Sahraaltı Afrika’da bağımsızlığını kazanan ilk ülke olma özelliğiyle öne
çıkan Gana’da 1 Temmuz 1960’da Cumhuriyet ilan edilmiş, 1966 yılında
Nkrumah Hükümetine karşı yapılan darbe sonrasında 1969 yılında demokrasi
yeniden tesis edilmişse de 1972 ve 1981 yıllarında da seçilmiş hükümetler
darbe ile iktidardan uzaklaştırılmıştır. Gana’da çok partili demokratik
rejime geçilmesini öngören mevcut Anayasa 1992 yılında kabul edilmiş,
Anayasa’nın onaylanmasıyla 1993 yılından itibaren günümüze kadar devam eden
4. Cumhuriyet Dönemi başlamıştır.
Gana, demokrasi, iyi yönetişim, hak ve özgürlükler bakımından Afrika
kıtasında örnek ülke olarak gösterilmektedir. 1992 Anayasasına göre,
Hükümete doğrudan halk tarafından seçilen Devlet Başkanı liderlik
etmektedir. Devlet Başkanı, en fazla iki dönem (8 yıl) görev
yapabilmektedir. Yasama görevi, 4 yıl için seçilen 275 üyeli Parlamento
tarafından yerine getirilmektedir. Anayasa gereği, bağımsız bir kurum
addedilen Seçim Komisyonu, Cumhurbaşkanlığı ve Parlamento seçimlerinin
adil, serbest, şeffaf ve demokratik bir şekilde gerçekleşmesini
düzenlemekle yükümlüdür. Gana’daki başlıca siyasî partiler, iktidardaki
liberal eğilimli Yeni Vatansever Parti (New Patriotic Party-NPP) ve ana
muhalefet konumundaki sosyal-demokrat çizgideki Ulusal Demokratik Kongre
(National Democratic Congress-NDC)’dir. 4. Cumhuriyet Döneminde 1992, 1996,
2000, 2004, 2008, 2012, 2016 ve 2020’de olmak üzere 8 seçim düzenlenmiştir.
Gana, komşuları, diğer kıta ülkeleri ve Afrika Birliğiyle dostane ilişkiler
sürdürmekte; çok taraflılığı savunmaktadır. BM Güvenlik Konseyi'nin
2021-2023 dönemi geçici üyeliğine seçilmiştir. 2020 -2022 yılları arasında
bölgede sınamaların olduğu bir dönemde Gana Cumhurbaşkanı Akufo-Addo,
ECOWAS Dönem Başkanlığını deruhte etmiştir. Cumhurbaşkanı Akufo-Addo,
Temmuz 2020-Temmuz 2022 ECOWAS dönem başkanı sıfatıyla demokratikleşme ve
hukukun üstünlüğü konularının öncülüğünü yapma gayreti göstermiştir.
7 Aralık 2020 tarihinde gerçekleştirilen Cumhurbaşkanlığı seçimlerini
görevdeki Cumhurbaşkanı Akufo-Addo %51.59 oyla kazanmıştır. Seçim takvimine
göre, bir sonraki seçimlerin 7 Aralık 2024 tarihinde gerçekleştirilmesi
beklenmektedir. İkinci dönem Cumhurbaşkanlığını sürdürmekte olan
Akufo-Addo, bir sonraki seçimlere katılmayacağını açıklamıştır.