HACI YAKIŞIKLI- Efendim herkese hayırlı günler diliyorum. Ramazan ikliminin bu güzel gününde başkentten selamlarla. Akit Özel’in bu hafta çok önemli bir konuğu var, Dışişleri Bakanımız Sayın Mevlüt Çavuşoğlu. Efendim, hoş geldiniz.

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Hoş bulduk, iyi yayınlar.

HACI YAKIŞIKLI- Çok teşekkür ediyorum. Tabii efendim, aslında gündem malum gündem koronavirüs. Fakat biz malum gündemden önce özellikle 5 Mart’ta Moskova’ya gidildi, gelindi, İdlib’i konuşuyorduk, ateşkes antlaşmasını konuşuyorduk. Daha sonra 9 Mart’ta Brüksel’e gidildi gelindi. Siz tüm bunlara gittiniz, Cumhurbaşkanımıza eşlik ettiniz. Brüksel’den gelince, işte Mülteci Zirvesi vesaire oldu. Biz aslında Libya’yı, Doğu Akdeniz’i, açık kapı politikasını konuşurken 10 Mart’tan itibaren Türkiye’de birdenbire bir koronavirüs vakaları dünyayla beraber başladı ve bu süreçte de bütün gündemimiz koronavirüs oldu. Ben size tabii ki İdlib’i, Doğu Akdeniz’i, açık kapı politikasını soracağım. Ama müsaadenizle koronavirüs gündemiyle, malum gündemle başlamak istiyorum efendim.

Tabii Dışişleri mensuplarının biz özellikle bu tahliye sürecinde canla başla çalıştıklarını gördük. Sağlık Bakanlığı nasıl ki sağlık çalışmalarıyla adından başarıyla söz ettirdiyse, siz de tahliye süreçleriyle özellikle adınızdan söz ettirdiniz. Size gelen kamuoyundaki bu tahliye süreçleri size nasıl yansıyor, vatandaşlarımızın size geri dönüşleri nasıl gerçekleşiyor ve ilginç olaylar yaşıyor musunuz efendim?

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Çok teşekkür ediyorum. Gerçekten korona pandemisi başladıktan sonra herkes artık dünyanın eskisi gibi olmayacağını söylüyor, inanıyor, biz de kendimizi Türkiye olarak buna hazırlıyoruz ve bununla ilgili bir taraftan hükümetimiz, kabinemiz Cumhurbaşkanımızın liderliğinde çalışmaları yapıyor, diğer taraftan da dünyadaki gelişmeleri yakından takip ediyoruz, aydınların görüşlerini soruyoruz, fikir adamlarının görüşlerini soruyoruz. Şimdi korona sonrasıyla ilgili biliyorsunuz Türkiye’deki düşünür ve yazarlardan makaleler istedik ve bir kitap haline getirdik eski sorunlar, yeni trendler diye Kovid Sonrası Küresel Sistem.

HACI YAKIŞIKLI - Bu kovid sonrası için, yani bu ileriye dönük bir kitap.

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Tabii tabii ileriye yönelik bir kitap.

Diğer taraftan, şimdi yurt dışından çok sayıda farklı ülkelerden aynı şekilde yazar ve düşünürden istedik, hepsiyle de görüştük, anlaştık, şimdi onun çalışmasını yapıyoruz, hazırlamamız lazım.

Ama diğer taraftan bu koronavirüsünü de, pandemiyi de iyi yönetmemiz lazım, bunun için de iyi koordine olmamız lazım. Herkes üzerine düşeni yapacak, aynı şekilde kurumlar arasında, bakanlıklar arasında da iyi bir uyum ve koordinasyon olacak. İşte bunu da Cumhurbaşkanımızın liderliğinde çok şükür başarıyla yürütüyoruz. Her kabine toplantısında bu çalışmalarımızı gözden geçiyoruz, sağlıkla ilgili, eğitimle ilgili, İçişleri Bakanlığı’nın yapacağı, yani her kurumun, ekonomi bunun içinde çok önemli bir yer alıyor, ticaretimiz.

Tabii ki yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın talepleri var. Bazıları geçici olarak orada öğrenci ya da geçici olarak gitmiş, onları tahliye etmemiz gerekiyor. 7 milyona yakın vatandaşımız yurt dışında yaşıyor. Bugün itibariyle yanlış hatırlamıyorsam 507 vatandaşımız vefat etti. 400’den fazlasının cenazelerini bugüne kadar ülkemize getirdik, bazıları oralarda defnetmek istedi, bazılarıyla ilgili işlemler devam ediyor. Her birini tek tek arıyorum, Cumhurbaşkanımızın selamını iletiyorum. Vatandaşlarımızın hepsinin söylediği şu, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin ne kadar büyük olduğunu görüyoruz, ilk defa hissediyoruz diyenler de oldu. Tabii başka ülkelerin vatandaşları da, özellikle Avrupa, Batıda yaşıyor, onlar götüremiyorlar. Ama biz hiçbir cenazemizi orada göndermek isteyenin cenazesini bırakmadık.

Diğer taraftan tabii vatandaşlarımızı Türkiye’ye getirmemiz lazım, getirdikten sonra karantina altına almamız lazım. Karantina sürecinde de Sağlık Bakanlığımız, İçişleri Bakanlığımız, Gençlik ve Spor Bakanlığımız, Ulaştırma Bakanlığımız ve Kızılay’ımız vesaire kurumlarımızla beraber çalışmamız lazım, 14 günlük karantina. Bugüne kadar Cumhurbaşkanımızın da talimatlarıyla bu çalışmalar çerçevesinde biz yaklaşık 110 ülkeden 65 binden fazla vatandaşımızı ülkemize getirdik. Ve son yine Nisan ortasında, Ramazan başlamadan önce de Cumhurbaşkanının talimatıyla başlattığımız tahliyeden sonra 30 binden fazla vatandaşımızı ülkemize getirdik. Yine bugün Kazakistan’dan özellikle bu petrol sahalarında çalışan 300 civarındaki vatandaşımızı ülkemize getiriyoruz.

HACI YAKIŞIKLI - Kendi imkanlarımızla yapıyoruz bunları.

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Tabii, Türk Hava Yolları gidiyor. Bunu yaparken de başka ülkelerin vatandaşlarını da getiriyoruz. Örneğin Arjantin’de Ukrayna vatandaşları var, Ukrayna birçok ülkeden rica etmiş olmamış, bizden rica ettiler, biz Ukrayna vatandaşlarını getiriyoruz. Bugün yine Dominik Cumhuriyeti’nden kalkacak bir uçağımız var…

SUNUCU- Açıklamanızı okudum ben, evet.

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Türkiye saatiyle akşam kalkacak. Oradan örneğin Bulgaristan, Romanya ve Azerbaycan vatandaşları var. Sadece kendi vatandaşlarımızı getirmiyoruz. Tabii bu süreçte duygulanıyoruz bazen, vatandaşlarımızı arayınca onlar ağlıyor, duygulanıyor bir taraftan gelememişler, diğer taraftan vefat var.

HACI YAKIŞIKLI - Çok ilginç yaşadığınız bir şey var mı efendim o süreçte mesela sizi duygulandıran?

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Vatandaşlarımız tabii kendileri gelemediği için Türkiye’ye, cenazelerini burada defnedemedikleri için çok üzülüyorlar. Ama diğer taraftan da cenaze orada kalmadığı için de çok mutlular. Cumhurbaşkanımızın da selamlarını ilettikten sonra ağlayanlar oldu. Biz de tabii duygulanıyoruz, insani durum, teselli etmemiz lazım. Ama onlara da umut veriyoruz, korona sonrası geleceksiniz, mezar ziyaretlerinizi yapacaksınız. Merak etmeyin, burada defin işlemleri kaymakamlıklar, valilikler, belediyeler, hep beraber yapıyoruz. Sağlık Bakanlığımız yine sağlıkla ilgili tedbirleri alıyor. Vatandaşlarımız gerçekten bu konuda hem çok mutlular, hem duygulular. Ve umutla da tabii pandemiden sonra Türkiye’ye gelmek istiyorlar.

