Sayın Bakanımız İle Gürcistan Dışişleri Bakanı Yekaterina Tkeşelaşvili’nin Ortak Basın Toplantısı
SAYIN BAKAN: Değerli Basın Mensupları, ülkemize bir çalışma ziyareti gerçekleştirmekte olan Gürcistan Dışişleri Bakanı, değerli dostum ve meslektaşım Yekaterina Tkeşelaşvili ile biraz önce çok faydalı görüşmeler gerçekleştirdik. Kafkasya’daki son gelişmeleri detaylarıyla ele aldık. Hem bu gelişmeleri bölgesel anlamda, hem de gelişmelerin küresel etkileri konusunda değerlendirme yapma imkanımız oldu.
Biliyorsunuz, yaklaşık on gün kadar önce Sayın Başbakanımızla beraber Tiflis’teydik ve içinde bulunduğumuz bu hassas dönemde bu tür temasların sıklıkla yapılmasını ben son derece önemsiyorum. Kaldı ki, değerli meslektaşım Yekaterina ile son iki üç hafta içerisinde en az beş altı kere telefon görüşmesi ile irtibatımızı oldukça yakın şekilde sürdürdük. Değerli konuğumuzla, Sayın Bakanla, görüşmelerimizde son dönemde meydana gelen gelişmelerden duyduğumuz endişeyi ben kendisine açıkça ifade ettim. Biliyorsunuz, Türkiye’nin Gürcistan’ın bağımsızlığı, egemenliği ve toprak bütünlüğüne vermiş olduğu önem çok açıktır ve biz bunu defalarca dile getirdik ve bu konuda kendilerine verdiğimiz desteği de ben tekrar teyit ettim.
Türkiye ile Gürcistan arasındaki ilişkiler son derece sağlam, kültürel, ekonomik ve stratejik temellere dayanmaktadır. Özellikle, son dönemde devreye sokmuş olduğumuz Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol boru hattı, Bakü-Tiflis-Erzurum doğal gaz hattı ve yine temelini atmış olduğumuz Bakü-Tiflis-Kars demiryolu projesi, bu stratejik işbirliğimizin, Güney Kafkasya’daki stratejik işbirliğimizin, komşuluk ilişkilerimizin de aslında doğal ürünleridir. Bu projelerle aslında Hazar Denizi ile Akdeniz, Hazar Bölgesiyle Anadolu ve yine Hazar Denizi ile Karadeniz birbirlerine ekonomik olarak bağlanmıştır.
Son haftalarda Türkiye ile Gürcistan’ın ortak kaderinin oluştuğu bu bölgede yaşanan gelişmeler kuşkusuz bizi büyük kaygı ve endişeye sevk etmiştir. Yaşanan gerginlikler ve tartışmalardan sonra şimdi gerilime taraf olan herkesin soğukkanlı şekilde bir kez daha değerlendirme yapması gerektiğine inanıyoruz. Bu tür gerilimlerde kazanan tarafın olmadığını ve herkesin bir şekilde geleceğinden bir şeyler kaybettiğini daha önce yaşanan tecrübelerden de biliyoruz. Kafkasya’da son derece dar bir alanda, iç içe yaşayan halkların geçmişleri olduğu gibi gelecekleri de ortaktır. Bu geleceği bizim hep beraber şekillendirmek için çalışmamız gerekiyor. Barış, istikrar ve refahın oluşturacağı ortak Kafkas evi hepimizin geleceği için bir teminat olacaktır. İşte bizim, bu gerilimin en yüksek olduğu günlerde gündeme getirdiğimiz Kafkasya İstikrar ve İşbirliği Platformu da bu anlayış ve yaklaşımın bir ürünüdür. Bu günler, bölgesel gerilimin küresel bir bunalıma dönüşmemesi için hepimizin uzun dönemli perspektif içeren, cesur adımlar atmamız gereken bir dönemdir.
