İhtilaf için AB ve ABD’ye Arabuluculuk...Türk Dışişleri Bakanı: “İran’ın Nükleer Programına İlişkin Müzakerelerinin Yeniden Başlaması Konusunda Fikir Birliği Sağlandı”

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi daimi üyeleri (ABD, Rusya, İngiltere, Fransa, Çin) ile Almanya’dan oluşan altı ülke ve İran arasında, İran’ın nükleer programıyla ilgili müzakerelerin Türkiye’de yeniden başlaması konusunda prensipte anlaşmaya varıldığı bildirildi. Bu açıklama 6 Ocak’ta İstanbul’da Nihon Keizai Shimbun’a mülakat veren Türkiye Dışişleri Bakanı Davutoğlu tarafından yapıldı. Türkiye, hem İran hem ilgili altı ülke ile bağlantı içerisinde ve geçen yıl Ocak ayında nükleer program müzakerelerinin İstanbul’da gerçekleştirilmesi önerisini getirdi. Ancak, tarafların taleplerinin bir çizgide buluşmamasıyla o tarihten bu yana altı ülkeyle İran arasında nükleer müzakereler gerçekleştirilmedi. Son günlerde İran’ın nükleer programı konusunda gerginlik artarken, müzakerelerin gidişatı dikkatleri çekiyor.

-- Türkiye Dışişleri Bakanı: “Japonya ile Nükleer Enerjinin Barışçıl Amaçlarla Kullanılması Konusunda İşbirliği Anlaşması Bu Bahar Döneminde İmzalanabilir...”, “Suriye Hükümetinin Muhaliflere Baskısının Devam Etmesi Konuyu Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Gündemine Getirebilir.” --

Türkiye Dışişleri Bakanı Davutoğlu 6 Ocakta Nihon Keizai Shimbun’a verdiği mülakatta, Japonya ile nükleer enerjinin barışçıl amaçlarla kullanılması konusunda işbirliği anlaşmasının bu bahar döneminde Japonya’ya gerçekleştireceği ziyarette imzalanabileceğini ifade etti. Komşu ülke Suriye’nin durumuyla ilgili olarak, Arap Birliği gözlemcilerinin ülkeyi ziyareti sırasında Esad yönetiminin muhaliflere yönelik baskıyı durdurmaması halinde, Türkiye ile Arap Birliği’nin konuyu BM Güvenlik Konseyi’ne getirebileceğini işaret etti. Suriye’ye karşı fiili olarak “son ültimatomun” ortaya konmasıyla ülkedeki durumun bir an önce yatıştırılması hedefleniyor.

Dışişleri Bakanı, Japonya ile olan işbirliğinin artırılması için bu yıl bahar döneminde Japonya’ya ziyaret planı olduğunu açıkladı. O tarihe kadar Japonya ile müzakere edilen, “Nükleer enerji işbirliği anlaşmasının da arasında olduğu bir dizi anlaşma üzerinde mutabakat sağlanmasının amaçlandığını ” ifade etti.

Japonya ile olan nükleer santral siparişi müzakereleriyle ilgili olarak, “Japon teknolojisine ve güvenirliğine inanıyoruz. Türkiye’deki nükleer santral yapımında işbirliğini ilerletmek istiyoruz.” dedi. Ayrıca, iki ülke arasında siyasi ve ekonomik alanlarda işbirliğine ilişkin Bakanlar düzeyinde stratejik diyalog çerçevesi oluşturulacağını da kaydetti.

Japonya’dan Türkiye’ye nükleer santral ihracatı için gerekli olan nükleer enerji alanında işbirliği anlaşmasının imzalanmasına yönelik müzakereler, geçen yıl Mart ayında Fukuşima Nükleer Santrali’nde meydana gelen kazanın ardından askıya alındı. Türkiye enerjide dışa bağımlılığı azaltmak için nükleer santralin bir an önce yapımını hedefliyorsa da, Japonya’da nükleer santral ihracatına temkinli yaklaşılmasıyla müzakereler askıya alındı. Tabii Kaynaklar ve Enerji Ajansı görevlileri 1 ila 2 ayda bir Türkiye’yi ziyaret edecek. TEPCO’ya alternatif nükleer santral işletmecisinin seçimi sürecinin devam edeceğini belirten Bakan, Japon tarafının uygun koşulları hazırlayana kadar diğer ülkelerle müzakerelerde bulunulmayacağını vurguladı.

