Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin (SSCB) dağılmaya başlamasıyla
birlikte, 30 Ağustos 1991 tarihinde Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
Yüksek Meclisi bağımsızlık kararı almış, bu karar 18 Ekim 1991 tarihinde
yürürlüğe konmuştur.
Ülkede, 66 rayon (vilayet) ve bir özerk cumhuriyetten (Nahçıvan Özerk
Cumhuriyeti) oluşan idari yapılanma mevcuttur.
Azerbaycan Anayasası’na göre Azerbaycan devleti demokratik, laik ve üniter
bir cumhuriyettir. Azerbaycan yönetiminde kuvvetler ayrılığı prensibi
benimsenmiş olup; yasama yetkisi Milli Meclis'e, yürütme yetkisi
Cumhurbaşkanına, yargı yetkisi ise mahkemelere aittir.
Bakanlar Kurulu, Cumhurbaşkanı tarafından atanmakta ve Milli Meclis
tarafından onaylanmaktadır. Azerbaycan Milli Meclisi’nde 125 üye bulunmakta
olup, milletvekilleri beş yıl için seçilmektedirler.
Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in 7 Aralık 2023 günü imzaladığı kararnameyle,
Seçim Kanunu’nun 179. maddesi uyarınca, erken Cumhurbaşkanlığı seçimi
yapılması kararlaştırılmıştır. 7 Şubat 2024 tarihinde gerçekleştirilen
seçimleri Cumhurbaşkanı Aliyev, oyların %92,12’sini alarak seçimi kazanmış
ve 14 Şubat 2024 tarihinde Milli Meclis’te yemin ederek görevini resmi
olarak tekrar devralmıştır. Seçime katılım oranı %76,73 olarak
gerçekleşmiştir. Sözkonusu seçim, Azerbaycan’ın işgalden kurtardığı
bölgeler dahil, ilk kez egemen topraklarının tamamında gerçekleştirilmiş
olması bakımından özel bir anlam taşımıştır.
1 Eylül 2024 tarihinde yapılan Erken Meclis seçimlerini Cumhurbaşkanı
Aliyev’in liderliğini yaptığı Yeni Azerbaycan Partisi (YAP) geçerli oyların
%54’ünü alarak kazanmıştır. YAP, Meclis’te 68 milletvekiliyle temsil
edilmektedir.
Karabağ Meselesi
1992 yılında Ermenistan tarafından işgal edilen Karabağ ve çevresindeki 7
rayon, 27 Eylül 2020-10 Kasım 2020 tarihleri arasında gerçekleşen II.
Karabağ Savaşı sonrasında işgalden kurtarılmıştır. Rusya’nın
arabuluculuğuyla imzalanan 9 Kasım 2020 tarihli Üçlü Bildiri’yle ateşkes
sağlanmıştır. Ancak, bahsekonu Üçlü Bildiri’nin hükümlerinden doğan
yükümlülüklerin yerine getirilmemesi sonucunda Azerbaycan Silahlı
Kuvvetleri, Karabağ’daki Ermeni askeri unsurlarına karşı 19 Eylül günü bir
anti-terör operasyonu başlatmıştır. Yaklaşık 24 saat süren operasyon
sonrasında Karabağ’daki yasadışı gruplar silahlarını tamamen teslim etmiş
ve bölgedeki ayrılıkçı sözde “yönetim” kendisini feshetmiştir. Operasyon
sonrası ihtilaf fiilen bitmiş olmakla beraber, henüz bir barış anlaşması
imzalanmamıştır. Tarafların bu yöndeki müzakereleri sürmektedir.