ORTAK BİLDİRİ
1. Afrika Birliği ve birliğin Kurumlarını temsilen Dışişleri Bakanları ve
Heyet Başkanları ile Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı olarak bizler,
İstanbul’da, 12 Şubat 2018 tarihinde Türkiye - Afrika Birliği Ortaklığı
İkinci Bakanlar Düzeyinde Gözden Geçirme Konferansı’nda bir araya geldik;
2. Afrika Birliği’nin geliştirdiği Gündem 2063 ile, sözkonusu gündemin
Birinci On Yıllık Uygulama Planı’nın ve BM 2030 Gündemi’nin ortaklığımız
için yönlendirici çerçeveler olarak merkeziliğini yeniden vurguladık;
3. Önümüzdeki dönemde yapacağımız çalışmalara rehberlik edecek kalkınma
için finans sağlanmasına ilişkin Addis Ababa Eylem Planı’nın öneminin bir
kez daha altını çizdik ve etkinlikle yürütülmesine olan taahhütümüzü ifade
ettik;
4. Bizler ayrıca, Türkiye-Afrika Birliği İkinci İşbirliği Zirvesi’nde kabul
edilen Türkiye-Afrika Birliği Ortaklığı 2015-2019 Ortak Uygulama Planı ve
Türkiye-Afrika Birliği Ortaklığı 2015-2019 Öncelikli Kilit Projeler
Matriksi’ni de gözden geçirdik. Bu bakımdan, her iki tarafın kat ettiği
ilerlemeyi not ettik ve Türkiye ile Afrika Birliği arasındaki işbirliğini
güçlendirmek ve uygulanmasını kolaylaştırmak amacıyla Öncelikli Kilit
Projeler Matrisi’ni gözden geçirmek için gelecekte atılacak adımları
görüştük;
5. Türkiye’nin Afrika Birliği ile ve ikili planda Afrika ülkeleri ve
Bölgesel Ekonomik Topluluklar (BET) arasında süregelen işbirliğini not
ettik. Bu münasebetlerin, kazan-kazan ilişkisine dayanan bir işbirliği
temelinde karşılıklı güven ve saygı ile geliştiğini memnuniyetle not ettik
ve bilhassa Devlet Başkanları düzeyinde çeşitli ziyaretler yoluyla ortak
ilişkilerimize kazandırılan ivmeyi takdirle karşıladık ve temasların
artırılmasını teşvik ettik;
6. Türkiye-Afrika Birliği Ortaklığı’nın güçlendirilmesinde Bölgesel
Ekonomik Toplulukların oynadığı önemli rolü vurguladık;
7. 2014 yılında gerçekleştirilen İkinci Türkiye-Afrika Birliği Zirvesi’nden
bu yana; ticaret, ekonomi, tarım, eğitim ve sağlık gibi çeşitli alanlarda
Bakanlar düzeyinde gerçekleştirilen sektörel toplantıların sonuçlarını
memnuniyetle not ettik;
8. Afrika Birliği Gündem 2063’te ve buna bağlı Birinci On Yıllık Uygulama
Planı’nda benimsenen öncü Kıtasal programların uygulanmasına büyük ölçüde
katkı sağlayacak sınırlandırılmış ve odaklı bir Türkiye-Afrika Birliği
ortaklığı hususunda mutabakata vardık;
9. Türkiye ve Afrika ülkeleri arasındaki diplomatik temsilciliklerin
karşılıklı artışı ve bu artışın ortaklığımız çerçevesinde ilişkilerimizin
güçlendirilmesine olumlu katkısını memnuniyetle karşıladık;
10. Türkiye ve Afrika ülkeleri arasındaki ilişkilerin kilit bileşenleri
olarak ekonomik büyüme üzerinde olumlu etki yaratan ticaret ve yatırımın
önemini not ettik. Afrika ülkelerinin kendi hassas sektörlerini
korumalarına imkan sağlayan asimetrik modelleri esas alan Ticari ve
Ekonomik Ortaklık Anlaşmalarını imkan dahilinde sonuçlandırarak ve
ticaretteki tarife ve tarife dışı engellerin kaldırılmasına yönelik
olasılıkları değerlendirmek suretiyle ekonomik ve ticari ilişkilerimizi
daha da güçlendirme yönündeki isteğimizi yineledik. Afrika içi ticareti
geliştirme ve Afrika’nın küresel ekonomi ile bağlantılarını genişletmeye
yönelik etkili bir mekanizma olarak, Kıtasal Serbest Ticaret Alanının
oluşturulmasını hızlandırmak amacıyla Afrika Birliği tarafından kaydedilen
ilerleme ve sarf edilen çabaları da dikkate aldık;
11. 46 Afrika ülkesi ve bölgesel kuruluşlardan üst düzey katılımla
Türkiye-Afrika Birinci Ekonomi ve İş Forumu’nun İstanbul’da 2-3 Kasım 2016
tarihlerinde düzenlenmesini memnuniyetle karşıladık. Bu tür Forumların,
dönüşümlü olarak Türkiye ve Afrika Birliği ülkelerinde her iki yılda bir
düzenlenmesi konusunda mutabık kaldık. Bu bağlamda, 22-23 Şubat 2018
tarihlerinde İstanbul’da düzenlenecek Türkiye-ECOWAS (Batı Afrika
Devletleri Ekonomik Topluluğu) Ekonomi ve İş Forumu’nu memnuniyetle
karşıladık ve tarıma dayalı sanayi ve turizm gibi öncelikli kilit
sektörlerde ortak girişimler yoluyla da olmak üzere, yatırım fırsatlarının
yaygınlaştırılmasını ve çevre dostu sanayi parkları ve ekonomik alanların
oluşturulmasını teşvik ettik;
12. Çölleşme, kuraklık ve erozyon ile mücadeleye destek sağlanmasına