Tabii bu süreçte yaşadığımız ilginç olayları sordunuz. Örneğin Berlin’e gitmiş, daha evlenmiş, ikinci gün Berlin’e gitmiş bir vatandaşımız pandemiden sonra gelemedi.

HACI YAKIŞIKLI - Evlenmiş, ikinci gün gitmiş.

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Evet, ikinci gün işi gereği, özel bir şirkette çalışıyor. Ve dönmek için tabii çalışmalar yapıldı. Biraz da bize geç başvurduğu için yedek listede. Son gün liste açıldı, bazı son dakikada gelmek istemeyen veya iptal eden vatandaşlarımız oluyor değişik sebeplerden, bazıları karantinaya girmek istemiyor ve vatandaşımız uçağa bindi. Güzel de tvitler attı, işte Türkiye, Dışişleri Bakanlığı sevenleri buluşturuyor diye. Tabii biz Dışişleri Bakanlığı olarak tüm misyonlarımızla, Büyükelçilerimiz, Başkonsoloslarımız, çalışma arkadaşlarımız, burada Koordinasyon ve Destek Merkezimiz var, 7 gün 24 saat Çağrı Merkezimiz, şu ana kadar 100 bine yakın çağrıya sadece pandemiyle ilgili cevap vermiştir. Benim sosyal medya hesabımdan yaklaşık 15 bin kişiye tek tek döndük.

HACI YAKIŞIKLI - 15 bin kişiye döndünüz sosyal medyadan, öyle mi?

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- 15 bin kişiye tek tek arkadaşlarımızla, bazılarına ben dönüyorum, bazılarına arkadaşlarımız dönüyor. Dolayısıyla burada sevenleri kavuşturuyor.

Şimdi bir Hollandalı çift Fethiye’de yaşıyor, oturumu orada, çalışma izni var, Türkiye’de sosyal güvenliği var. Ve çocuklarının düğünü için Hollanda’ya gidiyorlar, pandemiye yakalandılar. Fakat orada sosyal güvenliği yok. Ve beyefendi kalp hastası ve tedaviye ihtiyacı var. Ve sonuçta bizden tabii rica ettiler, buradan İstanbul Başkonsolosluğu, bizim Rotterdam Başkonsolosluğumuz devreye girdik. Bizim vatandaşlarımızla beraber geldiler, 14 günlük karantinada. Ve çok iyi insanlar, orada herkes onları çok sevdi. Hatta karantinada onlara bir doğum günü partisi de, parti demek doğru değil de pasta getirdiler, işte sosyal mesafeyi koruyarak tebrik ettiler, gönlünü aldılar. Şimdi vatandaş döndü ve tedavisini Türkiye’de sosyal güvenliği de var, sigortası var, devam ettiriyor.

Mesela bizim Fas sınırında yine balıkçılarımız var.

HACI YAKIŞIKLI - Evet Türk balıkçıları mı?

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Mogadişu’da, özür dilerim Mogadişu da değil, yukarıda Fas sınırında balıkçılarımız var. Ve bu balıkçılarımızın tabii bazıları uzaklara da gidebiliyorlar. Ve Moritanya’da, özür dilerim biraz önce Mogadişu dedim, aklımız hep...

HACI YAKIŞIKLI - Evet, tabii.

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Moritanya’da ve vatandaşımız tabii rahatsız ve ilaca da ihtiyacı var, ilacı da bitmiş. Balıkçıların çünkü bazen açılıyorlar, geliyorlar, bizim balıkçılar da biraz cesur.

HACI YAKIŞIKLI - Tabii uzun süre gidiyor...

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Ve sonuçta bize ulaştı vatandaşımız ve vatandaşımıza bu talebini bizim ulaştırmamız gerekiyor. Nasıl yapalım derken karşımıza Ege Üniversitesi’nde Tıp Fakültesi’nde okumuş yine Moritanyalı bir doktor çıktı ve bu doktor hemen ilaçları temin etti.

HACI YAKIŞIKLI - Çok güzel.

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Ve 8 saat uzaklıkta ilacı vatandaşa ulaştırdık, vatandaşımız çok mutlu oldu.

Buna benzer gerçekten bazen de komik olaylar yaşıyoruz. Örneğin, İrlanda Dublin’de bir vatandaşımız rahatsızlandı. Biz tabii hemen ambulans gönderdik Büyükelçiliğimiz olarak takip ettik. Sonra vatandaşımız da pozitif çıktı ve hastaneye yattı, tedavisi de biraz uzun sürdü. Tabii yurt dışındaki misyonlarımız, Büyükelçilerimiz, Başkonsoloslarımız, çalışanlarımız, şu anda 500’e yakın vatandaşımız tedavi görüyor farklı ülkelerde, sürekli takip ediyorlar. Ve her gün vatandaşımızın durumunu hastaneye soruyorlar, doktorlara, nasıl oldu, bugün nasıl oldu diye. Oradakiler demiş ki, ya bu adam Türkiye’de çok mu önemli birisi, çok mu meşhur biri, biz bilmiyoruz da her gün soruyorsunuz.

HACI YAKIŞIKLI - Sürekli sorulduğu için, evet.

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVŞOĞLU- Bu kadar sorduğunuza göre herhalde çok meşhur birisi. Misyonumuz da demiş ki, yok, bizim için sadece bir vatandaşımız. Burada çalışıyor, Türkiye’de de değil. Burada benzer anıları yaşıyoruz.

HACI YAKIŞIKLI - Vatandaşa verilen kıymeti de gösteriyor.

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Yani önümüzdeki günlerde inşallah getireceğiz vatandaşlarımızı. Örneğin, biraz önce Dominik Cumhuriyeti’nden vatandaşlarımız dedik. Hemen etrafında tabii Karayipler’de adalar var. Küba, bunların en büyüklerinden bir tanesi. 9 vatandaşımızı Küba’dan getireceğiz, Jamaika’dan 9 vatandaşımızı, Bahama’lardan yine 3, Cayman Adalarından da 3 vatandaşımızı da getirip Dominik’te birleştiriyoruz, oradan Türkiye’ye getiriyoruz.

HACI YAKIŞIKLI - Küçük uçaklarla mı geliyorlar bunlar?

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Tabii, oradan charter uçakları kiralanacak. Ama bazı yerlerde de sıkıntı yaşıyoruz, ülkeler izin vermiyor. Afrika ülkelerinde, mesela Ruanda’da var 15 vatandaşımız. Komşu ülkelere taşımak istedik karayoluyla, terör problemi var, can güvenliği çok önemli. Diğer taraftan uçuşlar yok, uçuşlara da izin vermiyorlar. Katı karantina kuralı uygulayan Latin Amerika ülkeleri var, orada da üç beş vatandaşımız var. Bazılarını işte Brezilya’ya getirebildik, bazılarını da getiremedik. Ama hepsiyle de tek tek ilgileniyoruz. Getiremediğimiz vatandaşlarımıza da misyonlarımıza ilave paralar gönderdik, ödenekler gönderdik. Sayın Cumhurbaşkanımız da, bu konuda hiçbir şeyden esirgemeyelim dediler. Nasıl içeride gerekli ekonomik tedbirler açıklanıyorsa vatandaşlarımıza destek için ve orada vatandaşlarımıza ayni yardımlar yapıyoruz, kalacak yer temin ediyoruz, maddi yardımlar yapıyoruz.

