Gayrıresmi Çeviri

1. Türk Arap İşbirliği Forumu Dışişleri Bakanları Birinci Toplantısı Türkiye Cumhuriyeti ile Arap Devletleri Ligi arasında 11 Ekim 2008 tarihinde İstanbul’da yapılmıştır. Bu toplantıda Türkiye Cumhuriyeti’ni Dışişleri Bakanı Ali Babacan ve Arap Devletleri Ligi’ni Suriye Arap Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Valid Al Muallem, Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Altes Prens Saud El Faysal, Cibuti Dışişleri Bakanı Mahmud Ali Yusuf, Cezayir Devlet Bakanı ve Cumhurbaşkanı Özel Temsilcisi Abdelaziz Belkhadem ve Arap Devletleri Ligi Genel Sekreteri Amre Moussa temsil etmişlerdir.

2. Katılımcılar, Türkiye ve Arap ülkelerinin derin tarihi, coğrafi ve kültürel ilişkilerle bağlı olduğuna işaretle, Türkiye ile Arap ülkeleri arasındaki ilişkileri, tüm karşılıklı çıkar alanlarında işbirliği ve kapsamlı danışmaları geliştirmek üzere kurumsal bir çerçeve sağlayarak tüm alanlarda daha da genişletip derinleştireceğine inandıkları Türk-Arap Forumu’nun kurulmasını memnuniyetle karşılamışlardır.

3. Karşılıklı saygı ve samimiyete dayanılarak gerçekleştirilen Forum toplantısı vesilesiyle Orta Doğu’daki gelişmeler, ortak endişe yaratan bölgesel ve uluslararası birçok sorun, Orta Doğu’da istişare ve işbirliği ile Türkiye ve Arap Ligi üyesi devletler arasında ve işgal altındaki topraklardaki uygulamaların barış sürecini tehlikeye attığı yolundaki endişesini ve derhal durdurulması gerektiğini dile getirmiştir. Forum bu müzakerelerin başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız, yaşayabilir ve egemen Filistin Devleti’nin kurulmasıyla sonuçlanması gerektiğini teyit etmiştir.

4. Forum, uluslararası finansal kriz konusundaki endişelerini dile getirmiş ve uluslararası toplum tarafından sarfedilen çabalar çerçevesinde üye ülkelerin çıkarlarını korumak amacıyla üye ülke ekonomileri üzerindeki etkilerini incelemeyi kararlaştırmıştır.

5. Katılımcılar Orta Doğu’da adil barış, güvenlik, istikrar ve refaha erişilmesi konusunda Türkiye ve Arap Devletlerinin ortak vizyona sahip olduklarını teyit etmişlerdir. Arap-İsrail ihtilafına üç kanalda (Filistin, Suriye ve Lübnan), BM Güvenlik Konseyi’nin ilgili kararları (242, 338, 1397 ve 1515), barış için toprak ilkesi, Arap Barış Girişimi ve Yol Haritası temelinde kapsamlı ve kalıcı bir çözüm bulunmalıdır.

6. Forum, Filistin ile İsrail arasında Annapolis barış süreciyle öngörülen çerçevede faal ve etkin müzakereler yürütülmesine olan desteğini ifade etmiştir. Forum, karşı karşıya bulunulan güçlüklerin Kudüs, mülteciler ve 4 Haziran 1967 sınırlarına çekilmeyi de içeren tüm konular üzerinde varılacak anlaşmayla aşılması konusundaki acil gereksinimi vurgulamıştır. Bu bağlamda, Forum, tek taraflı eylemlerin, özellikle yerleşim politikaları ve işgal altındaki topraklardaki uygulamaların barış sürecini tehlikeye attığı yolundaki endişesini ve derhal durdurulması gerektiğini dile getirmiştir. Forum bu müzakerelerin başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız, yaşayabilir ve egemen Filistin Devleti’nin kurulmasıyla sonuçlanması gerektiğini teyit etmiştir.