Diyalog yollarının açık tutulması gereğine işaretle, bölge ülkelerinin sorunlarının ortaya koyulması için uygun bir ortamı oluşturacağını düşündüğümüz bu Platform, Sayın Bakanla yaptığımız görüşmede de kuşkusuz gündeme geldi ve Gürcü meslektaşımın Platform konusundaki yapıcı görüşlerini almaktan da memnuniyet duydum. Bu konudaki istişarelerimize devam edeceğiz, önümüzdeki günlerde, haftalarda. Kafkasya’da barış ve istikrarın sağlanması bölgenin sınır komşusu olan Türkiye açısından hayati önem taşımaktadır. Aynı zamanda, Kafkasların Türkiye ve Türkiye üzerinden Avrupa ile bağlantısı yine son derece önemlidir. Ülkemizin bu çerçevede önemli sorumlulukları bulunmaktadır. Türkiye, hangi koşullar altında olursa olsun sorunların barışçı yöntemlerle ve diyalog yoluyla çözülmesi için elinden gelen gayreti sürdürmeye devam edecektir. Ben değerli meslektaşıma tekrar Türkiye’ye hoş geldiniz diyor ve sözü kendisine bırakıyorum.
KONUK BAKAN: I am glad to have an exchange of views in an in-depth manner with our old friend and counterpart Turkey. We are frequently saying in Georgia that friends are usually known at difficult times rather than good times and then in the way Turkey reacted very promptly with full understanding of the difficulty. So the situation in Georgia had been a good example of that. And it had been not only assistance in terms of the practical assistance of humanitarian aid and humanitarian corridor, but at the same time a very prompt political support that we received from the state of Turkey. It had been one of the first states who very clearly, above all, stated once again that principle of territorial integrity and sovereignty of Georgia is inviolable no matter what happens. And in the future as well, we all stand united in not making it possible that the very principle of a fundamental nature of international law is being eroded by violent attempts of the states like Russian Federation.
As of the possibilities and views for the future, it needs to be well understood that the problem of Georgia is not a problem of Georgia in its essence. What happened in Georgia is a problem which is European by its nature. It happened so that the small country of Georgia had become the first country to encounter the expansive military policy of the Russian Federation in having an attempt of redrawing boundaries of Europe; in closing the door of expansion of Europe; and in re-creating the sphere of influences of the Russian Federation - having an association of states under the full control of the Russian Federation. It is fully out of European notion of political infrastructure and pretty much re-incarnating the political infrastructure of the old Soviet Union. This is very important to keep in mind so that any solution that needs to be found in this very circumstance needs to be European. And when we mean European, we always mean that Turkey is increasingly part of it. Because when we speak about Europe, we speak about expanded Europe. The events in Georgia very clearly showed that Europe, if contained to its own boundaries as they exist now, cannot be ever secure and prosperous anymore with the expanded and expansive politics of the Russian Federation, the ones that we have seen very clearly. The domino effect that can take place if Russia is successful now in Georgia, as it can already be seen now, could continue with Ukraine and then we know the follow-up will not be restricted to that. That is why, our common and unified efforts, by that we mean European effort, and Turkey being increasingly part of this engagement will be essentially showing very clearly that rehabilitation and recovery of Georgia is a European issue and needs to be a European effort so that we properly solve this problem.
Regional aspects of cooperation: With that we now find ourselves in, is a very critical and strange time frame in which Russia is not only militarily occupying the territories of Georgia, but then at the same time had undertook very dangerous legal acts of unilateral nature by recognizing two regions of Georgia properly being the part of the Georgian state as independent entities. In that sense, until we see that Russia can be a trustworthy partner with which any negotiation and any type of cooperation in a restricted framework can be a possibility, it will be very difficult for us to see ourselves in any, practically speaking, format with which Russia can be a full fledged part of it. We mean that until Georgia is de-occupied by the Russian Federation forces and until we see that the ceasefire agreement which Russia subscribed to is being fully implemented, it will be difficult for us to realize any notion of this time. It does not mean that we are close for the exchange of views because we hope that very soon we will see that Russia fulfills these conditions. Because the whole world expects them to be fulfilled. Then we might be ready for that if we exchange views properly. So that when it might be a possibility, then we are ready for the terms of common understanding. But having this peculiar situation until we see these conditions met, any regional cooperation of this type because of the actions undertaken by the Russian Federation, with which it isolated itself not only from the western communities but from the members of the region as well, cannot be easily, definitely comprehensible. We hope that better times will come sooner or later. We will be able to, with common and unified effort, not only well reconstruct our state, but then restrain Russia in its expansive policies and roll it back in such a manner that constructive dialog could be a possibility. And we do count on unity and strength of our friends, partners and with that it is a pivotal place and a pivotal time in which finally the expansion of Europe is seen as a necessary development of international political life in our continent rather than fragmented vision of Europe in a sense in which freedom of choice of states can be overrun by violent acts of states. Thank you for your attention. We are ready for questions.