Bir de, misyonlarımız Büyükelçiler ve Başkonsoloslarımız tüm o yaşadıkları ülkelerde varlıklı vatandaşlarımızla “Biz Bize Yeteriz” kampanyasını da oralarda başlattılar. Türkiye’deki “Biz Bize Yeteriz” kampanyasına da çok büyük destek verdi çalışma arkadaşlarımız ve yurt dışında yaşayan vatandaşlarımız. Ama oradaki zor durumda olan vatandaşlarımız için de bu Ramazan ayında “Biz Bize Yeteriz” kampanyasını başlattılar. Çalışanlarımız, arkadaşlarımız kendi maaşlarından katkı sağladı, iş adamları ve oradaki dernekler katkı sağladılar. Gerçekten bu süreçte Türk milletinin hasletini de özellikle Batı ülkelerindeki halklar çok gördü. Almanya’da olsun, Fransa’da olsun, Belçika’da olsun, özellikle tekstil sektöründe olan vatandaşlarımız maskeler üreterek o ülkenin sağlık personeline ve polisine gittiler bağışlarda bulundular. Restoran sektöründe olan vatandaşlarımız lokantalarında hazırladıkları sıcak yemekleri götürüp oradaki doktorlara, sağlık personeline, yine devlet görevlilerine bizzat dağıttılar. Ayrıca yoksul vatandaşlara da bu tür maske ve diğer yardımları da vatandaşlarımız iletti. Bize en karşı olan medyanın bile bunu gördüğünü ve orada yaşayan Türk toplumuyla ilgili, biliyorsunuz Avrupa’da ırkçılık, İslam düşmanlığı, yabancı düşmanlığı, Türk düşmanlığı üst seviyede ve üst üste geldi birbirine girdi. Bundan dolayı da orada yaşayan vatandaşlarımıza ve toplumumuza negatif haberler ya da açıklamalar oluyordu, bu dönem de bunu da bu şekilde kırdığımızı da görüyoruz ki, yani onlar görmüyordu biz hep böyleydik vatandaşlarımız. Dolayısıyla, gerçekten bu süreçte biz de Cumhurbaşkanımızın liderliğinde Dışişleri Bakanlığı olarak üzerimize düşeni tüm arkadaşlarımızla yapmaya çalışıyoruz.

HACI YAKIŞIKLI - Yani dediğiniz gibi Batı da Türkiye’nin büyüklüğünü de görmüş oldu bu vesileyle.

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Tabii yardımları da ulaştırıyoruz. Şu ana kadar 132 ülkeden…

HACI YAKIŞIKLI - Ben de onu soracaktım tam efendim. Bu tabii tahliyeler sürüyor şu anda yani tahliye talepleri hala size gelmeye devam ediyor değerlendiriyorsunuz ve gördüğüm kadarıyla hiçbir kapıyı kapatmadınız, biz geliyoruz diyerek bir kapı kapatılmıyor herhalde dışarıdaki vatandaşlarımıza.

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Kapatmıyoruz, inanın bazen üzülüyoruz ama o vatandaşlarımıza da kapatmıyoruz. Neden üzülüyoruz? Vatandaş gelmek için ismini yazdırıyor son gün oluyor ben vazgeçtim diyor. Uçak kalkıyor üç gün sonra geliyor bu sefer ben dönmek istiyorum diyor. Şimdi tamam güzel de yani her bir vatandaş için tabii ki Türk Hava Yolları ya da uçağın gidip gelmesi de mümkün değil, ekonomik olarak da doğru değil, bir de bu imkan sunulmuş. O vatandaşımıza da tabii içimizden üzülüyoruz da yani kızıp, bağırıp çağıracak değiliz. Peki, diyoruz vardır bir sebebi diyoruz.

HACI YAKIŞIKLI - Tekrar bir sıraya alalım seni diyorsunuz.

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Tekrar diyoruz ki bir şey olduğu zaman buradan veya yakın bir ülkeden, şehirden sizi ekleyeceğiz diyoruz, gönlünü alıyoruz bu şekilde çalışmalarımızı sürdürüyoruz.

HACI YAKIŞIKLI - Devlet nezaketini bırakmıyor, nezaketli bir devlet noktasındayız.

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Bırakamayız, vatandaşımızın bir sebebi vardır. Hiçbir sebebi olmasa da bile o psikolojiyle öyle düşünmüştür, çünkü normal bir dönemde yaşamıyoruz, herkesin psikolojisini de etkiledi, o yüzden vatandaşımıza kardeşim sen dün vazgeçtin, seni bundan sonra gönderemeyiz veya hiçbir şey yapamayız, unut demek de doğru olmaz.

HACI YAKIŞIKLI - Yardım talepleriyle devam edelim efendim. Türkiye’den ve birçok ülkeden yardım talebi geliyor bu noktada son durum nedir? Bir de şunu merak ediyorum ben, hep Türkiye’de istenen yardım talepleri var, Türkiye hiç yardım talep etti mi bu süreçte, yoksa hep yardım talep edilen ülke mi oldu?

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Çok teşekkür ediyorum. Türkiye hiçbir ülkeden yardım talep etmedi, fakat ihracat izni konusunda ülkelerin desteğini istedi. Çünkü biz şu anda tıbbi malzeme konusunda, yani üretim konusunda dünyada en önde gelen ülkelerden bir tanesiyiz. Sağlık sistemimizde yine dünyada ilk 3’e giriyor her bakımdan. Kapasitemiz ise dünyada şu anda bana göre birinci sırada, bana göre değil yani rakamlar ortada, birinci sırada. Ve böyle bir dönemde de hiçbir sıkıntı, çok şükür yaşamadık. Tabii bazı ilaçların hammaddeleri farklı ülkelerde üretiliyor, o ülkelerden paramızla satın almak için talepte bulunduk normal.

HACI YAKIŞIKLI - Ama parayla almak için yani bize gönderin, yardım edin ihtiyacımız…

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Hayır, hibe olarak hiçbir ülkeden bir talepte bulunmadık çok şükür, yani ihtiyacımız da yok, gerek de duymadık. Örneğin, ventilatör üretiyoruz şu anda, yani burada gerçekten Selçuk Bayraktar’a da ne kadar teşekkür etsek azdır. Son zamanlarda fazla gereksiz yere saçma bir şekilde yüklendiler, kasıtlı olarak yüklendiler, bu tür şeyler bizi üzüyor, çünkü böyle değerlerimize sahip çıkmamız lazım. Yok efendim, Cumhurbaşkanımızın damadıydı, yok başka türlü değerlendirerek bu tür başarılı ve vizyon sahibi, geleceğimiz olan insanları küstürmememiz lazım, gerçekten onlara da çok teşekkür ediyoruz. Bu ventilatör üretiyoruz örneğin solunum cihazı. Şimdi solunum cihazının bazı ürünlerini, parçalarını biz ithal ediyoruz, bazı parçaları da biz ürettiğimiz için başka ülkeler bizden istiyor. Örneğin, bazı parçaları Amerika’dan biz ithal ediyoruz, Amerika Honeywell diye bir şirket. Amerika da bizden yine aynı şekilde bazı parçaları satın almak için talepte bulundu. Dolayısıyla, her ürünü biz üretemiyoruz, ama birçok ürünü üretiyoruz. O yüzden hibe değil satın almak, ilaç vesaire bazı ürünlerin satın alınması konusunda girişimlerde bulunduk.

HACI YAKIŞIKLI - Kaç ülkeye yardım ettik şu ana kadar?

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Şu anda Hacı Bey biz bugün itibariyle 79 ülkenin taleplerini karşıladık. Taleplerinin yüzde 100’nü karşılamamız mümkün değil, ama en azından önemli bir kısmını karşıladık. İşte bugün Dominik Cumhuriyetine gidecek uçakla hem Dominik Cumhuriyetine hem Haiti’ye. Dominik Cumhuriyeti ve Haiti aynı adayı paylaşıyorlar adanın bir kısmı Haiti, bir kısmı Dominik Cumhuriyeti. Maske, tulum, işte koruyucu gözlük gibi bunları hazırladık uçağımıza yükledik ve her iki ülkeye de yardımlarımız ulaşacak. Dün iki Dışişleri Bakanıyla da görüştük hem uçağımızla ilgili gerekli izinleri istedik farklı ülkelerden gelecek vatandaşlarımızın inmesiyle ilgili yardım talep ettik hem de gidecek ürünlerle ilgili bilgi verdik. Dominik Cumhuriyeti törenle dedi, bunu tören yapacağız bunun için dedi tabii.

HACI YAKIŞIKLI - Türkiye’nin yardımını törenle karşılıyorlar.