7. Forum, Filistinliler arasındaki bölünmüşlüğün Filistin davasına ve barış sürecine zarar verdiğini belirtmiş, Filistinliler arasındaki birliğin sağlanmasına yönelik girişimleri desteklediğini ifade etmiş ve bu bağlamda Mısır’ın Filistin’de uzlaşının sağlanmasına yönelik çabalarına verdiği desteği vurgulamıştır.

8. Forum, Paris Bağışçılar Konferansı, Beytüllahim Yatırım Konferansı ve Güvenlik ve Adalet Sektörlerinin desteklenmesine yönelik Berlin Konferansı’nda ve AHLC toplantılarında alınan kararlar uyarınca Filistin devlet inşası sürecine ve değişik alanlarda Filistin ekonomisi ve kapasitelerinin inşasını amaçlayan tüm ilgili girişimlere olan desteğini vurgulamıştır.

9. Forum ayrıca, Orta Doğu Barış Süreci’ndeki bütün kanallarda ilerleme sağlanmasının önemi hususunda mutabık kalmıştır. Bu bağlamda, Arap Ligi, Suriye-İsrail dolaylı barış görüşmelerinde Türkiye’nin rolünden memnuniyet duyduğunu ve desteklediğini ifade etmiştir.

10. Forum, Lübnan’da Arap Ligi girişimi ve Doha Mutabakatı çerçevesinde Cumhurbaşkanı’nın seçilmesi ve ekonomik, kültürel ve toplumlararası ilişkilerle ilgili konular için bir konferans oluşturulmasına duyulan ihtiyaç geniş şekilde tartışılmıştır.

11. Bakanlar, Irak’ın geleceğine yönelik benzer hedefleri paylaştıklarını ifadeyle, bu durumun Genişletilmiş Irak’a Komşu Ülkeler Bakanlar Konferansları sonuçlarında en iyi şekilde yansıtıldığını memnuniyetle karşılamışlardır. Bakanlar, Irak’ın toprak bütünlüğü ile Arap ve Müslüman kimliği ve ulusal birliğinin korunması; ulusal uzlaşı ve her türlü terörist faaliyetin engellenmesinin sürdürülmesi konusundaki taahhütlerini yinelemişlerdir.

12. Bakanlar, Irak hükümeti, Iraklı siyasi gruplar, bölge devletleri ve diğer uluslararası aktörlerin istikrarlı, bağımsız ve demokratik bir Irak’ın kurulması için gösterdikleri çabaları memnuniyetle karşılamışlardır. Bakanlar, Irak’ta yerlerinden edilmiş kişilerin anayurtlarına emniyetli ve vakur bir şekilde dönme çabalarına yardım sağlama arzularını tekrar dile getirmişlerdir.

13. Bakanlar Bölgesel Seçim Kanu’nun kabul edilmesini ve Kerküklü 3 ana grup arasında adil ve dengeli güç paylaşımı konusunda uzlaşmaya varılması için sarfedilen çabaları memnuniyetle karşılamışlardır.

14. Bakanlar, BM Güvenlik Konseyi kararlarına, UNAMI ve BM Genel Sekreteri Özel Temsilcisinin çalışmalarına verdikleri desteği yinelemişlerdir.

15. Forum, Arap Ligi ve Afrika Birliği önderliğinde, Darfur krizinin çözümüne yönelik başlatılan girişimi memnuniyetle karşılamıştır. Bu bağlamda Forum, Katar’ın başkanlığındaki Darfur Komitesine desteğini belirtmiştir. Forum ayrıca, bu konuda verilen bölgesel ve uluslararası destekten duyulan memnuniyeti ifade etmiştir. Forum, Sudan’daki tüm kesimleri bu girişimin başarıya ulaşmasını teminen olumlu yaklaşım sergilemeye çağırmıştır.

Forum, Darfur krizine acil çözüm bulunması çağrısında bulunmuş ve barışın inşasının önceliğini vurgulamış, ayrıca, Darfur’da insan haklarına saygıyı desteklemenin önemini belirtmiştir.

