Ukrayna tarihinin en ciddi krizlerinden biriyle karşı karşıyadır.
Ukrayna’daki Yankuoviç yönetiminin 21 Kasım 2013 tarihinde AB’yle Ortaklık
Anlaşması’nı imzalamaktan vazgeçmesi üzerine AB yanlısı gösterilerle
başlayan siyasi süreç Ukrayna’da yönetim değişikliğine yol açmıştır.
Ülkedeki kriz 16 Mart 2014’te RF’nin Kırım’ı yasadışı olarak ilhak
etmesiyle farklı bir boyut kazanmıştır.
Ukrayna’nın doğusunda 7 Nisan 2014’ten itibaren başlayan ayrılıkçı hareket
ve şiddet, krizin odağını bu bölgeye kaydırmıştır. Ülke ağır silahların da
kullanıldığı ciddi çatışmalar ve yeni bir istikrarsızlık dalgasıyla karşı
karşıya kalmış; Donetsk ve Luhansk bölgelerinin bir bölümü ayrılıkçıların
denetimine geçmiştir.
Çatışmaları sona erdirmek amacıyla, Ukrayna, Rusya ve ayrılıkçı bölgeler
arasında 5 Eylül 2014’te Minsk Protokolü imzalanmıştır. RF, Ukrayna, Fransa
ve Almanya liderleri (Normandiya Formatı) arasında krizin çözümüne ilişkin
zaman zaman görüşmeler yapılmaktadır.
Ukrayna krizinin ortaya çıkmasını müteakip Mart 2014’te AGİT bünyesinde bir
Ukrayna Özel Gözlem Misyonu (ÖGM) kurulmuştur. Misyonun başkanlığını Nisan
2014-31 Mayıs 2019 tarihleri arasında Büyükelçi (E) Ertuğrul Apakan
başarıyla yürütmüştür. Büyükelçi (E) Halit Çevik, yeni adayımız olarak
takdim edilmiş ve 1 Haziran 2019 itibariyle Ukrayna ÖGM Başkanı olarak
atanmıştır. Bahsekonu misyon, Ukrayna’nın doğusundaki çatışma bölgesinde
tansiyonun düşürülmesine ve bölgedeki gelişmeler hakkında uluslararası
kamuoyunun bilgilendirilmesine önemli katkılarda bulunmaktadır.
Ukrayna’da 21 Nisan 2019 tarihinde düzenlenen ikinci tur Devlet Başkanlığı
seçimlerini kazanan Volodimir Zelenskiy ülkemizi temsilen Sayın
Cumhurbaşkanı Yardımcımız Fuat Oktay’ın katıldığı bir törenle 20 Mayıs
tarihinde yemin ederek görevine başlamıştır.
Devlet Başkanı Zelenskiy mevcut Parlamento’yu feshetmiş ve 21 Temmuz’da
erken seçimler gerçekleştirilmiştir. Devlet Başkanı Zelenkiy’in
desteklediği “Halkın Hizmetkarı” Partisi seçimlerden zaferle çıkmış ve 29
Ağustos 2019 tarihinde tek başına hükümeti kurmuştur. Başbakan Oleksiy
Honçaruk’un 3 Mart 2020 tarihinde istifasını sunmasının ardından, 4 Mart
2020 tarihinde Ukrayna Parlamentosu’nda düzenlenen olağanüstü oturumda,
Devlet Başkanı Zelenskiy’nin önerisi üzerine, Denis Şmihal’in Başbakanlık
görevi ve yeni hükümet onaylanmıştır.
Türkiye Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü desteklemekte ve Kırım’ın yasadışı
ilhakını tanımamaktadır. Ülkemiz Ukrayna’daki krize uluslararası hukuk
temelinde, diplomatik yollardan çözüm bulunmasını savunmaktadır. Kırım
Tatar Türkleri’nin hak ve menfaatlerinin genişletilerek güvenceye alınması
ve sorunlarının uluslararası toplumun gündeminde tutulması önceliklerimiz
arasında yer almaktadır.
Ukrayna’yla ilişkilerimiz, 24-25 Ocak 2011 tarihlerinde kurulan Yüksek
Düzeyli Stratejik Konsey (YDSK) mekanizmasıyla stratejik ortaklık düzeyine
yükseltilmiştir. Sayın Cumhurbaşkanımız ve Ukraynalı mevkidaşının
eşbaşkanlıklarında düzenlenen YDSK sonuncusu 3 Şubat 2020 tarihinde Kiev’de
olmak üzere bugüne kadar sekiz toplantı gerçekleştirmiştir.
Devlet Başkanı Zelenskiy 7-8 Ağustos 2019 tarihlerinde bölgedeki ilk resmi
ziyaretini ülkemize gerçekleştirmiş ve Sayın Cumhurbaşkanımızla başbaşa ve
heyetlerarası görüşmeler düzenlenmiştir.
Ukrayna’yla ekonomik ve beşeri ilişkilerin güçlendirilmesi hedefi
doğrultusunda 1 Haziran 2017 tarihinde kimlikle seyahat uygulamasına
geçilmiştir. 2019 yılında ülkemizi 1.5 milyonu aşkın Ukraynalı turist
ziyaret etmiştir.
Ukrayna’nın reform süreci ve Avrupa’yla bütünleşme yönelimi tarafımızdan
desteklenmektedir.