Güney Sudan’ın Siyasi Görünümü

Güney Sudan 2011 yılı Ocak ayında yapılan referandum sonucunda 9 Temmuz 2011 tarihinde bağımsızlığını ilan etmiş ve Birleşmiş Milletlerin 193. üyesi olmuştur. Anayasaya göre yönetim şekli Cumhuriyet/Başkanlık olup devlet yapılanması eyaletlerden oluşmaktadır.

Ülke bağımsızlığını kazandığı günlerden itibaren devam eden anlaşmazlıklar neticesinde 2013 yılında iç savaşa sürüklenmiş, uluslararası aktörlerin devreye girdiği uzun müzakerelerden sonra 2015 yılında iç savaşı durduran barış anlaşması imzalanmıştır.

Barış anlaşmasına rağmen ülkede çatışma ve siyasi istikrarsızlık devam etmiş, 2016 yılının Temmuz ayında Cumhurbaşkanı Salva Kiir Mayardit ve Cumhurbaşkanı 1. Yardımcısı Riek Machar’a bağlı askerler arasında çatışmalar meydana gelmiştir.

Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesi’nin (IGAD) ulusal barış ve diyalog sürecini yeniden canlandırma girişimi çerçevesinde Addis Ababa’da gerçekleştirilen Güney Sudan zirvesinin ardından düzenlenen ve tüm çatışan tarafların katıldığı 21 Aralık 2017 tarihli Forumda bir barış ve ateşkes anlaşması imzalanmıştır. Anlaşma ivedilikle ateşkesin sağlanması, ulusal barış ve diyalogun başlatılması ve insani yardım koridorlarının açık tutulması başlıklarını içermiştir.

IGAD ve uluslararası toplumun ortak girişimi olarak gündeme gelen Güney Sudan barış sürecini yeniden canlandırma forum toplantılarının ikinci tur görüşmeleri 5 Şubat 2018 tarihinde Addis Ababa’da başlamıştır. Şubat ayı boyunca yapılan ve zaman zaman kesintiye uğrayan görüşmelerde hükümet ve muhalif cephe arasında yeni döneme ilişkin bazı hususlarda anlaşmazlıklar giderilememiştir.

2018 yılının Haziran ve Ağustos aylarında Sudan himayesinde taraflar biraraya gelerek Hartum Deklarasyonu adı verilen barış anlaşmasını imzalamıştır.

Hartum’da imzalanan anlaşmaların teyidi ve uygulama eksikliklerinin giderilmesi amacıyla iktidar ve muhalif cephe, IGAD himayesinde 12 Eylül 2018’de Addis Ababa’da yeniden bir araya gelmiş, bu görüşmede “GSC’deki Çatışmanın Çözümüne İlişkin Yeniden Canlandırılmış Anlaşma(R-ARCSS)” imzalanmıştır. Nihai barış anlaşmasında ateşkese uyulması, çatışmaların durdurulması, barış ve güven ortamının tesisi, kalıcı barışın tesisi yönünde savaşan tarafların egemen oldukları bölgelerde halkın barış ve uzlaşı koşullarına hazırlanması yer almıştır. Anlaşma hükümleri ayrıca, tüm siyasi eğilimleri içerecek şekilde üç yıl sürecek yeni bir geçiş dönemi hükümeti tesis edilmesini, bu süre sonunda seçimlere gidilmesini öngörmektedir.

Güney Sudan’da Hükümet ile Güney Sudan’da Çatışmanın Çözümüne İlişkin Yeniden Canlandırılmış Anlaşma’ya taraf muhalefetin anlaşmanın uygulanmasına ilişkin temel easaslarda uzlaşıya varmalarını takiben 22 Şubat 2020 tarihinde Ulusal Birlik Geçiş Hükümeti kurulmuştur.