Türkiye Cumhuriyeti, Özbekistan Cumhuriyeti ve Azerbaycan Cumhuriyeti Dışişleri, Ticaret/Ekonomi ve Ulaştırma Bakanları Birinci Üçlü Toplantısının Sonuçlarına İlişkin Taşkent Deklarasyonu, 2 Ağustos 2022

Özbekistan Cumhuriyeti Dışişleri Bakan Vekili Sayın Vladimir Norov, Özbekistan Cumhuriyeti Başbakan Yardımcısı ve Yatırım ve Dış Ticaret Bakanı Sayın Jamshid Khodjayev ve Özbekistan Cumhuriyeti Ulaştırma Bakanı Sayın İlhomMakhkamov’un daveti üzerine; Azerbaycan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Sayın Jeyhun Bayramov, Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Sayın Mevlüt Çavuşoğlu, Azerbaycan Cumhuriyeti Ekonomi Bakanı Sayın Mikayil Jabbarov, Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanı Sayın Mehmet Muş, Azerbaycan Cumhuriyeti Dijital Kalkınma ve Ulaştırma Bakanı Sayın Rashad Nabiyev ve Türkiye Cumhuriyeti Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Sayın Adil Karaismailoğlu’nun katılımlarıyla, 2 Ağustos 2022 tarihinde Taşkent'te, Dışişleri, Ticaret/Ekonomi ve Ulaştırma Bakanları Üçlü Toplantısının ilki gerçekleştirilmiştir.

Bakanlar (bundan böyle “Taraflar” olarak anılacaklardır):

Üç ülke arasında var olan ve karşılıklı saygı, güven ve ortak çıkar ilkelerine dayalı güçlü stratejik ortaklığı vurgulayarak;

Devletlerinin, birbirlerinin egemenliğine, toprak bütünlüğüne ve uluslararası kabul görmüş sınırlarının dokunulmazlığına verdiği sarsılmaz ve kesin desteğini yeniden teyit ederek;

Birleşmiş Milletler Şartı'na ve uluslararası hukukun evrensel olarak tanınan ilke ve normlarına bağlı kalarak;

Ticaret, yatırım, sanayi, ulaştırma ve iletişim alanlarında ortak projeler geliştirmenin ve bu projeleri teşvik etmenin artan öneminin farkına vararak;

Diğer ülkelerin yanı sıra Türkiye, Azerbaycan ve Özbekistan topraklarından geçen çok-modlu taşımacılık güzergahı olan “Hazar Geçişli Doğu Batı Orta Koridoru”nun (bundan böyle Orta Koridor olarak anılacaktır), Devletlerinin transit potansiyelini artırmadaki önemini vurgulayarak;

TRACECA çerçevesi de dahil olmak üzere, Türkiye, Azerbaycan ve Özbekistan'ın yüksek transit potansiyelinden en iyi şekilde yararlanmak amacıyla, uluslararası ulaşım koridorlarını geliştirmek için üç ülke arasındaki işbirliğinin daha da güçlendirilmesinin önemine dikkat çekerek;

Bağlantısallığın, ulaştırma bağlantıları ile bilgi ve iletişim altyapılarının geliştirilmesi yoluyla da dahil olmak üzere, daha da güçlendirilmesinin önemini vurgulayarak;

Kovid-19 pandemisinin üç Devletin topraklarındaki ulaştırma ve transit operasyonları üzerindeki etkisinin farkında olarak ve pandemi sonrası ortak iyileştirme çabalarını yoğunlaştırma ihtiyacını vurgulayarak;

Türkiye, Azerbaycan ve Özbekistan arasında, karşılıklı yarara dayalı ilişkileri daha da güçlendirmeyi amaçlayan mevcut üçlü iş birliği formatını takdir ederek;

Aşağıdaki beyanlarda bulunmuşlardır:

1) Taraflar, karşılıklı çıkarlarını ilgilendiren bölgesel ve uluslararası konularda etkileşimi güçlendirmek ve geliştirmek için kesin kararlılıklarını ifade ederler;

2) Taraflar, uluslararası kabul görmüş sınırları içinde birbirlerinin toprak bütünlüğüne tam saygı duyduklarını yinelerler ve Taraf Devletlerin egemenliğini ve toprak bütünlüğünü tehdit eden eylemlere karşı birbirlerinin çabalarına uluslararası hukuk uyarınca desteklerini ifade ederler.

3) Taraflar, Afganistan'da barış ve istikrarın Orta Asya bölgesinde güvenliğin sağlanmasında temel bir unsur olduğunu vurgular ve Afgan paydaşlar arasında kapsayıcı bir yönetişim ve diyalogu desteklemenin ve teşvik etmenin yanı sıra, engelsiz insani yardım sağlanmasına yönelik uluslararası toplum tarafından sarf edilmekte olan çabaların sürdürülmesinin önemini vurgularlar.

4) Taraflar, her türlü ulaştırma ve transit iletişim dahil olmak üzere, ekonomi, ticaret, yatırım ve ulaştırma alanlarındaki işbirliğinin tam potansiyelini gerçekleştirmek için ortak çabalarını sürdürme konusundaki kesin kararlılıklarını ifade ederler;

5) Taraflar, karşılıklı çıkar alanlarındaki yatırımları daha fazla teşvik etmeye ve ihracat-ithalat fırsatlarını araştırmak ve ekonomik işbirliğini teşvik etmenin yeni yollarını bulmak gibi faaliyetler de dahil olmak üzere, üç Ülkenin sanayi ve iş birliklerinin/kuruluşlarının yanı sıra, iş çevreleri, ticaret ve sanayi odaları aracılığıyla bu doğrultudaki doğrudan temasları sürdürmeye hazır olduklarını ifade ederler;