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Tabii. 132 ülkeden talep var, 79 ülkeye biz destek olduk ve üçte ikisinden fazla bizden talep eden ülkeler, yani BM’ye kayıtlı 194 ülke var, bizden talep eden ülke sayısı 132 dolayısıyla üçte ikiyi de geçtik. Bir de tabii BM’ye üye olmayan işte bizim Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti veya diğer Tayvan gibi bölgeler de var, ülkeler de var, bölgeler de var. KKTC tabii bizim kardeş ülkemiz, ana vatan yavru vatan. Ve tabii ki onlara da gerekli yardımı yapıyoruz ama, sonuçta 132 ülkenin bizden talepte bulunması Türkiye’nin bu bakımdan da güvenilir bir ülke olduğunun göstergesidir. Biraz önce sizin yayınınıza gelmeden önce Sayın Cumhurbaşkanı Yardımcımızın Başkanlığında bir koordinasyon toplantısı yaptık, video konferans yaptık. Hazine ve Maliye Bakanımız, Ticaret Bakanımız, Sanayi ve Teknoloji Bakanımız, Sağlık Bakanımız ve biz katıldık. Ve burada içerideki ihtiyacımız ne, üretim kapasitemiz ne? Ne kadar bize lazım, ne kadarını ihraç edebiliriz ya da hibe yapabiliriz. Hibe konusunda tabii Sayın Cumhurbaşkanımız karar veriyor ülkelerden gelen talepleri değerlendiriyoruz biz kendilerine arz ediyoruz. Dolayısıyla, önümüzdeki süreçte talebini karşıladığımız ülke sayısı da artacak onu da söyleyebilirim.

HACI YAKIŞIKLI - Çok büyük bir koordinasyon anlattığınız şey aslında her ülke bunu başaramıyor gördüğümüz kadarıyla.

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Tabii içeride kendi ihtiyacımızı garanti altına almamız lazım. Bazen diyoruz ya bizim de ihtiyacımız var biraz önce izah ettim, ama ihtiyaçları da karşılıyoruz diyoruz. Bunu muhalefet ve kötü niyetli bir grup şöyle yorumluyor, kendi vatandaşımıza ihtiyaç olanı biz almışız, başka ülkeye vermişiz gibi yorumluyor, öyle değil. Bugüne kadar sağlık konusunda ve vatandaşımızın kişisel koruyucu ihtiyacı konusunda hiçbir sıkıntımız olmadı, yani sağlık sistemimizde güçlü, malzeme ihtiyacımız da sıkıntımız da olmadı. Yani bizim vatandaşımızın kullanacağını alıp başkasına vermedik. Burasını garanti altında tutuyoruz, veriyoruz, ama bazı bizde üretilmeyenler de tabii ithal etmek için çalışıyoruz. Macaristan’dan işte kimyasal geliyor, kardeş Pakistan’dan yine aynı şekilde tabletler ilaçlar geldi bu hidroksiklorokin diye bir madde var biliyorsunuz, bu bazı sıtma ilacı dahil onların üretiminde kullanılıyor. Yani ihtiyaçlarımızı da karşılamak için tabii ki gerekeni de yapacağız.

HACI YAKIŞIKLI - Hatta İngiltere’ye bile yardım, İngiltere’ye gönderdiğimiz yardım çok gündeme geldi. İngiltere’ye nasıl yansıdı, siz nasıl gördünüz bunu?

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Şimdi burada da yine art niyet görüyoruz. Gerçekten tabii İngiltere’ye biz önce Cumhurbaşkanımızın talimatıyla Türk Silahlı Kuvvetlerine ait uçaklarımızla, hava kuvvetlerimize ait uçaklarımızla malzemeleri gönderdik. İngiltere aynı zamanda bazı firmalarla sözleşme imzalamış, ürün üretmiş, sipariş vermiş, o ürünler üretilmiş, parasını vermiş almış, aldı, buna da izin verdik. Şimdi bu ürünlerden yani tulumlardan sanırım 1000 küsur tanesinde bir problem olmuş. Şimdi bizim gönderdiğimiz o hibe ettiğimiz İngiltere’ye 400 bin üründe hata varmış gibi lanse ettiler. İngiltere Hükümeti açıklama yaptı, İngiltere Büyükelçisi açıklama yaptı, fakat ona rağmen o İngiltere’de de bize karşı olan bir medya grubu var, maalesef bunlar bu işi köpürttüler. Daha sonra bazı medya grupları bunları düzeltti, rakamları gerçekleri verdi. Olabilir, yani 200-300 bin tulumun içinde bin tanesinde olabilir, yani olmasa daha iyi, ama bunu tamamen Türkiye’den gelen ürünler İngiltere’de hatalı çıktı ya da uymadı ya da uygun değildi demek gerçekten haksızlık bu kadar iyi niyetli yaklaşırken.

Orada da görüyoruz ki, konuları siyasete alet edenler var bizde olduğu gibi, sonuçta düzelttiler. Ama orada düzeltmelerine rağmen İngiltere Büyükelçisi, Birleşik Krallık’ın Ankara Büyükelçisi bile açıklama yapmasına rağmen içeride de kendi vatandaşlarımız ya da belli bir grup siyasi amaçlarla bizim aleyhimize kullanmaya kalktı, bu da doğru değil. Yani burada sosyal medyada veya bazı medyada çıkan haberleri teyit ederek yorumlar yapmamız lazım.

HACI YAKIŞIKLI - Efendim, koronavirüs Türkiye şu anda başarılı oldu ve giderek yavaşlıyor, tabii önlemlerimizi almaya devam ediyoruz.

Birazdan İdlib’e geçeceğiz ama, ben şimdi sizinle ilgili bir şey sormak istiyorum. Koronavirüs sürecinde siz bunu nasıl yaptınız, onu merak ediyorum. Şimdi 2019 yılında, ben notlarıma bakacağım buradan, 420 bin kilometre yol yapmışsınız, dünyanın çevresini 11 tur atmış oluyorsunuz bir sene içerisinde. 420 bin kilometre yol yaptınız ama, ayın uzaklığı da 384 bin kilometre, yani ayın uzaklığını geçmişsiniz bir yılda.

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Gitmişiz, ama dönememişiz.

HACI YAKIŞIKLI - Dönememişsiniz. Ama 5 yıla bakalım gidip dönmüş müsünüz diye, siz 2,5 milyon kilometre yol yapmışsınız, ben notlarımı aldım. Dünyayı 63 kere dolaşmışsınız, ki 2019 yılı sonu itibarıyla, 2020’yi saymıyorum şu anda, bu da 3 kere aya gidip gelme, ama siz bildiğim kadarıyla aya gitmeyi tercih etmiyorsunuz. Şimdi dünyayı gezerken pat diye seyahatler bitti. Hadi bizler Türkiye içine, dışına gidiyoruz geliyoruz ama, siz sürekli bir deveran içindesiniz, sürekli bir gezi içindesiniz ülke için, Türkiye için. Siyasi süreci psikolojik ve sosyolojik olarak nasıl koordine edebildiniz kendi içinizde?

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Evet, gerçekten seyahat etmek Dışişleri Bakanının görevi, arada Cumhurbaşkanımız da takılıyor bazen Türkiye’ye geliyorsun diye. Tabii Cumhurbaşkanımızın talimatlarıyla gidiyoruz, gitmemiz de lazım, Türkiye’yi temsil etmemiz lazım, önemli toplantılara katılmamız lazım, resmi ziyaretler, çalışma ziyaretleri vesaire, bunları gerçekleştirmemiz gerekiyor, oturduğumuz yerden yürütmek her zaman tabii ki doğru değil. Ama pandemi yüzünden de mecburen birçok seyahatimizi ertelemek zorunda kaldık ya da iptal etmek durumunda kaldık, planlanmış seyahatlerimiz vardı, etkinliklerimiz vardı, onları da erteledik.

Diğer taraftan, tabii bir taraftan pandemiyle mücadele, pandemiyle mücadele konusunda da koordinasyon lazım. Diğer taraftan da hayat devam ediyor, siz İdlib diyorsunuz, Libya diyorsunuz veya dünyadaki diğer gelişmeler devam ediyor, onları da çok iyi takip etmeniz lazım.

