporu, siz muhattabınızla görüşmede biraz daha detayına
inmişsinizdir diye tahmin ediyorum, biraz daha biraz daha bilgi verebilir
misiniz ve siz nasıl değerlendiriyorsunuz?
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- F-35 konusunu Buenos Aires’te ikili
görüşmede Cumhurbaşkanımız Erdoğan’la Trump görüştü, hatta Trump’ın kendisi
bu konuyu açtı, herhangi bir sorun var mı dedi, biz bunları devretmek
istiyoruz dedi ve hiçbir problemin de yaşanmasını istemiyoruz, çünkü
Türkiye sadece satın almıyor, üretimin de içinde ve bu projenin önemli
ortaklarından birisi diye Trump’ın bizzat kendisi söyledi. Bu tür tabii
kongrede bazı girişimler oldu ama, daha önce de söylediğim gibi çok
kapsamlı bir proje, Türkiye de önemli aktörlerinden birisi, bunun öyle
iptal edilmesi kolay bir süreç değil, bunun ekonomik boyutu var, hukuki
boyutu var, ilişkilerimize yansıma boyutu var, dolayısıyla şu anda bir
sorun görmüyoruz biz.
Buyurun.
SORU- …TRT World Haber, benim sorum Karadeniz’deki kriz üzerine olacak.
Ukrayna ve Rusya arasındaki kriz konusunda Türkiye arabuluculuk noktasında
hangi adımları atıyor?
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Biliyorsunuz bu kriz yaşandıktan sonra
Sayın Cumhurbaşkanımız hem Putin, hem de Poroşenko’yla telefonda görüştü,
daha sonra Trump’la telefonda görüştü ve özellikle ABD’nin de Türkiye’den
böyle bir beklentisi var. İşte tüm ülkelerle iyi ilişkiler içinde olmanın,
dengeli ve adaletli olmanın da bir faydası bu, böyle durumlarda
arabuluculuk görevi yapabiliyorsunuz, her iki tarafla da rahatlıkla temas
edebilirsiniz; bugün Ukrayna Dışişleri Bakanı Pavlo Klimkin de bunu
söyledi. Ve Cumhurbaşkanımız Erdoğan her konuda her ülkeyle rahatlıkla
temasa geçebiliyor.
Ve biz biliyorsunuz hem BM’de, hem AGİT’te, hem de İslam İşbirliği
Teşkilatı’nda barış için arabuluculuk inisiyatifine başkanlık ya da eş
başkanlık yapıyoruz, AGİT ve Birleşmiş Milletler’de Finlandiya’yla beraber
bunu yapıyoruz.
Diğer taraftan, tabii biz de bir Karadeniz ülkesiyiz, bölgemizde ilave bir
gerginliği arzu etmeyiz. Şimdi öncelikle yapılması gereken şey, tabii
burada el konulan gemilerin ve de mürettebatın serbest bırakılması, gerekli
işlemler yapılıyordur mutlaka ve bu konuda biz de çaba sarf ediyoruz. Ve bu
sorunun kapanması, ama bundan sonra da biliyorsunuz bu deniz etrafında ve
Kerç Boğazı’nda hem Rusya’nın, hem Ukrayna’nın hakları var, dolayısıyla
buradan geçişler elbette olacak, bir daha gerginliğe yol açmamak için iki
ülkenin bu işi birlikte koordine etmesi gerekiyor. Tamam, Kırım konusunda
biz de Ukrayna’nın sınır bütünlüğünü, toprak bütünlüğünü destekliyoruz,
Ukrayna’nın doğusunda problemler var, ama bu tür sorunlar birlikte, yani
tüm bu sorunlara rağmen, anlaşmazlıklara rağmen koordine edebilecek
sorunlar. Dolayısıyla bundan sonra bu sorunun yaşanmaması için biz de
elimizden gelen katkıyı yapacağız.
Buyurun.
SORU- …Dışişleri Bakanlığında çalışan Rusya kökenli bir çevirmenin
tercümelerinin bilgisini aynı zamanda anıldığı gruba aktardığına ilişkin
bir iddia ortaya atıldı, buna ilişkin bir soruşturma yapıldı mı acaba?
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Şimdi bu sabah ben de gazetelerde okudum
sabah özetlere bakarken. Fakat bizim böyle sözleşmeli bir personelimiz yok.