6) Taraflar; sanayi, yazılım, bilgi ve iletişim teknolojileri ve dijital ticaret alanlarında fiili işbirliğini derinleştirmek için çaba göstereceklerdir;

7) Taraflar; gıda güvenliği, tarım ve gıda işleme alanlarında işbirliğine özel önem vermekte olup, söz konusu alanlardaki ortak kaygıları gidermek için işbirliği çabalarına devam edeceklerdir;

8) Taraflar, ekonomik işbirliğini her yönde genişletme konusundaki istekliliklerini dile getirmişler ve özellikle yenilenebilir enerji olmak üzere enerjide işbirliği fırsatlarını incelemek konusunda anlaşmışlardır;

9) Taraflar, Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Karabağ ve Doğu Zengazur bölgelerine yatırım yaparak, Azerbaycan'ın çatışma sonrası rehabilitasyon, yeniden yapılanma ve yeniden entegrasyon çabalarına katkıda bulunmanın önemini vurgular ve Azerbaycan Tarafı, Türk ve Özbek şirketlerin Azerbaycan'ın kurtarılmış topraklarının restorasyonu ve yeniden yapılanmasına yönelik altyapı projelerine katılımını takdir ederler;

10) Taraflar, Devletleri arasındaki ticari ve ekonomik bağları geliştirmek için verimli, kesintisiz ve engelsiz ulaşım ihtiyacını vurgular ve aşağıdaki ortak çabalar yoluyla işbirliğini daha da derinleştirmenin gerekli olduğunu değerlendirirler:

a) gerekli ulaşım ve lojistik altyapısının geliştirilmesi;

b) taşıma, gümrük ve sınır geçiş prosedürlerinin dijitalleştirilmesi de dahil olmak üzere operasyonların sadeleştirilmesi ve eTIR, ePermit, eCMR araçları, eCIM ve eCIM/SMGS'nin yanı sıra UN/CEFACT tarafından çok modlu taşımacılık için geliştirilen standartların gerektiği gibi uygulanması;

c) rekabetçi ulaştırma koridorlarının bulunduğu bölgesel ve çok taraflı forumlarda, Orta Koridor da dahil olmak üzere kendi Devletlerinin topraklarından geçen ulaştırma güzergahlarını teşvik etmek için bölgesel işbirliği örgütlerinde ortak pozisyon belirlemeye yönelik koordinasyonun güçlendirilmesi;

d) Bakü-Tiflis-Kars Hattı üzerindeki demiryolu potansiyelini kullanarak Çin-Avrupa hattındaki deniz limanlarından Orta Koridor'a ilave yük çekmek;

e) Taraf Devletlerin taşıma operatörlerine, liman hizmetleri ve taşımacılık için uygun koşulların sağlanması;

f) Orta Koridorun kapasitesinin etkin kullanımından elde edilecek faydaları en üst düzeye çıkarmak için özel taşıyıcıların katılımının artırılması da dahil olmak üzere Orta Koridorun ticarileştirilmesi.

11) Taraflar, Doğu Zangazur ile Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Nahçivan Özerk Cumhuriyeti'ni birbirine bağlayan Zangazur koridorunun açılmasının, uluslararası ulaştırma bağlantılarının genişletilmesi için öneminin altını çizerler.

12) Taraflar, “Termez – Mezar-ı Şerif – Kabil – Peşaver” stratejik demiryolu hattının inşasına ilişkin Özbekistan girişiminin önemini vurgular ve “Özbekistan-Kırgızistan-Çin” demiryolu inşaatı projesine desteklerini beyan ederler.

13) Taraflar, ulaştırma ve lojistik merkezleri, deniz limanları ve kuru limanlar, tersaneler, ekonomik bölgeler, araştırma ve inovasyon merkezleri, teknoparklar dahil olmak üzere Türkiye,Azerbaycan ve Özbekistan'ın altyapı fırsatlarını ve endüstriyel avantajlarını kullanmada özel sektörün aktif rolünü kabul ederler.

14) Taraflar; Birleşmiş Milletler ve BM uzman kuruluşları, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı, İslam İşbirliği Teşkilatı, Türk Devletleri Teşkilatı, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı ve Asya'da Etkileşim ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı dahil olmak üzere, Türkiye Cumhuriyeti, Azerbaycan Cumhuriyeti ve Özbekistan Cumhuriyeti'nin üyesi olduğu uluslararası örgütler çerçevesinde, karşılıklı çıkar konularında işbirliğini sürdürmeye hazır olduklarını vurgularlar.

Taraflar, toplantının başarılı organizasyonu için Özbek Tarafına teşekkürlerini iletmişlerdir.

İkinci Üçlü Toplantının, karşılıklı mutabık kalınacak bir tarihte _______’de yapılmasına karar verilmiştir.

2 Ağustos 2022 tarihinde Taşkent şehrinde her biri İngilizce dilinde üç orijinal nüsha halinde imzalanmıştır.

Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı

Azerbaycan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı

Özbekistan Cumhuriyeti Dışişleri Bakan Vekili 

M. Çavuşoğlu

J. Bayramov

V. Norov

Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanı

Azerbaycan Cumhuriyeti Ekonomi Bakanı

Özbekistan Cumhuriyeti Başbakan Yardımcısı ve Yatırım ve Dış Ticaret Bakanı 

M.Muş

M.Jabbarov

J.Khodjayev 

Türkiye Cumhuriyeti Ulaştırma ve Altyapı Bakanı

Azerbaycan Cumhuriyeti Dijital Kalkınma ve Ulaştırma Bakanı

Özbekistan Cumhuriyeti Ulaştırma Bakanı

A. Karaismailoğlu

R.Nabiyev

I.Makhkamov