Gine'nin Siyasi Görünümü

Gine, 19. yüzyılın ortalarında Fransız sömürgeciliğinin bir parçası olmuş, 1958 yılında yapılan referandumun ardından Fransa’dan Afrika’da bağımsızlığın kazanan ilk Fransız sömürgesi olmuştur. 1958 yılında ülkede başlayan tek parti dönemi 1984 yılına kadar devam etmiştir. 1984 yılında tek parti lideri Başkan Sékou Touré’nin vefatı akabinde gerçekleşen askeri darbe ile yönetime Askeri Ulusal Kurtarma Komitesi gelmiştir.

1991 yılında kabul edilen anayasa ile sivil yönetime geçen Gine, başkanlık sistemi ile yönetilmektedir. Ülkenin Cumhurbaşkanı ve yasa koyucuları beş yıllık dönemler için genel oyla seçilmektedir. Sözkonusu anayasa ile çok partili sistem benimsenmiş, siyasi partiler yasallaştırılmıştır. Gine’de tek meclisli sistem mevcut olup parlamento 114 sandalyelidir.

Ülkede 2008 yılında yaşanan askeri darbe sonrasında ilk demokratik seçimler 2010 yılında düzenlenmiş, Alpha Condé Cumhurbaşkanı seçilmiştir. Müteakip seçimler beş yıl arayla 2015 ve 2020 yıllarında gerçekleşmiştir.

2015 seçimlerini de kazanan Cumhurbaşkanı Condé, üçüncü kez Cumhurbaşkanlığı görevi yürütmesine imkân veren anayasa değişikliğiyle, 2020 yılında gerçekleşen seçimlerde de aday olarak üçüncü kez Cumhurbaşkanı seçilmiş ancak 5 Eylül 2021 tarihinde gerçekleşen askeri darbeyle Kalkınma için Birlik Ulusal Komitesi (CNRD) yönetimi devralmıştır.

Darbenin akabinde uluslararası toplum tarafından mevcut yönetime çeşitli eleştiriler getirilmiş, Gine’nin Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu’na (ECOWAS) ve Afrika Birliği’ne üyeliği askıya alınmıştır. 27 Eylül 2021’de kabul edilen Geçiş Dönemi Yasası’nın akabinde Albay Mamady Doumbouya 1 Ekim 2021 tarihinde yemin ederek Geçiş Dönemi Devlet Başkanı olarak göreve başlamıştır.

Gine’de darbe sonucunda anayasa ve tüm anayasal kurumlar lağvedilmiştir. Askeri yönetim ülkenin yeni idari sisteminin oluşturulmasına yönelik olarak yeni anayasa yapılması ve demokratik seçimlerin düzenlenmesi için Geçiş Dönemi Ulusal Konseyi’ni (CNT) oluşturmuştur.

Gine’deki geçiş dönemi hükümetinin daveti üzerine Konakri’ye gelen ECOWAS teknik heyeti ile Gineli yetkililer arasında 16-21 Ekim 2022 tarihleri arasında yapılan görüşmeler sonunda geçiş döneminin 24 ayla sınırlandırılması yönünde mutabakata varılmıştır.