Bizim Büyükelçiliğimizde çalışan tercüman arkadaşlarımız var. Yani diğer
muhataplarımızla toplantılara gelen birisiyse onu bilmiyorum, tabii ki bu
işi soruşturacağız ve açığa çıkması için gerekenleri biz de yapacağız. Ama
bizim tarafımızda, hani dışarıdan sözleşmeli ya da böyle freelance
dediğimiz işimiz düştüğü zaman davet ettiğimiz bir tercümanımız yok ve
kendi Büyükelçilik bünyemizdeki arkadaşlarımızla bu işleri yapıyoruz. Ama
karşı muhataplarımız, illa dışişleri bakanı olması şart değil, değişik
temaslarda da bulunuyoruz, onların yanında böyle birisi geldiyse
bilmiyoruz, ama bunu şu anda soruşturuyoruz.
SORU- Kaşıkçı soruşturmasıyla ilgili bugün savcılıktan 2 tane tutuklama
kararı çıktı, dün CIA’de … Senato’da bilgilendirme yaptı. Biraz son durumu
anlatabilir misiniz bize? Temaslarınızda da gündeme gelmiştir, Arjantin’de…
SORU- Bir ek yapabilir miyim ben de? Siz daha önceki açıklamanızda BM’de
soruşturma açılması için girişimde bulunması gerektiğine dikkat
çekmiştiniz, onunla ilgili bir gelişme var mı?
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- İlk başlarda böyle bir uluslararası
soruşturmaya henüz gerek yok demiştim hatırlayacaksınız, Dışişleri
Bakanlığında bir konuğumu ağırlarken yine soru-cevap kısmında bir soru
gelmişti, ona cevaben söylemiştim. Ama zaman ilerledikçe tabii uluslararası
toplumun beklentisi hem artıyor, hem de acaba bir uluslararası soruşturmaya
ihtiyaç var mı-yok mu, bu ciddi bir şekilde tartışılıyor. Hatta BM
raportörleri de biliyorsunuz Cenevre’deki raportörler, Genel Sektere de bir
BM soruşturması için çağrıda bulundu, yazılı mektup gönderdiler, çağrıda
bulundu. Birçok mevkidaşım da yine bu NATO toplantılarında bir uluslararası
soruşturmaya ihtiyaç var mı-yok mu diye sordular, hatta birlikte hareket
edelim önerileri geldi.
Biz bugüne kadar sabırla Suudi Arabistan’daki soruşturmalardan bilgi
edinmek istedik, fakat bu bilgiyi maalesef edinemedik. Suudi Arabistan
bizden sürekli bilgi almak istiyor, haklıdır, doğrudur, biz zaten
paylaşıyoruz, ama Suudi Arabistan’ın da yine bize karşı ve uluslararası
topluma karşı şeffaf olması gerekiyor ve bu soruşturmalarda ne ortaya
çıktı, bunları bizimle paylaşması lazım. Onun yerine çelişkili ifadeler
görüyoruz, işte robot resmini göndereceğiz yerel iş birlikçinin diyorlar.
Bu sokaktan gelişi güzel rastgele bulunmuş bir kişi değil, önceden
ayarlanmış bir kişi olduğuna göre ismi, cismi ve telefonu, kayıtları
vardır. Diğer taraftan halen ceset bulunamadı, nerede olduğunu bilmiyoruz.
Ama biz hep şunu söylüyoruz, bizim tarafımızda bu soruşturma sürekli
derinleştirilerek devam ediyor, biz sonuna kadar gideceğiz, ama eğer bir
tıkanıklık olursa, ki bugünlerde ciddi ciddi bunu da değerlendiriyoruz ve
mevkidaşlarımızla, ülkelerle konuşuyoruz, uluslararası bir soruşturmaya da
gitmekten hiç çekinmeyiz. Tabii ki Cumhurbaşkanımız ikili görüşmelerinde
G-20 marjında bu konuyu da değerlendirdi, zaten herkes bunu bize soruyor.
Şunu da söylüyorlar, Türkiye’nin bu süreçte sergilediği tavır, şeffaflık ve
kararlılık herkes tarafından takdir ediliyor ve teşekkür ediyorlar. Ama biz
birileri teşekkür etsin diye değil kendi topraklarımızda işlenmiş bir
cinayetin, önceden planlanmış bir cinayetin aydınlatılması için üzerimize
düşeni yapmamız lazım, bizim her şeyden önce insanlığa karşı bir
sorumluluğumuz var.
Çok teşekkür ediyorum, müsaadenizle.