BM Çevre Programı (UNEP) ve BM Çevre Asamblesi (UNEA)

Çevre sorunlarının küresel düzeyde ele alınmasından, Birleşmiş Milletler’de (BM) çevre konusunun eşgüdümünden ve BM sistemi içerisinde sürdürülebilir kalkınmanın çevre boyutunun uygulanmasından sorumlu olan BM Çevre Programı (United Nations Environment Programme - UNEP), 1972’de yapılan BM İnsan Çevresi Konferansı (Stockholm Konferansı) neticesinde kurulmuştur.

BM Çevre Programı kurulduğundan bu yana hükümetler, sivil toplum, özel sektör ve diğer BM kuruluşlarıyla birlikte çeşitli çevre sorunlarının çözümü için çalışmaktadır. Bu sorunların arasında ozon tabakasının onarılması, deniz ve su kaynaklarının korunması, yeşil ve sürdürülebilir ekonomilerin oluşturulması, orman ve yeşil alanların tahribinin önlenmesi, yenilenebilir enerji ve kaynaklarının kullanılması bulunmaktadır.

BM Çevre Programı, ülkelerin ekonomilerini verimli ve yeşil bir geçişe teşvik etmektedir. Bu süreçte UNEP, ülkelere yardım ve yönlendirme sağlarken aynı zamanda çevresel hukuku güçlendirmeye ve ekosistemleri korumaya çalışmaktadır.

Günümüzde UNEP’in 193 üyesi bulunmaktadır. UNEP Yönetim Konseyi, UNEP’in karar alma organıdır. Konsey, UNEP’in görevlerini belirleyen kararlar almak ve organın iki yıllık bütçesini belirlemekle görevlidir. Türkiye’de UNEP yönetim kurulu üyeleri arasında yer almamaktadır. Yine de UNEP ve Türkiye arasında yakın ilişkiler bulunmaktadır. Türkiye’nin Nairobi Büyükelçiliği UNEP Daimi Temsilciliği görevini de üstlenmiştir.

2012 yılında düzenlenen BM Sürdürülebilir Kalkınma Konferansı’nda UNEP’in güçlendirilmesine yönelik olarak alınan karar doğrultusunda, UNEP bünyesinde küresel çevre sorunlarına ilişkin bir karar alma organı olarak BM Çevre Asamblesi (UNEA) oluşturulmuştur. Asamble, ilk defa 23 - 27 Haziran 2014 tarihleri arasında Nairobi’de, UNEP merkezinde toplanmıştır.

UNEA üye ülkeler için küresel çevre gündemini belirleme, uygulanmakta olan ve uygulanacak politikalar için kapsamlı politika rehberliği sağlama ve çevresel sorunlara çözüm bulma gibi görevler üstlenmiştir. UNEA, UNEP’in hedefleri ve politikaları için rehberlik yaparak çevresel hedeflere ve kaynak seferberliğine ulaşmaya yönelik ülkelerarası işbirliklerini teşvik etmektedir.