16. Forum, TFC ile ARS arasında Somali konusunda varılan Cibuti Anlaşması’nı memnuniyetle karşılamış ve anlaşma hükümlerinin uygulanmasının hızlandırılması ihtiyacının altını çizmiş; tüm bölgedeki barış ve güvenliği tehdit eden korsanlık faaliyetlerine ilişkin endişelerini ifade etmiştir. Tehlikeli bir şekilde artan bu faaliyetlerle baş etmek için ortak bir çabanın harcanması gerekmektedir.

17. Forum, Eritre ve Cibuti’ye aralarındaki farklılıkları barışçı şekilde çözüme kavuşturmalarını ve anlaşmazlık öncesi duruma dönmelerini teminen yapıcı diyaloğa başlamaları çağrısında bulunmuştur.

18. Forum, kitle imha silahlarının yayılmasının kaygı verici bir konu olmaya devam ettiğini vurgulamış ve Ortadoğu’da Kitle İmha Silahları’ndan arındırılmış bir bölge oluşturulmasına ilişkin desteğini ifade etmiştir.

Forum, Nükleer Yayılmanın Engellenmesi Antlaşması (NPT) çerçevesinde ve Uluslararası Atom Enerjisi’nin (IAEA) tam ve kapsamlı önlemleri altında tüm ülkelerin nükleer enerjinin barışçıl kullanımı hakkını kabul ederek, İran ve P5+1 arasındaki müzakereleri yakından izlemekte ve nükleer soruna diplomatik bir çözüm bulunması gereğini yinelemektedir.

19. Forum, terörizmin uluslararası barış, güvenlik ve istikrara büyük tehdit oluşturduğunu teyit etmiş ve terörizmin belirli bir din, ırk, milliyet ya da coğrafyayla özdeşleştirilmesi girişimlerini reddetmiştir. Forum, Birleşmiş Milletler’in terörizmle mücadele alanındaki öncü rolünü kaydetmiştir. Forum, bu çerçevede, BM Terörizmle Küresel Mücadele Stratejisi’nin etkin şekilde uygulanması çağrısında bulunmuştur. Forum, terörizm konusunda kapsamlı bir sözleşme üzerinde anlaşmaya varılması yolunda her çabanın gösterilmesi kararlılığını tekrar vurgulamış ve terörizmin tanımının yapılması ve terörizm ile herhangi bir ırk, din veya kültür arasında bağ kurulmasının kınanması için uluslararası bir konferans düzenlenmesi çağrısında bulunmuştur.

20. Arap Ligi ülkeleri PKK terör örgütünün Türkiye’de gerçekleştirdiği hain terör saldırılarını şiddetle kınamıştır.

Forum, barış, güvenlik ve istikrarı tehdit eden uluslararası terörizmle mücadelede tüm ülkelerin sorumluluklarını hatırlatmıştır.

21. Forum, farklı kültürler arasında daha geniş diyalog, anlayış ve saygının teşvik edilmesi gerektiğini vurgulayarak, tam anlamıyla bir BM inisiyatifi haline gelmiş olan ve İspanya ile Türkiye’nin ortak girişimiyle gerçekleştirilen Medeniyetler İttifakı’na tam desteğini teyit etmiştir. Forum ayrıca, 2-3 Nisan 2009 tarihlerinde İstanbul’da gerçekleştirilecek olan İkinci Medeniyetler İttifakı Forumu’nu memnuniyetle karşılayarak, bu Foruma aktif katkı sağlama arzusunu ifade etmiştir.

22. Forum, İki Kutsal Cami’nin Koruyucusu Suudi Arabistan Kralı Abdullah ve İspanya Kralı Juan Carlos’un himayelerinde, Temmuz 2008’de Madrid’de gerçekleştirilen Dünya Diyalog Konferansı’nda, farklı dinî inançlar arasında diyaloğun geliştirilmesi konusunda Suudi Arabistan Krallığı’nın rolünü memnuniyetle karşılamıştır.

Forum, sözkonusu Konferansın, uluslararası toplumun desteğini sağlamak amacıyla 12-13 Kasım 2008 tarihlerinde 63. Genel Kurul’da “Yüksek Düzeyli Toplantı” düzenleme önerisini desteklediğini ifade etmiştir.

