Türk Dili Konuşan Ülkeler Işbirliği Konseyi (Türk Konseyi) Dışişleri
Bakanları Konseyi, Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Sayın Mevlüt
Çavuşoğlu’nun daveti üzerine, Afganistan’daki durumu ele almak üzere 27
Eylül 2021 tarihinde İstanbul’da Olağanüstü Toplantı düzenlemiştir.
Sayın Mevlüt Çavuşoğlu’nun evsahipliğinde ve Azerbaycan Dışişleri Bakanı
Sayın Ceyhun Bayramov’un başkanlığında gerçekleşen toplantıya Kazakistan
Cumhuriyeti Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Sayın Mukhtar
Tleuberdi, Kırgızistan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Sayın Ruslan Kazakbaev,
Özbekistan Dışişleri Bakanı Sayın Abdulaziz Kamilov, Türk Konseyi Genel
Sekreteri Sayın Baghdad Amreyev ile Macaristan’ın Ankara Büyükelçisi Sayın
Viktor Mátis katılmıştır.
Konuya ilişkin kapsamlı ve yapıcı görüşmeleri takiben, Türk Konseyi
Dışişleri Bakanları;
Yakın bölgesel ve kültürel bağlarımız olan Afganistan’daki gelişmeleri
yakından takip ederek,
BM Şartı hükümleri doğrultusunda, Afganistan’ın egemenliği, bağımsızlığı ve
toprak bütünlüğünü yeniden teyit ederek,
Tüm Afgan halkının emniyetli, güvenli ve onurlu yaşam hakkını vurgulayarak,
Kabil’de 7 Eylül 2021 günü ilan edilen geçici otoriteyi not ederek,
Kapsayıcı ve katılımcı bir yönetişimin tesis edilmesinin, herhangi bir
ayrım gözetilmeksizin tüm Afgan vatandaşları için insan haklarına saygı
gösterilmesinin öneminin altını çizerek,
Afganistan topraklarının herhangi bir terör örgütü tarafından başka bir
ülkeye tehdit veya saldırı amaçlı olarak kullanılmayacağının güvencesi ile
Afganistan’da terörü önleme ve terörle mücadelenin önemini vurgulayarak,
Mevcut yasadışı uyuşturucu üretimi ve ticaretinin Afganistan halkına ve
uluslararası topluma verdiği ciddi zarara dikkat çekerek,
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres tarafından, 13 Eylül
2021 Pazartesi günü düzenlenen, Afganistan'daki İnsani Duruma İlişkin Üst
Düzey Bakanlar Toplantısı’nın çabalarını takdir ederek,
Afgan ekonomisinin mevcut vahim durumu ve özellikle ekonomik
faaliyetlerdeki keskin düşüş nedeniyle Afgan halkının geçim kaynaklarına
yönelik riskler konusundaki endişelerini dile getirerek,
1. Afganistan’a dönük uluslararası toplumun istikrar ve insani yardım
yönündeki çabalarını desteklediklerini,
2. Afgan halkının, kalıcı barış, milli uzlaşı, istikrar ve kalkınma
çabalarını destekleyecek tüm girişimlere katkıda bulunmaya hazır
olduklarını,
3. Afganistan’da siyasi uzlaşı, güvenlik ve kamu düzeninin tam olarak
yeniden tesis edilmesinin yanısıra, insan hayatının ve mülkiyet haklarının
korunmasının önemini vurguladıklarını,
4. Nihai aşamada, Afgan ulusunun zengin çeşitliliğini yansıtan, bütüncül,
kapsayıcı ve temsil niteliği bulunan bir hükümetin kurulmasını hedefleyen
çabaları teşvik ettiklerini,
5. Uluslararası insani hukuka uymanın, insan haklarını korumanın ve tüm
Afgan halkının emniyet ve güvenliğini sağlamanın önemini vurguladıklarını,
6. Uluslararası ilkelere uygun olarak diplomatik misyonların,
çalışanlarının ve ailelerinin emniyet ve güvenliklerinin sağlanmasının
gerekliliğin altını çizdiklerini,
7. Afganistan’da DEAŞ ve EL Kaide gibi terör örgütlerinin faaliyetlerini
önlemek ve bunlarla mücadele etmek için Afganistan’da sürekli olarak etkin
önlemlerin alınmasının sağlanması gerektiğini belirttiklerini,
8. Afganistan’da uyuşturu maddelerin yasadışı üretimi ve kaçakçılığının
önlenmesi gerekliliğinin altını çizdiklerini,
9. Afganistan’a insani yardım sağlamak için aralıksız çaba gösterilmesi ve
BM kurumları ile yardım sağlayan diğer insani yardım kuruluşlarının hızlı,
emniyetli ve engelsiz erişimine izin verilmesi için tüm taraflara çağrıda
bulunduklarını,
10. Uluslararası toplumu, halizhazırda çok sayıda Afgana ev sahipliği yapan
komşu ülkelerdeki durumu da ele alan, Afganların giderek artan bir şekilde
yerlerinden edilme riskine karşı etkili ve sürdürülebilir bir çözümü
koordine etmeye teşvik ettiklerini,
11. Ayrıca Afganistan ekonomisindeki kaygı verici durumu iyileştirmek ve
Afgan halkının geçim kaynaklarını korumayı amaçlayan önlemler almak için
uluslararası destek çağrısında bulunduklarını beyan etmişlerdir.
Türk Konseyi Dışişleri Bakanları, insani çabalar, insan hakları, göç ve
mülteci akınları ve terörle mücadele alanları da dahil olmak üzere
Afganistan’daki gelişmelerin farklı yönleri ve yansımaları konusunda
istişare ve eşgüdüm içinde kalmaya karar vermişlerdir.