Bir de biraz önce söylediğim gibi, pandemi sonrasına kendimizi hazırlamamız lazım, önümüze çıkacak fırsatlar var veya bizi bekleyen sınamalar ne, küresel sistem ne taraf doğru eğilecek, gidecek, yönelecek. Bugüne kadar tespit ettiğimiz aksaklıklar nasıl giderilecek, tüm bu çalışmaları yapıyoruz.

Hacı Bey, biz geçen sene hatırlayacaksınız Büyükelçiler Konferansında dijital diplomasi inisiyatifini başlattık. Yani bu gelişmeleri görüyorduk, yavaş yavaş dijitalleşmeyi ve kendimizi de buna göre hazırlamamız gerekiyordu. O zaman böyle bir pandeminin olacağı aklımızdan geçmezdi, ama geleceğe yönelik eğilimler olarak gördük ve kendimizi, ülkemizi ve Bakanlığımızı buna hazırlamak için de çok yoğun bir çaba sarf etmeye başladık.

Diğer bir açılımımız ise yeniden Asya. Şimdi pandemi sonrasında da görüyoruz ki, Asya merkezli bir ekonomik büyüme olacak. Biz Asya’da yeni değiliz, eskiden beri varız, hatta kökenimiz oradan gelme, ama oralarda daha güçlü olmamız lazım, bütüncül bir yaklaşımla olmamız lazım, ilişkilerimize yeni bir enerji katmamız lazım.

HACI YAKIŞIKLI - Yeni bir dünya başlıyor diyebiliriz o zaman.

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Evet, kesinlikle pandemi sonrasında yeni bir dünya başlıyor, kendimizi buna göre hazırlamamız lazım.

Diğer taraftan, eğer Mart sonunda gerçekleştirmiş olsaydık Antalya Diplomasi Forumu, bu da yeni inisiyatifimiz, tüm dünyada gidiyoruz, Davos’a gidiyoruz, Münih’e gidiyoruz, başka yerlere gidiyoruz, hep buralarda konuşuluyor, artık bu tür konular, gelecekle ilgili planlamalar, yeni fikirler Antalya’da konuşulsun, Türkiye’de konuşulsun, Antalya Diplomasi Forumunu başlattık ve ana teması da dijital çağda diplomasiydi. Yani biz bunları Cumhurbaşkanımızın büyük bir vizyonuyla görüyoruz, kendimizi ona göre hazırlıyoruz. Ama bu süreçte de çalışmalarımızı yürütüyoruz, oturduğumuz yerden yatarak değil çalışarak yürütüyoruz.

Bir taraftan video konferanslarla tüm toplantıları düzenliyoruz. Ve şu ana kadar dünyadaki tüm Büyükelçilerimizle ve ayrıca Başkonsoloslarımızla video konferans aracılığıyla görüştük. Biliyorsunuz NATO Dışişleri Bakanları Toplantısını gerçekleştirdik, aynı şekilde İslam İşbirliği Teşkilatı Dışişleri Bakanları İcra Komitesi Toplantısını gerçekleştirdik. Yine 3’lü formatla Astana toplantısını gerçekleştirdik. Bizim yine başka bir 3’lü formatımız var Türkiye-Romanya-Polonya diye, Dışişleri Bakanları Toplantısını gerçekleştirdik. G-20 içinde Kanada’nın da inisiyatifiyle şimdi birlikte yürüttüğümüz Uluslararası Koordinasyon Çalışma Grubu var ve biraz sonra sizden çıktıktan sonra video konferansla buna katılacağız, bir taraftan tecrübe paylaşımı, bir taraftan ticaretin etkilenmemesi, vatandaşların tahliye konusu, vize süresini ya da kalma süresini geçirmiş vatandaşlarımıza cezai işlem yapılmaması gibi birçok konuyu görüşeceğiz, en az ülkelere nasıl yardım edebiliriz, bunları konuşuyoruz.

Diğer taraftan, işte biraz önce söylediğim gibi, kendi içimizde de, sadece kabine toplantısı değil, konuya göre kendi içimizde de oluşturduğumuz çalışma grupları var, düzenli bir şekilde bakanlarımızla ve kurumlarımızla görüşüyoruz, işleri yürütüyoruz.

Eskiden bu yaptığımız çalışmaların birçoğunu seyahat ederek yapıyorduk, şimdi ise burada ofisimizde ya da konutumuzdan yürütüyoruz, o zaman seyahat etmediğimiz için zaman kazanıyoruz. Sadece zaman kazanmıyoruz, uçağa binmek, inmek öyle kolay değil, radyasyon, aynı şekilde basınç. Bilmiyorum hiçbir yarım boş bir pet şişe koyduğunuz mu uçakta, kalkınca ne kadar şişiyor, inince ne kadar içine geriliyor. Dolayısıyla insan vücudu da böyle, in, kalk, radyasyon, yorgunluk, uyku düzeni, düzensiz beslenme vesaire, bir de zaman kaybı. Bu kazandığımız zamanı da biraz ailemize ayırıyoruz, arada gidiyorum babamı görüp geliyorum, 85 yaşında.

HACI YAKIŞIKLI - Siz Alanya sevdalısısınız, ben onu biliyorum.

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Alanya, Antalya. Tabii yıllarca temsil ettik, Alanya bizim doğduğumuz, büyüdüğümüz vatanımız, Antalya da keza öyle, 16 sene de temsil ettim, dolayısıyla oraları da boş bırakamıyoruz, ailemiz de orada. Biraz da arada diğer işleri yaptıktan sonra ne yapıyoruz? Çiftçiyiz ya, çiftçi monşeriz ya, hemen gidiyoruz bahçede, şimdi fideleri ettik, önce tohumlardan ettik fideler çıktı, şimdi bahçeye ekmeye başladık ve inşallah bu sene bayağı çoğalttım da ürünü…

HACI YAKIŞIKLI - Şu anda fide ekim zamanı zaten. Sizin orada biraz daha erken tabii, Ankara’da yeni başlıyor ama.

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Ankara’yı kastediyorum ben.

HACI YAKIŞIKLI - Ha, buralarda başladınız.

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Oralarda çıktı, orada karpuzlar falan şimdi çıkmaya başladı, diğer sebzeler de öyle, fakat Ankara’da bir ay sonra Bakanın bahçesinden organik…

HACI YAKIŞIKLI - O zaman biz sizin bahçenize geleceğiz efendim inşallah Allah nasip ederse.

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- İnşallah. Geçen sene bazı arkadaşlarla paylaşmıştık, inşallah…

HACI YAKIŞIKLI - Bu sene biz sözünü almış olduk, geleceğiz bahçenize inşallah. Efendim, şimdi Türkiye’nin yeniden gündemine döneceğiz. Esas gündemimiz bizim aslında şuydu, İdlib’i konuşuyorduk, ateşkes antlaşmasını konuşuyorduk, 2 ay oldu. 5 Mart 2020’de Moskova’da İdlib antlaşması imzalandı, M4 kara yolunda Rusya’yla ortak devriye, M5 kara yolunda da gözlem noktalarımız var bizim. Şimdi İdlib’de 5 Mart Moskova’dan bıraktığımız noktadan bu zamana kadar 2 ay içinde neler oldu, en son güncel gelişmeler nelerdir efendim?

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Gerçekten İdlib’de bizi üzen gelişmeler oldu, ama kararlılığımızı da gösterdik, sonuçta Rejime pabuç bırakmayacağımızı gösterdik, Rejimin destekçilerine de gerekli mesajı da vermiş olduk ve büyük bir insani trajedinin de önüne geçtik.

HACI YAKIŞIKLI - İdlib’deki trajedi bitti mi?

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Şimdi 5 Nisan’dan bu yana biz sahadaki gelişmeleri tabii takip ediyoruz ve eskisine göre bir sükunet var. Sizin de söylediğiniz gibi ortak devriyeler yapılıyor. Diğer taraftan 100 binden fazla yerinden edilmiş insan evlerine geri döndü. Biliyorsunuz bu Rejimin ayrım yapmaksızın devam ettirdiği saldırılardan dolayı 1 milyona yakın insan bizim sınırımıza doğru hareketlenmişti, hatta bazıları da bizim şu anda güvenli bölge dediğimiz Afrin ve Fırat’ın batı bölgesine gittiler buraları daha güvenli gördüğü için. Önce can güvenliği diyor her insan gibi oradaki kardeşlerimiz de.