yönelik girişimleri memnuniyetle karşıladık ve Büyük Yeşil Duvar
Girişimi’ne ilişkin bilgi ve deneyimlerin paylaşılması yönündeki çabaların
artırılması çağrısında bulunduk;
13. Karşılıklı anlayış ve işbirliğinin sağlanmasında üniversite burslarının
önemli rolünün altını çizdik ve “Türkiye Bursları” nı memnuniyetle
karşılamak suretiyle, Afrika ülkeleri ve Türkiye arasında yükseköğrenim
alanında daha fazla işbirliğinin sağlanmasında bir araç olarak
“Türkiye-Afrika Burs Programı”nı takdir ederken bu işbirliğinin aynı
zamanda Pan-African Üniversitesine teşmil edilmesi çağrısında bulunduk;
14. İstanbul’da 20-21 Temmuz 2017 tarihlerinde düzenlenen “Afrika’da Sağlık
Kongresi”ni memnuniyetle karşıladık ve tüm bireylerin düşük maliyetli
sağlık hizmetlerine erişim hakkını vurguladık ve bu anlamda çeşitli
programlar vasıtasıyla Türkiye ve Afrika kamu ve özel sağlık sektörleri
tarafından sunulan potansiyeli not ettik;
15. Haziran 1967 sınırlarında başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız Filistin
Devleti’nin kurulmasını sağlamak amacıyla uluslararası hukuk ilkeleri ve
ilgili tüm Birleşmiş Milletler kararları uyarınca Arap-İsrail çatışmasının
barışçıl yollarla çözülmesi yönündeki desteğimizi yeniden teyit ettik;
16. Aynı zamanda, terörizmin her türü ve tezahürüne, şiddete varan
aşırıcılığa ve radikalleşmeye karşı mücadele ve bunların ortadan
kaldırılması için, görüş alışverişi, uzmanlık, kapasite oluşturma, bilgi ve
tecrübe paylaşımı yoluyla işbirliğini, aynı zamanda terörist örgütlere ve
gruplara yapılan her türlü mali destek ve operasyonel desteğe karşı
çabamızı iki katına çıkarma taahhüdümüzü yeniden teyit ettik;
17. BM Güvenlik Konseyi’nde adil bir temsil yoluyla tarihi nitelikteki bir
adaletsizliği düzeltmeye yönelik meşru ve temel taleplere desteğimizi
vurguladık. Afrika Birliği, Ezulvini Oydaşması ve Sirte Bildirisine verdiği
önemi belirtti;
18. Afrika Birliği-Türkiye ortaklığına görünürlük sağlamak amacıyla ve iki
tarafın halklarında farkındalığın teşvik edilmesi, idamesi ve artırılması
aracı olarak, Türkiye’de 25 Mayıs Afrika Günü kutlamalarına yönelik ilgiye
dair takdirlerimizi dile getirdik;
19. Düzenli istişarelerle Afrika Birliği-Türkiye Ortaklığının Ortak İzleme
ve Değerlendirme mekanizmalarını kurma ve geliştirme yönündeki taahhüdümüzü
dile getirdik;
20. Önem arz eden ortaklığımızın durumunu gözden geçirdik ve İkinci Afrika
Birliği-Türkiye Ortaklık Zirvesi’nin, Afrika Birliği ve Türkiye arasındaki
ilişkilerin güçlendirilmesine sağladığı olumlu katkıları vurgulayarak, iki
tarafa Üçüncü Zirve’nin başarıyla gerçekleştirilmesi yönündeki çabalarını
yoğunlaştırmaları yönünde çağrıda bulunduk;
21. İstanbul, Türkiye’de 2019 yılında gerçekleşecek müteakip Üçüncü Afrika
Birliği-Türkiye Zirvesinin hazırlık süreci kapsamında, Afrika Birliği
Gündem 2063 ve bu gündemin Birinci On Yıllık Uygulama Planı uyarınca somut
projeler geliştirme konusunda mutabık kaldık;
22. Afrika Birliğinin öncelikli anahtar projesi olarak, Afrika Tek Hava
Taşımacılığı Piyasası’nı (SAATM) geliştirmeyle bağlantılı olarak sivil
havacılık alanında Afrika ve Türkiye arasında işbirliği tesisinin
değerlendirilmesinin önemini kaydettik;
23. Türkiye’nin Afrika’ya yönelik kalkınma yardımlarını istikrarlı bir
şekilde artmasının önemini kaydettik ve Türk İşbirliği ve Koordinasyon
Ajansı’nı (TİKA) teslim edilebilir projelerle ilgili Afrika Birliği ile
görüşmelerini yoğunlaştırması yönünde teşvik ettik;
24. Türkiye ve Afrika ülkelerinde yasal yollarla kurulan yönetimleri
devirme amacı taşıyan her türlü silahlı şiddeti ve darbe girişimini en
güçlü şekilde kınadık;
25. Bu bağlamda, anayasal otoriteleri zayıflatma veya devirme amacını
taşıyan her türlü hukuk dışı girişime karşı mücadelelerinde ve halkları
için demokrasiyi, adaleti, güvenliği ve birliği desteklemelerinde Türkiye
halkı ve Hükümeti ile birlikte Afrika Devletleri halkları ve Hükümetleri
ile tam dayanışma içerisinde olduğumuzu beyan ettik;
26. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan’a, Türkiye
Cumhuriyeti Hükümetine ve halkına, sıcak misafirperverlikleri için içten
teşekkürlerimizi ve şükranlarımızı sunduk ve tüm heyetlere sağlanan
kusursuz çalışma koşulları için duyduğumuz memnuniyeti dile getirdik.