-Tanınan Süre Gözlemcilerin Görevleri Bitene Kadar -

Dışişleri Bakanı, Suriye’deki Esad yönetiminin muhaliflere yönelik tutumunu, “(Baskı uygulanması sonucu) ölümleri durdurabilecekken işbirliğine gitmiyor. Memnuniyetsizlik verici bir durum.” diyerek eleştirdi. Ayrıca, bundan sonra Suriye ile Türkiye arasındaki sınır yakınında çok sayıda mültecinin ortaya çıkması hakkında ise, “Ulusal güvenlik üzerindeki risk artarsa, konu BM Güvenlik Konseyi gündemine taşınır.” dedi. Kınama kararı alınmasının istenebileceğini işaret etti. Tanınan sürenin, “gözlemcilerin görevlerinin bitmesine kadar” olduğunu söyleyen Bakan, “Suriye’nin son fırsatı değerlendirmesini umuyoruz.” dedi.

Suriyeli muhaliflerin “güçlenmesi gerektiğini” belirten Davutoğlu, yardım önerdi. Muhaliflerin oluşturduğu “Suriye Ulusal Konseyi’ni, “Diyalog için uygun bir muhatap” olarak olumlu değerlendirmekle birlikte “Muhaliflerin meşrutiyetine Suriye halkının karar vereceğini” de ifade etti. Şu aşamada, Ulusal Konsey ile müzakerelerin gerçekleştirilmesinin erken olduğunu düşündüğünü söyledi. Türkiye Başbakanı Erdoğan geçen yıl Kasım ayında, Suriye’deki Esad yönetimine görevden çekilme çağrısında bulundu. Daha önce oldukça yakın ilişkilere sahip iki ülke ilişkileri hızla soğudu. “Suriye Ulusal Konseyi’nden ayrılan askerlerin kurduğu ve silahlı eylemleri sürdüren “Özgür Suriye Ordusu” Türkiye’de konuşlanmakta. Suriye, Türkiye’yi arka planda muhaliflere destek vermekle suçluyor.

Arap Birliği’den gözlemciler geçen ay sonunda Suriye’ye girdi. Göstericilere yönelik baskının durdurulması isteniyorsa da, çatışmaların yatıştığı yok. Muhalifler arasında, Arap Birliği gözlemcilerini kabul eden Esad yönetiminin görevde kalma süresini uzattığı görüşü de bulunuyor.

-- Mülakata Genel Bakış --

Türkiye Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ile gerçekleştirilen mülakattın
başlıca kısımları aşağıdaki gibidir.

İran:

Bir gün önce İran’ı ziyaret ettim ve ayrıca Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton’la da konuştum. Her iki taraf da prensip olarak Türkiye’de müzakere fikrini kabul etti. Görüşmelerin bir an önce gerçekleşmesini bekliyoruz. AB ve ABD’nin tek taraflı yaptırımları Türkiye için bağlayıcı değildir. Türkiye’nin sözkonusu yaptırımların dışında tutulması önemlidir. Bu konuda, ABD’den talepte bulunulması hususunu değerlendiriyoruz.

Suriye:

Arap Birliği gözlemcileri konusunda memnuniyet içerisinde değiliz. Suriye, ölümleri durdurmak için işbirliğine yanaşmıyor. Türkiye, bu ülke ile olan sınır bölgesinde ulusal güvenliğini tehdit eden risk artarsa konuyu BM Güvenlik Konseyi’nin gündemine getirecektir. Suriye’ye tanınan süre, gözlemcilerin ülkedeki görevi tamamlanana kadardır.

Japonya ile İlişkiler:

Nihon Keizai Shimbun gazetesinin İstanbul’da ofis açmasıyla, Türkiye ve Japonya arasında başta ekonomik alanda olmak üzere ilişkilerin derinleşmesini umut ediyorum. İki ülke, siyaset ve ekonomi konularında stratejik bir diyalog geliştirmek için gerekli çerçeve üzerinde çalışıyor. Nükleer işbirliği anlaşması bahar dönemindeki Japonya ziyaretim sırasında imzalanabilir.