HACI YAKIŞIKLI - Türkiye’nin bulunduğu bölgelere gelmeye devam ediyorlar.

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Şimdi bunların bir kısmı geri döndü. Devriyeler devam ediyorlar. Bu süreçte ihlaller oldu mu? Evet oldu, Rejimin ihlalleri oldu. İhlal olduğu zaman hemen, tabii Rejimin garantörü kim, Rusya, Rusya’ya bildirimde bulunuyoruz. Bazen de yine gerek Rejimin ihlaline karşılık vermek için, bazen de bazı radikal gruplardan da ihlaller oldu, ama çoğunluğu Rejimin ihlaline karşılık veren ihlaller oldu. Temenni ederiz ki bunlar bitsin.

Suriye sadece İdlib’den ibaret değildir, İdlib çok önemli, ama kalıcı bir ateşkes ve siyasi sürecin işlemesi gerekiyor. Anayasa Komisyonu ikinci toplantısında adeta, dağılmadı da, yani bir tıkanma oldu, şimdi buna geri dönmemiz gerekiyor. Dolayısıyla İdlib’de eskisine göre durum iyi, birlikte çalışmalarımız sürüyor. Ama Rejimin tabii niyeti belli, rejim siyasi çözüme inanmadığı için askeri çözümle tamamen kontrolü ele geçireceğini düşünüyor, ki çok yanılıyor, hiçbir zaman olmaz, yani Suriye’ye bu şekilde istikrar hiçbir zaman gelmez ve burada bir uzlaşıya gidilmesi gerekiyor. Halen kırılganlık var, yani ihlallerden de bunu görüyoruz, ama eskisine göre sahadaki durum çok iyi.

HACI YAKIŞIKLI - Peki İdlib’in bizim gözlem noktalarımızın orada ateşkes ihlalleri devam ederse biraz daha ileriye gitmemiz, o teröristleri kovalamamız mümkün mü?

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Şimdi tabii teröristleri kovalamamız tabii ki mümkün. İdlib’de biraz önce söylediğim gibi gerek teröristlere karşı, gerekse Rejime karşı ne yapabileceğimizi gösterdik. Diğer taraftan tabii Suriye sadece İdlib’den ibaret değil dedik, Suriye’nin kuzeydoğusunda, yani Barış Pınarı Harekatı bölgemizde olsun, Afrin bölgesinde olsun teröristler bu pandemi dönemini fırsat bilerek saldırmaya başladılar ve maalesef her iki bölgede de siviller öldü. Ama karşılığını da aldılar ve orada teröristleri bizim Silahlı Kuvvetlerimiz etkisiz hale getirdi, çok sayıda teröristi ve bunda başarılı olamayacaklarını onlar da gördüler. Şimdi hatta oralardan ayrılma veya başka yerlere gitme planlarının olduğunu sahadan aldığımız bilgilere göre görüyoruz.

Fakat burada esas olan şudur: Yani bu teröristlerin buralarda bulunması gelecek için tehlikeli, dolayısıyla güvenli bölge fikrimizin birinci sebebi bu.

İkinci sebebi ise, o güvenli bölgelere Suriyeli göçmenlerin dönmesidir. Onların da önümüzdeki süreçte inşallah çalışmalarını devam ettireceğiz.

HACI YAKIŞIKLI - M4 ortak devriyesi devam ediyor, M5 kara yolundaki gözlem noktalarımız sürüyor, ateşkes antlaşmasına dönem dönem uymuyorlar, o zaman biz müdahale ediyoruz, eğer saldırırlarsa da gerekirse İdlib’i de aşar teröristleri kovalarız noktasındaki sözlerinizin altını çizmiş olalım.

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Burada kararlığımız tam bizim, hiçbir tereddüdümüz olmadı, bundan sonra da olmaz. Ama bizim esas amacımız, Suriye’de barış ve huzuru tesis etmek ve başından beri çabamız bu. Astana sürecinin sebebi ne? Cenevre süreçlerinin sebebi ne? Anayasa Komisyonunu kurmamızın amacı buydu. Bugün tüm zorluklara rağmen Astana sürecini devam ettirmemizin sebebi bu, yani İdlib ve diğer bölgelerde, işte Rusya’yla da bazı gerginlikler oldu, ciddi görüş ayrılıkları oldu, ama Astana sürecini, Soçi süreçlerini sürdürüyoruz. Ve işte şimdi video konferanslar aracılığıyla Bakanlar toplantısını yaptık, eğer pandemide bir uzama olursa, ki inşallah olmaz, belki liderler zirvesini de bu anlamda video konferans aracılığıyla yapabiliriz.

HACI YAKIŞIKLI - Efendim, Libya’ya geçmek istiyorum. Libya’da ilginç bir durum var aslında. Şöyle, Rusya’yla bir yandan Soçi, Astana süreci, İdlib’de işte Moskova barış anlaşması derken, Libya’da da iki grup var, darbeci Hafter ve BM’nin tanıdığı Sarrac Hükümeti, Türkiye de zaten BM’nin tanıdığı hükümetin yanında.

Şimdi şu söylediğim doğru mu, darbeci Hafter’in arkasında Rusya, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır ve İsrail var. Bir yanda bu kadar ülke var, bir yanda da Türkiye var ve BM’nin tanıdığı bir yer. Ben Libya’da üstünlük kimde onu merak ediyorum şu anda?

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Şimdi Hafter’in arkasında Macron da var, Fransa da var. Bilmiyorum saydınız mı Fransa’yı?

HACI YAKIŞIKLI - Saymadım Fransa’yı.

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Fransa da var ve güçlü bir şekilde var.

HACI YAKIŞIKLI - Tüm bu ülkelerin yanında Fransa da var.

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Tabii ki.

Dikkat ederseniz, iki gün önce Fransa, Mısır, Rum kesimi ve Yunanistan toplantı yaptılar.

HACI YAKIŞIKLI - Evet, bir toplantıları oldu.

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Ve hatta Abu Dabi’yi de dahil etmişler. Ve oradaki açıklamalara bakın, Libya’yla ilgili hep Türkiye aleyhine. Zaten Fransa’nın Hafter’e verdiği destek gizli saklı değil, bunu Cumhurbaşkanımız tüm katıldığımız uluslararası toplantılarda gündeme getirdi, biz de gündeme getiriyoruz. Dolayısıyla burada özellikle Abu Dabi, Mısır ve Fransa en güçlü destek veren. Rusya’nın orada biliyorsunuz bir şirketi var, Wagner şirketi var. Wagner şirketi önceden Trablus kuşatıldığı zaman ön taraftaydı, daha sonra ise halen orada mevcudiyeti duruyor, biraz geri çektiler. Bunu Putin de söyledi, bizim kaynaklarımız da teyit ediyor, ama halen Libya’dalar.

Tabii her ülkenin orada bir çıkarı var, herkes çıkarının peşinde. Abu Dabi yönetimiyle Mısır ve bazı ülkeler burada tüm bölgeyi istikrarsızlaştırmak için çalışıyorlar. İşte Yemen’i bölmeye çalışıyor Abu Dabi yönetimi ve Somali’de Eş-Şebab terör örgütüne destek veriyor. Dolayısıyla bu bölgeyi gerçekten kim istikrarsızlaştırıyor diyorsanız, yani bu bölgede kim kaos yaratıyor derseniz, hiç tereddütsüz Abu Dabi’yi söyleriz. Yani bize ara ara böyle açık açık saldırmaya kalkıyorlar, en son uyardık hadlerini aşmamaları konusunda. Ama bu bir gerçek ki Libya’yı da karıştıran bunlar, Yemen’i de mahveden bunlar. İnsanlar açlıktan ölüyor Yemen’de, kadınlar, çocuklar, başka ülkelerin ve bizim gönderdiğimiz yardımları da engelliyorlar düşünün yani.