23. Forum, Kıbrıs’ta siyasi eşitlik temelinde iki kesimli, iki toplumlu ortaklık devleti kurulması amacıyla BM Genel Sekreteri’nin iyi niyet misyonu çerçevesinde ve BM’nin yerleşik parametreleri temelinde adil, kapsamlı ve kalıcı çözümü desteklediğini ifade etmiştir.

24. Forum, Gürcistan’da meydana gelen gelişmelerden duyduğu kaygıyı belirtmiş ve bu gelişmelerin sonuçlarının Güney Kafkasya ve ötesinde barış ve istikrara ciddi tehdit olduğunu vurgulamıştır. Forum, tarafların ölçülü hareket etmeleri ve müzakere yoluyla ulaşılmış bir çözüme varmaları çağrısında bulunmuştur.

Forum ayrıca, Türkiye’nin Kafkasya Bölgesi’nde barış, istikrar ve işbirliği için elverişli bir ortam yaratılması bakış açısıyla “Kafkas İstikrar ve İşbirliği Platformu” kurulması inisiyatifini not etmiştir.

25. Forum, hem Türkiye hem de Arap Ligi’nin Balkanlar’a süregelen ilgisini anımsatarak, Kosova meselesinin adil ve hakkaniyete uygun bir şekilde çözülmesini arzu ettiğini belirtmiştir.

26. Forum, Bosna-Hersek’in uluslararası kabul görmüş sınırları içinde birlik, toprak bütünlüğü ve egemenliğinin muhafaza edilmesi taahhüdünü tekrar vurgulamıştır.

27. Forum, 18-21 Ağustos 2008 tarihlerinde İstanbul’da gerçekleştirilen 1. Türkiye-Afrika İşbirliği Zirvesi’ni not etmiş, Türkiye’nin Afrika’ya açılma politikasını ve Türkiye ile Afrika ülkeleri arasında artarak devam eden işbirliğinden duyduğu memnuniyeti dile getirmiştir.

28. Forum, Barselona Sürecini: Akdeniz için Birlik (BS: AiB) destekleyeceğini beyan etmiş, ayrıca, bu sürecin tüm istekli devletlerin yanısıra bölgesel ve uluslararası örgütlerin tam katılımına açık olması inancını dile getirmiştir.

29. Arap Ligi, Türkiye’nin 2009-2010 dönemi için BM Güvenlik Konseyi geçici üyelik adaylığını desteklediğini teyit etmiştir.

30. Forum, Türkiye ile Arap Ligi ülkeleri arasında, ortak tarihlerinden doğan kültürel ilişkilerin, halkları arasında yakınlaşmayı ve anlayışı teşvik edecek olan Kültürel İşbirliği Anlaşmaları ve Kültürel Değişim Programlarının akdedilmesi yoluyla daha da geliştirilmesi konusundaki istekliliğini vurgulayarak, konunun öneminin altını çizmiştir.

Forum, kültürel mirasın korunması, kültür merkezlerinin kurulması, kültür ve eğitim kurumları, müzeler, arşivler ve medya arasında değişim programlarının artırılmasına ve bu alanlarda işbirliğine yönelik hedefini teyit etmiştir.

31. Forum, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün Ortadoğu’da güvenlik ve işbirliği konferansına ilişkin girişimini ilke olarak memnuniyetle karşıladığını not etmiştir. Forum, Türkiye ve Arap Ligi bu hususta sarfettikleri çabaları ve danışmaları sürdürme hususunda mutabık kalmıştır.

32. Forum, yatırım, ticaret, finans, bankacılık, turizm, enerji, su, çevre, gıda güvenliği, müteahhitlik ve bilişim teknolojileri dahil ekonomik alanlardaki işbirliğini daha da ilerletme konusundaki istekliliğini teyit etmiştir.

