Amerika Birleşik Devletleri'nin Siyasi Görünümü

ABD, çoğulcu demokrasiye dayalı, başkanlık sistemiyle yönetilen federal bir cumhuriyettir. Federal devlet yapısı, 50 federe eyalet ve başkent Vaşington’u içeren “District of Columbia”yı kapsamaktadır. Federal sistem uyarınca, Anayasa’da federal yönetime devredilmemiş görev, yetki ve sorumluluklar, içişlerinde serbest olan eyaletlere aittir.

Yürütme erkinin başı olan Başkan ile Yardımcısı, 4 yıl süreyle ve iki dereceli halk oylaması sonucunda seçilir. Bir kimse en fazla iki defa Başkan seçilebilir. Başkan tarafından atanan 15 Bakan ile bazıları Kabine üyesi seviyesinde olan Bağımsız Kuruluşlar (Environmental Protection Agency, Council of Economic Advisers, United States Trade Representative, CIA, National Science Foundation, NASA vb.) federal konularda yetkilidirler. Başkan tarafından atanan bakanlar ve diğer üst düzey yetkililer Senato tarafından onaylanır. Başkan, Kongre tarafından kabul edilen kanunları veto etme yetkisini haizdir. Başkan tarafından veto edilen kanunların yürürlüğe girmesi için, Kongre’nin her iki kanadının da üçte iki çoğunlukla tekrar kabul edilmesi gerekmektedir.

Federal yasama yetkisi Kongre’ye aittir. Kongre, her eyaletten nüfus oranına göre belirlenen sayıda temsilcinin seçildiği 435 üyeli Temsilciler Meclisi (TM) ile her eyaletin iki kişiyle temsil edildiği 100 üyeli Senato’dan oluşur. TM üyeleri 2 yıl, Senatörler ise 6 yıl süreyle seçilir. İki yılda bir yapılan Kongre seçimleriyle TM’nin tamamı ve Senato’nun üçte biri yenilenir. Kongre’nin her iki kanadında üçte iki çoğunlukla kabul edilen Anayasa değişikliği teklifinin yürürlüğe girmesi için eyaletlerin dörtte üçünün (50 eyaletin 38’i) meclislerinde onaylanması gerekmektedir.

ABD’deki en yüksek federal temyiz mahkemesi olan Yüksek Mahkeme (Supreme Court), bu yetki Anayasa’da açıkça yer almamasına rağmen, Kongre ve eyalet meclislerinin çıkardığı kanunların Anayasa’ya uygunluğunu denetleme yetkisini kullanagelmektir. Yüksek Mahkeme, bir Başkan ile 8 üyeden müteşekkil olup, yargıçlar Başkan tarafından ömür boyu görev yapmak üzere atanır ve Senato tarafından onaylanır.

Yasama, yürütme ve yargı erkleri arasında dengeli bir güç ve yetki paylaşımını temin eden kontrol ve denge (checks and balances) mekanizması sistemin etkin işleyişini güvence altına almaktadır.