HACI YAKIŞIKLI - Bunu zaten siz dile getiriyorsunuz. Peki, efendim Libya’da şu anda…

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Şimdi Libya’da, toparlayacak olursak, Hafter bu ülkelerden aldığı destekle Trablus’u kuşattı, yine Trablus’la Tunus arasında sahil bölgelerinin bir kısmını da ele geçirmişti. Ve bu Trablus’a çok yaklaştığı için oradan sürekli şehre taciz ateşleri geldi, sivil insanlar öldü, hastanelere saldırdı, aynı Esad’ın yaptığını akıl hocaları aynı olduğu için Hafter yapmaya başladı. Ve tüm ateşkes anlaşmalarına rağmen, imzalamadı gerçi ama, kabul ediyorum dedi sözlü, yine Berlin’de oradaki ortak deklarasyonu kabul etmedi, tüm ateşkes var gibi açıklamalarına rağmen saldırılarını devam ettirdi. Şimdi tabii her gün bu endişe içinde bir şehrin, bir ülkenin yaşaması mümkün değil. Dolayısıyla Sarrac Hükümeti tüm kuvvetleriyle beraber karşı saldırıya geçti ve o Trablus’la Tunus arasındaki sahil bölgelerini Hafter’den aldı. Hafter baktı ki yenilgiye uğruyor, zaten darbeci ve bu sefer dedi ki, ben Suheyrat Anlaşmasını tanımıyorum, dolayısıyla tüm gücü ele geçirdim, yani darbe yaptım demek istiyor, ama sahadaki durum öyle değil. Burada denge tabii Sarrac Hükümeti, meşru hükümet tarafına şu anda geçti üstünlük, ama tabii burada da yine biz en iyi çözümün ve tek çözümün siyasi çözüm olduğunu düşünüyoruz, asker çözümle bir yere varılamaz. Eğer biz burada dengeyi sağlamasaydık bu savaş Trablus’un içine girerdi ve en az 10 yıl daha sürebilirdi ve bu bir kan davasına dönerdi. Yüz binlerce, milyonlarca insan ölürdü ve artık Libya’ya bir daha barış da gelmezdi. Hani biz tezkereyi gönderirken Cumhurbaşkanımızın da talimatıyla gittik muhalefeti bilgilendirdik hem CHP’yi hem İyi Parti’yi. Ve orada onlara da dedik ki, bu tezkere göreceksiniz sahadaki dengeleri değiştirecek ateşkese kadar götürecek ve bu şekilde Trablus’a da savaş sıçramayacak dolayısıyla bir felaketin önüne de geçeriz dedik. Belki o gün inanmadılar sonraki açıklamalarında da bunu gördük, ama daha sonra bu gelişmeyi gördük. Dünya tüm Avrupa ülkeleri de herkesle Türkiye sayesinde burada dengelerin değiştiğini görüyor. Biz savaş mı istiyoruz? Hayır, biz barış ve huzur istiyoruz Libya’da. Libya’nın barışı, huzuru, istikrarı bizim için de çok önemlidir. Sadece deniz yetki alanlarının sınırlandırılmasıyla ilgili yaptığımız anlaşma bakımından değil her bakımdan önemlidir. Dolayısıyla, biz burada meşru taraftayız, doğru taraftayız ve güçlü ve daha önce güçlü onlar gözüküyordu güya bu silahlardan dolayı, ama hiçbir zaman biz güçlüden yana olacağız diye bir kaygı içinde olmadık, biz haklıdan yana her zaman tavır koyduk, burada da haklıdan yana tavrımızı Libya’da da koyduk.

HACI YAKIŞIKLI - Haklıyız ve güçlüyüz şu anda Libya’da Türkiye güçlü diyebiliriz.

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Hem haklıyız hem güçlüyüz.

HACI YAKIŞIKLI - Böylece Libya’nın Irak ve Suriye olması da önlenmiş oldu bu tür diplomatik müdahaleyle birlikte. Efendim süremiz sonuna yaklaşıyoruz ama sormam gereken kısa kısa sorup cevaplarımız alalım, kamuoyunun merak ettiği sorular. Libya’da içimiz açıldı diyebiliriz çünkü Türkiye’nin güçlü olduğunu, şu anda elinin güçlü olduğunu söylediniz…

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Ama dikkatli bir şekilde yani dikkatli bir şekilde çalışmalarımızı sürdürmemiz lazım yani rehavet yok.

HACI YAKIŞIKLI - Tıpkı koronavirüs gibi yani azalıyor, bitiyor zannediyoruz, ama önlemimizi alalım gibi Libya’da da üstünlük Türkiye’den yana, ama dikkatli olduğunuzu belirtiyorsunuz.

Efendim, açık kapı politikası vardı biz kapıları açtık Yunanistan’dan gidiyordu, mültecileri zulümler ediliyordu bir sürü iş vardı orada, bu politika devam edecek mi korna virüsten sonra?

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Elbette. Şimdi biz Avrupa Birliğiyle anlaşma yaptık 2016 yılında biz yükümlülüklerimizin hepsini yerine getirdik, Avrupa Birliği seçici davrandı. İşine geldiği yükümlülüğü yerine getirdi, işine gelmediğini yerine getirmedi ve bu işin böyle gidemeyeceğini de biz kendilerine söyledik. Şimdi Cumhurbaşkanımızın ziyaretinden bahsetmiştiniz Brüksel ziyaretinde burada Komisyon ve Konsey Başkanlarıyla yapılan görüşmeden sonra beni ve Yüksek Temsilci Borell’i yetkilendirdiler biz bu anlaşmayı revize etmek için görüşüyoruz, görüşmelerimizi devam ettiriyoruz. Fakat alttan aldığımız mesajlara baktığımız zaman yardımcılarımız da çalışıyor, şimdi korona var nasıl olsa ve mülteciler gelmiyor dolayısıyla ağırdan alalım. Borell’e de verdiğimiz mesaj şu oldu, korona, pandemi bugün olmasa da yarın gidecek. Ama öyle görünüyor ki bu mülteci ve göçmen sorunu bir 10 yıl daha sürecek bu bölgede. Hatta eskiden beri sorun, ama son zamanlardaki bu ülkelerdeki durumdan dolayı artan bir sorun oldu, yükselen bir sorun oldu. Eğer bugün bu samimi yaklaşımı göstermezseniz pandemi sonrasında bizim kapımızı çalmayın, işbirliği için gelmeyin. Eğer işbirliği yapacaksak şimdiden samimi bir şekilde çalışalım. Nerede eksiklik var, noksanlık var? Bir de yeni gelişmelere göre biz birlikte neler yapabilmemiz lazım veya ayrı ayrı neler yapabilmemiz lazım bunu çalışmamız.

HACI YAKIŞIKLI - Ama böyle giderse Türkiye kapıları tekrar açar diyorsunuz.

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Zaten şu an da açık kapı politikamız devam ediyor kapatmadık.

HACI YAKIŞIKLI - Şu an da isteyen gidebiliyor mu Avrupa’ya?

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Yani isteyen gidebilir tabii ki, şu an da biz herhangi bir engel çıkarmadık, ama pandemi sebebiyle tabii ki burada insanlar yavaşladı. Diğer taraftan sınırda Yunanistan’ın insani olmayan muamelesine de Batı’nın göz yumması da gerçekten insan hakları ve diğer tüm göçmen hakkı bakımından da başka bir çifte standart oldu bunu da gördük.

HACI YAKIŞIKLI - Son sorumu soruyorum efendim süremizi de aştık biraz hemen bitiriyoruz. Sizin bundan sonra video toplantılarınız, görüşmeleriniz var yoksa sizinle devam edeceğiz aslında ama. Efendim, Amerika’nın 2 ay sonra 15 Temmuz’un dördüncü yılı. Amerika’nın FETÖ’ye bakışı değişti mi, yani şunu sorayım, Amerika hala bizden dosya istiyor mu? FETÖ’yle ilgili dosya verin, ispat edin diyor mu? Yoksa FETÖ’yü hani vatandaşı değil sonuçta, Türkiye’ye de verecek gibi durmuyor, verseydi verirdi sanki deport eder mi acaba Amerika FETÖ’yü öyle bir noktaya geldi mi?

