Türkiye-Almanya Federal Cumhuriyeti Siyasi İlişkileri

Osmanlı İmparatorluğu ile Prusya Krallığı arasında 1761’de dostluk ve ticaret anlaşması imzalanmasını takip eden dönemde ilk Osmanlı Sefirinin atanması, akabinde II. Mahmud ve II. Abdülhamit dönemlerinde askeri işbirliğinin artmasıyla ikili ilişkiler gelişmiştir. Birinci Dünya Savaşı sırasındaki müttefiklik bağının yanı sıra, o dönemde İstanbul-Bağdat demiryolunun yapımı gibi önemli yatırımlarda işbirliği içerisinde olunmuştur.

1933’ten sonra Hitler Almanya’sını terkeden Yahudi, liberal Alman akademisyen ve mühendisler Türkiye'ye davet edilmiş, bu aydınların ülkemizde üniversitelerin yeniden örgütlenmesinde, sanayi tesisleri ve şirketlerin kurulmasında değerli katkıları olmuştur. Soğuk Savaş döneminde Federal Almanya ile ticari, ekonomik ve kültürel ilişkilerimiz yoğun olarak devam etmiş; 1961’de Türkiye ile Almanya arasında imzalanan İşgücü Anlaşmasıyla, çok sayıda vatandaşımız çalışmak için Almanya’ya gitmiştir. 2021 yılında Almanya ile İşgücü Anlaşması’nın imzalanmasının 60.yıldönümü vesilesiyle Almanya’da üst düzey yetkililerinin de katılımlarıyla etkinlikler düzenlenmiştir.

Avrupa’daki önemli müttefiklerimizden biri olan Almanya ile günümüzde siyasi, ekonomik, askeri ve beşeri boyutları olan çok yönlü ilişkilerimiz bulunmaktadır. Üst düzey karşılıklı ziyaretlerin yanı sıra teknik düzeydeki temaslar düzenli şekilde devam etmektedir.

Bununla birlikte, Almanya'yla ikili ilişkilerimizde 2 Haziran 2016’da Almanya Federal Meclisi’nin 1915 olaylarını “soykırım” olarak tanıma kararıyla başlayan, başka olumsuz gelişmelerin de yaşandığı sorunlu bir dönem yaşanmıştır. 2018’den itibaren sürdürülen diyalog, atılan karşılıklı adımlar ve üst düzeyli temaslar sayesinde ilişkilerde normalleşme sağlanabilmiştir. Sayın Cumhurbaşkanımızın 27-29 Eylül 2018 tarihlerinde gerçekleştirdiği Devlet Ziyareti başta olmak üzere siyasi temaslar artmıştır.

Dönemin Şansölyesi Angela Merkel 2019 Ekim ayında İstanbul'da Suriye konusundaki Dörtlü Zirveye katılmak üzere ülkemizi ziyaret etmiş, Sayın Cumhurbaşkanımız da 19 Ocak 2020 tarihinde Berlin’de tertiplenen Libya Konferansı’na katılmışlardır. Eski Şansölye Merkel’in 24 Ocak 2020 tarihinde ülkemize gerçekleştirdiği çalışma ziyareti, ikili ilişkilerimize yeni bir dinamizm getirmiştir. Merkel, 16 Ekim 2021 tarihinde veda ziyareti için İstanbul’a gelmiştir.

Merkel’den sonra göreve gelen AFC Şansölyesi Olaf Scholz 14 Mart 2022 tarihinde ülkemize resmi bir ziyaret gerçekleştirmiştir. Eski Şansölye Scholz son olarak, 19 Ekim 2024 tarihinde ülkemize bir çalışma ziyaretinde bulunmuştur.

Sayın Cumhurbaşkanımız, 17 Kasım 2023 tarihinde Almanya’yı ziyaret etmiştir. AFC Cumhurbaşkanı Steinmeier, 22-24 Nisan 2024 tarihlerinde ülkemize resmi bir ziyaret gerçekleştirmiştir. İki ülke arasındaki Dostluk Antlaşması’nın 100. yıldönümünde gerçekleşen ziyaret, aynı zamanda Frank-Walter Steinmeier’in Cumhurbaşkanı sıfatıyla ülkemizi ilk ziyareti olmuştur. Konuk Cumhurbaşkanı, ziyareti kapsamında İstanbul ve Gaziantep’te de bazı programlara katılmış ve 24 Nisan 2024 tarihinde Ankara’da Sayın Cumhurbaşkanımızla resmi görüşmelerde bulunmuştur.

Cumhurbaşkanı Steinmeier, 5 Şubat 2025 tarihinde ülkemize bir çalışma ziyareti gerçekleştirmiştir. Görüşmelerde, Türkiye ve Almanya arasındaki ikili ilişkiler etraflıca ele alınmış, ayrıca Türkiye-AB ilişkileri ile başta Suriye ve İsrail-Filistin ihtilafı olmak üzere güncel bölgesel konular hakkında görüş alışverişinde bulunulmuştur.

Sayın Cumhurbaşkanımız ile 6 Mayıs 2025 tarihinde Almanya Federal Şansölyesi olarak göreve başlayan Friedrich Merz arasındaki ilk görüşme, 16 Mayıs 2025 tarihinde Tiran’da düzenlenen Avrupa Siyasi Topluluğu Altıncı Zirvesi sırasında gerçekleşmiştir.

Sayın Bakanımız, 2 Kasım 2023 tarihinde Berlin’de AB'ye üye ile aday ülkelerden temsilcilerin katılımıyla düzenlenen "A larger, stronger Union – making the European Union fit for enlargement and candidate countries fit for accession" başlıklı Bakanlar Konferansı’na katılmış ve Konferans marjında mevkidaşıyla ikili görüşme gerçekleştirmiştir.

AFC eski Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, son olarak 20 Aralık 2024 tarihinde ülkemize bir çalışma ziyareti gerçekleştirmiştir. Sayın Bakanımız ile eski Dışişleri Bakanı Baerbock, 14 Şubat 2025 tarihinde Münih Güvenlik Konferansı marjında ikili bir görüşme yapmışlardır.

Sayın Bakanımız, 6 Mayıs 2025 tarihinde kurulan yeni Federal Hükümet’in Dışişleri Bakanı Johann Wadephul ile Antalya’da düzenlenen NATO Gayriresmi Dışişleri Bakanları Toplantısı marjında 15 Mayıs 2025 tarihinde görüşmüştür.

Ayrıca, iki ülke üst düzeyli makamları arasında uluslararası konferanslar ve toplantılar marjında son dönemde çok sayıda görüşme gerçekleşmiştir.

Almanya’da yaklaşık 3 milyon Türk kökenlinin bulunması ilişkilerimizin güçlü beşeri boyutunu teşkil etmektedir. Almanya’daki Türk toplumu, ülkenin sosyal, siyasal hayatına ve ekonomik refahına yıllardır önemli katkılarda bulunmaktadır.