33. Forum, bu bağlamda, tüm ülkelerin Dünya Ticaret Örgütü’ne dahil edilmesinin önemini vurgulamıştır.

34. Arap Ligi ülkeleri, Türkiye ile Körfez İşbirliği Konseyi arasındaki Serbest Ticaret Anlaşmasının tamamlanması yönündeki çabaları memnuniyetle karşılamakta ve teşvik etmektedirler. Arap Ligi ülkeleri, Mısır, Suriye, Tunus, Fas ve Filistin gibi üyeleri ile Türkiye arasında halihazırda sonuçlandırılmış olan Serbest Ticaret Anlaşmalarının sözkonusu ülkelerin ticaret hacimleri üzerindeki olumlu etkilerini not etmiştir.

35. Forum, uluslararası çok taraflı ticaret sistemi çerçevesinde, ticaret politikalarını koordine etmek ve ticaret hacmi artışını kolaylaştırmak konusundaki istekliliğini ifade etmiştir.

Bakanlar, Türkiye ve Arap ülkeleri arasındaki ticaret hacminde önemli oranda büyümeye ulaşmak amacıyla ticaret engellerinin kaldırılması için gerekli adımların atılmasında yakın çalışma gereğini vurgulamışlardır.

36. Forum, iki taraf arasındaki yatırımların teşvik edilmesi hedefi doğrultusunda, Türkiye ile Arap ülkeleri arasındaki yatırımların teşviki ve korunması ile çifte vergilendirmenin önlenmesiyle ilgili ikili anlaşmaların hızla tamamlanması çağrısında bulunmuştur. Türkiye ve Arap Ligi ülkeleri bu alandaki engelleri kaldırmak amacıyla iki tarafın işadamları için cazip yatırım koşullarının yaratılmasına yönelik çabaları destekleyeceklerdir.

37. Türkiye ile Arap Ligi ülkeleri arasındaki turizm ilişkilerinin geliştirilmesinin önemi teyit edilmiştir. Bu itibarla taraflar, ilgili turizm organ ve kurumları arasındaki bağları arttırma kararlılığını beyan etmişlerdir.

38. Forum, Türkiye ve Arap bölgesi arasındaki ticaret akışını daha da arttırmak için kara, hava ve deniz taşımacılığı alanlarındaki işbirliğini ilerletmek niyetini belirtmiştir.

39. İki taraf, tüm dünyayı ciddi şekilde etkileyen, iklim değişikliği, gıda güvenliği, yoksulluğun azaltılması, hava kirliliğinin kontrolü, atık yönetimi ve afet yönetimi gibi çevre ve sürdürülebilir kalkınma alanlarında dünya çapında sarfedilen çabalara aktif ve etkin katkı sağlayabilmek için işbirliğini ilerletebilecekleri ortak ilgi alanları belirlemeyi kararlaştırmışlardır.

40. Forum, özel sektörün ekonomik bağların güçlendirilmesinde yaşamsal rolü olduğunu vurgulamış ve Türkiye ile Arap Ligi üyesi ülkelerin iş çevreleri ile yatırımcılarını ortak girişimler ve diğer gerçekleştirilebilir işbirliği alanlarında biraraya getirme yollarının araştırılmasının öneminin altını çizmiştir.

41. Forum, Arap Ligi’nin Ankara’da bir misyon açma kararını ve Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Arap Devletleri Ligi Arasında Türkiye’de Arap Ligi Misyonu İhdas Edilmesine İlişkin Anlaşma’nın imzalanmasını memnuniyetle karşılamıştır.

42. Bakanlar, bir sonraki Bakanlar Toplantısı’na sunulmak üzere bir strateji ile bir eylem planını incelemek üzere ve bütün Arap Ligi’nin bütün üyelerine açık olacak bir görev gücü kurmayı kararlaştırmışlardır. Bu görev gücü Kasım 2008’in sonundan önce kurulmuş olacaktır.

43. Bakanlar bir sonraki Bakanlar Toplantısı’nın gelecek altı ay içinde Arap Devletleri Ligi Merkezi’nde ya da üye ülkelerden birinde yapılmasına karar vermişlerdir. Bu toplantının hazırlıkları Forumu kuran Çerçeve Anlaşması’ndaki mekanizmalar çerçevesinde yürütülecektir.