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Şimdi Amerika’nın resmi politikasında maalesef FETÖ konusunda bir değişiklik yok, yani köklü bir değişiklik yok. Bunu Cumhurbaşkanımız Trump’la kaç defa konuştu, konuşuyoruz, bizler konuştuk, belgeler verildi, Adalet Bakanları arasında görüşmeler oluyor, yani sürekli gündemde tuttuğumuz bir konu. Evet, bazı eyaletlerde soruşturma başlatıldı, o eyaletlerdeki soruşturmalarla ilgili kurumlar FBI dahil gelip Büyükelçiliğimizden, bizden bilgiler de alıyorlar, Türkiye’ye geliyorlar bazı somut bilgiler bu konuda da işbirliği yapıyoruz, çünkü oradaki faaliyetlerin ne kadar tehlikeli olduğunu görüyorlar. Orada da eyaletten eyalete farklı yaklaşımlar var FETÖ’yle ilgili, ama FBI’ın soruşturmasının da ciddi olduğunu biz görüyoruz ve bu konuda elimizden gelen desteği veriyoruz. Bir taraftan FETÖ bir terör örgütüdür, diğer taraftan kara para aklama dahil her türlü Amerika’nın kanunlarının da güçlü bir şekilde karşı olduğu ve çok katı olduğu bu bakımdan kanunlarını da hatırlatmak gerekiyor. Kara para aklama, insan kaçakçılığı, vize kaçakçılığı gibi birçok illegal faaliyetleri de var. Bunlarla ilgili bilgileri de ABD’deki yetkililerle, muhataplarımızla paylaşıyoruz. MASAK bir görevlisini, üst düzeyli bir görevlisini Washington Büyükelçiliğimize görevlendirdi, atadı ve oradan bilgi paylaşımını da yapıyoruz. Ama maalesef tüm bunlara rağmen FETÖ’nün iadesi veya FETÖ’yle ilgili federal devletin ya da kurumların bir soruşturma başlaması bugüne kadar olmadı. Hep değişik bahaneler, gerekçeler vesaire. Yani o bakımdan Amerika’nın FETÖ’yle ilgili işbirliği konusunda, politikasında bizim arzu ettiğimiz bir düzeye gelmediğini açıkça söylemek isterim. İşte eyaletlerde ve FBI’ın soruşturmaları var onları da yakından takip ediyoruz.

HACI YAKIŞIKLI - Çok teşekkür ediyoruz efendim. S-400’lerle ilgili zaten açıklama yapmıştınız yani aktive edilecek ama Nisan’da aktivite edilecekti daha sonra edileceğini. Gelmeyen parça kaldı mı S-400’le ilgili?

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Zaten parçaların hepsi birlikte geldiler, yani aynı dönemde geldiler o nakliye işte birkaç gün ya da 1-2 hafta sürüyor peyderpey hepsi geldi. Diğer taraftan teknisyen, mühendis ve de uzman eğitimleri süreci vardı biliyorsunuz, o konularda da çalışmalar yapıldı, şimdi korona sebebiyle ara verildi. Esasen burada şunu açıklıkla söylemek isterim. Biz bu konuları, yani ülkeler arasında bir rekabete ya da dış politikada siyasete alet eden bir ülke değiliz. Bizim ihtiyacımız var, hava savunma sistemine ihtiyacımız var, İdlib’de de gördük ihtiyacımızın olduğunu, tüm dünya gördü. NATO’dan yardım istedik, toplantılar oldu, henüz daha işte sözlü destekler var, ama somut bir destek göremedik. İşte o onu bahane ediyor, bu bunu bahane ediyor. Mesela Fransa diyor ki halen, işte Libya konusunda da, diğer konularda da aynı şeyi söylüyor, efendim, Barış Planı Harekatıyla bizim PKK’ya, YPG’ye devlet kurdurma planımızı suya yatırdınız. Şimdi konuşmalarda bize direkt öyle söylemiyor, ama orada işte böyle yaptınız, şimdi orada ne yapacağız, onu bir konuşalım, ondan sonra buna gelelim diye ön şart koşmaya çalışıyor. Dolayısıyla bizim ihtiyacımız var, biz müttefiklerimizden almak istedik, bugün de almak istiyoruz, teklif de ediyoruz.

HACI YAKIŞIKLI - Açık oynuyor Türkiye, gizli kapılar arkasından oynamıyor.

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Evet, eğer siz bize verecekseniz oturalım pazarlığını yapalım. Ama siz vermediniz, biz de başka kaynaklara gittik ve Rusya’dan da en iyi teklifi aldığımız için bu ürünü aldık. Yani bu ne NATO’nun içindeki konumumuzu zayıflatacak bir durumdur, ne NATO’ya yönelik politikamızın değiştiğini gösteren bir adımdır, ne de işte ülkeler arasında yok zemin kaymasıymış, oraya mı gidiyor buraya mı gidiyor değil. Türkiye bağımsız bir ülkedir, devlettir, kendi çıkarları vardır ve devletini, topraklarını, sınırlarını ve halkını korumakla mükelleftir, devletin böyle bir sorumluluğu vardır. Bunun için de ne gerekiyorsa biz onu yapmaya çalışıyoruz iyi niyetle. Dolayısıyla bize baskı yapma yerine bizimle işbirliği yapmayı tercih ederlerse bu konularda daha sağlıklı adımlar atarız ve geleceğe yönelik daha sağlıklı politikalar üretiriz.

HACI YAKIŞIKLI - Efendim, çok teşekkür ediyoruz. Ramazan’ın sonu bayram olacak Allah nasip ederse. Gurbetçilerimiz inşallah bu yaz Türkiye’ye gelebilirler Allah nasip ederse.

Son sözleriniz, Akit TV izleyicilerine, Akit Gazetesi okuyucularına ve bizi hem Türkiye’den, hem dünyadan izleyen bütün seyircilerimize Ramazan Bayramı mesajınız nedir efendim?

DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Çok teşekkür ediyorum bu program için. Daha önce birkaç defa teyitleştik, gerçekleştiremedik, bizim seyahatler çıktı, farklı sebeplerden dolayı gerçekleştiremedik. Bugün böyle açık bir havada, güzel bir Ankara havasında yapma imkanımız oldu, nasip bugüneymiş.

Öncelikle Akit Gazetesi ve Akit TV, Akit Grubu çalışanlarına çok teşekkür ediyoruz ve hayırlı Ramazanlar diliyoruz. Hem sizlere, hem de sizin aracılığınızla sizi izleyen, takip eden yurt içinde ve yurt dışında tüm vatandaşlarımıza hayırlı Ramazanlar diliyoruz. Artık yarıyı geçtik, bayrama az kaldı. Dolayısıyla şimdiden Kadir Gecelerini tüm vatandaşlarımızın ve İslam aleminin tebrik ediyoruz ve Ramazan Bayramını da tebrik ediyoruz.

Bu hafta sonuyla beraber dört günlük yine bir karantina süreci var, bunları da aşacağız. Daha sonra Kadir Gecesi geliyor, sonra da bayram geliyor. İnşallah bayrama kadar biraz daha dişimizi sıkacağız ve tedbirlerimizi devam ettireceğiz, inşallah bayram sonrasında da çifte bayramı yaşarız. Rakamlar da düşüyor, tedbiri elden bırakmamak lazım, hayal satmıyoruz. Ama her toplantıdan sonra da farklı şehirlerdeki tedbirlerimizi dün Cumhurbaşkanımız açıkladı, inşallah hep beraber bu süreci aşacağız ve geleceğe emin adımlarla birlikte yürüyeceğiz, sizlere de çok teşekkür ediyoruz.

HACI YAKIŞIKLI - Efendim, çok teşekkür ediyoruz, yoğun gündeminizde konuğumuz oldunuz, sağ olun, var olun, çok teşekkür ediyoruz efendim.