Türkiye - Sudan Siyasi İlişkileri

Türkiye, 1 Ocak 1956 tarihinde bağımsızlığını kazanan Sudan’ı ilk tanıyan ülkeler arasında yer almış ve Hartum Büyükelçiliğimiz 1 Ocak 1957 tarihinde faaliyete geçmiştir. Sudan’ın Ankara Büyükelçiliği ise 14 Eylül 2009’da açılmıştır.

Sudan, Afrika’da en kapsamlı ilişki ve işbirliğine sahip olduğumuz başlıca ülkelerden biridir. Ülkemiz ile Sudan arasında iyi düzeyde seyreden siyasi ilişkiler, uluslararası örgütler ve platformlardaki işbirliğimize de yansımaktadır.

Türkiye ile Sudan ikili ilişkileri son yıllarda karşılıklı olarak gerçekleştirilen birçok üst düzey ziyaretle ve bu ziyaretler vesilesiyle imzalanan çeşitli işbirliği anlaşmalarıyla başta tarım, enerji, sağlık, güvenlik ve eğitim olmak üzere birçok alanda ilerlemiştir.

Sayın Cumhurbaşkanımız 24-26 Aralık 2017 tarihlerinde Sudan’a resmi bir ziyaret gerçekleştirmiştir. Ziyaret çerçevesinde, ikili ilişkilerin tüm boyutlarının yanı sıra, küresel ve bölgesel konular ele alınmış, iki ülke arasında Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi’ni (YDSK) tesis eden bildiri imzalanmıştır. Ziyaret vesilesiyle ayrıca iki ülke arasında ekonomik, askeri, kültürel, bilimsel, eğitim, tarım gibi pek çok alanda anlaşma, mutabakat zaptı ve protokoller imzalanmıştır.

Dönemin Cumhurbaşkanı Yardımcısı Sayın Fuat Oktay beraberinde Ticaret ile Tarım ve Orman Bakanlarının da bulunduğu bir heyetle 19-21 Kasım 2018 tarihlerinde Sudan’a resmi ziyaret gerçekleştirmiştir. Ziyaret vesilesiyle Türkiye-Sudan 15. Dönem Karma Ekonomik Komisyon (KEK) toplantısı düzenlenmiştir.

Sudan makamlarının davetine icabetle, dönemin Dışişleri Bakanı Sayın Mevlüt Çavuşoğlu, Askeri Geçiş Konseyi ile Özgürlük ve Değişim Güçleri İttifakı arasında Geçici Sivil Yönetime ilişkin düzenlemeleri içeren Anayasal Bildiri'nin imza törenine katılmak üzere 16-17 Ağustos 2019 tarihlerinde Sudan'ı ziyaret etmiştir.

Sudan’da 2019’da başlayan sürecin sonunda ülkeyi 30 yıl yöneten Ömer el-Beşir yönetimi devrilmiştir. Kurulan geçici yönetim uzun süreli olmamış ve 15 Nisan 2023’te Egemenlik Konseyi’ni (EK) ve güvenlik unsurlarını oluşturan Sudan Ordusu (SAF) ve Hızlı Destek Kuvvetleri (RSF) arasında çatışmalar başlamıştır.

Sözkonusu çatışmalarda 200 bine yakın Sudanlının hayatını kaybettiği 25 milyon insanın da mağdur olduğu bilinmektedir.

Türkiye, tüm taraflara çatışmaların bir an önce sonlandırılması, ülkede barış ve istikrarın sağlanmasını telkin etmektedir.

Çatışmalardan etkilenen 1.961 vatandaşımızın ve 24 farklı ülkeden 421 yabancının 1 Mayıs 2023 tarihinde tamamlanan operasyonlar ile ülkemize intikali sağlanmıştır.

Büyükelçiliğimiz ise 11 Mayıs 2023 itibarıyla geçici olarak Port Sudan’a taşınmıştır. Ülke dışına çıkmayan ve tam kapasite faaliyet gösteren az sayıdaki büyükelçilikten biridir.

Sayın Cumhurbaşkanımız, 12 Nisan 2025 tarihinde Antalya Diplomasi Forumu (ADF) marjında Egemenlik Konseyi (EK) Başkanı Abdulfettah el-Burhan ile görüşmüştür.

2024 yılında Türkiye’nin Sudan’a ihracatı 276,9 milyon ABD doları, Türkiye’nin Sudan’dan ithalatı 67,8 milyon ABD doları olmuş, toplam ticaret hacmi 344,7 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir.

Başlıca ihracat kalemlerimiz arasında, elektrikli makineler, demir çelik, otomotiv yan sanayi ürünleri, kazanlar, makineler, demir çelik eşya, plastik ürünleri, örülmemiş giyim eşyası ve kağıt/karton sayılabilir. Başlıca ithalat kalemlerimizi ise, yağlı tohum ve meyveler, şeker ve şeker ürünleri, ham postlar, lak, sakız, reçine, uçucu yağlar ve pamuk oluşturmaktadır.

TİKA ve sivil toplum kuruluşları arasındaki işbirliği kapsamında Sudan genelinde kalkınma öncelikli olmak üzere yerel halkın acil ihtiyaçlarına yönelik projeler yürütülmektedir. Çatışmalar sebebiyle kapanan TİKA ofisi Port Sudan’da Aralık 2024’te yeniden faaliyetlerine başlamıştır.

Bölgedeki ihtiyaç çerçevesinde, TİKA eşgüdümünde Darfur-Nyala’da 150 yatak kapasiteli modern bir eğitim hastanesi inşa edilmiş ve resmi açılışı 2014 yılı Şubat ayında yapılmıştır. Nyala Sudan-Türkiye Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Türkiye'nin yurtdışında hayata geçirdiği en kapsamlı dış yardım projelerinden biridir. Hastane, çatışmalara rağmen hizmet vermeye devam etmektedir.

Türkiye Bursları kapsamında ülkemizce 1992-2024 yılları arasında 840 Sudanlı öğrenciye burs sağlanmıştır. Mevcut durumda 280 Sudanlı öğrenciye burs verilmektedir.

Ülkemiz Sudan’daki insani şartların iyileştirilmesi ve çatışmaların etkilerinin azaltılabilmesi için insani yardımlarını sürdürmektedir.