SAYIN BAKAN: Konuk Bakanımıza ya da bana soru sormak isteyen arkadaşlar varsa, birkaç soru alacağız.
SORU: Sayın Bakan, Rusya bu günlerde bölgede parçala ve yönet politikası uygulamaktadır. Bu yaşananların da onun bir parçası olduğunu görüyoruz. Türkiye’nin bu önerisi, Rusya’yı bu siyasetinden vazgeçirmeye yetecek mi? Bu küçük halkları bölgedeki diğerlerine karşı kullanmak için.
SAYIN BAKAN: Biz, öncelikle yakın çevremizdeki bütün sorunların çözümü için siyasi diyaloğun, diplomasinin temel araç olduğunu düşünüyoruz. Dolayısıyla şartlar oluştuğunda ve mevcut sıcak gelişmelerin psikolojik etkisi bir miktar ortadan kalkıp daha farklı şartlarda, daha farklı ortamlarda bu konuları konuştuğumuzda, inanıyoruz ki çözüm için diyalog şart olacaktır. Kuşkusuz, uluslararası hukuku hepimiz biliyoruz. Kuşkusuz, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararlarını hepimiz biliyoruz. Bunlar kayıtlardadır. Ancak şunu da görüyoruz ki, 1991’den bu yana mevcut hiçbir mekanizma Kafkaslar’daki sorunların çözümü için bir sonuç vermemiştir. Bu sorunlar sadece büyümüştür ya da dondurulmuştur. Dondurucudan çıkarıldığı anda da tekrar başka türlü zorluklar birbiri ardına gelmiştir. Bizim bu önerimizle ilgili olarak üzerinde uzunca tartışmalar yapacağımız, istişare yapacağımız bir dönem olacak. Şu anda fikirlerimizi, düşündüklerimizi detaylarıyla bölge ülkeleriyle paylaşıyoruz. Önümüzdeki dönemde kalıcı bir istikrar için, kalıcı bir barış için ilgili tüm tarafların, tekrar ediyorum, şartlar oluştuğunda bir masa etrafında oturup, gerekli mekanizmaları, gerekli yapıları da kendilerinin üretip, kendi problemlerine çözümler bulmaları şart. Tabii bizim bu önerimiz münhasır bir yapı değil. Yani dışlayıcı bir yapı değil. Mevcut pek çok girişim var. AB’nin çalışmaları var. Yarın Avrupa liderleri olağanüstü toplanıyorlar. Sadece Gürcistan’daki son gelişmeleri ele almak üzere olağanüstü toplantı yapıyorlar. NATO, Olağanüstü Bakanlar Toplantısı yaptı. Benim de katıldığım o toplantıda tüm bu konuları detayıyla irdeledik. AGİT’in girişimleri var. Avrupa Konseyi’nin yine konuya ilgisi var. Bütün bu çalışmalar çok önemli. Türkiye de bu çalışmalara bizzat ilk elden katkı veriyor. Avrupa Birliği’ne tam üye olmamamıza rağmen, Avrupa Birliği’nin pek çok çalışmasında biz fiilen varız biliyorsunuz. Ben sürekli Avrupa Birliği’ne üye olan ülkelerdeki muhataplarımızla, NATO’daki bütün müttefiklerimizle, sürekli istişare halindeyim. Yine Sayın Cumhurbaşkanımızın, Sayın Başbakanımızın yoğun temasları var. Bir yandan uluslararası girişimler, uluslararası platformlarda bu sorunların çözümü için uğraşacaklar, çalışacaklar. Ancak bir yandan da bölgenin sorunları için bölge ülkelerinin kendi girişimleri de önemli olacak, biz ona inanıyoruz ve bizim uzun vadeli bölge vizyonumuz için de bunun açıkçası gerekli olduğunu düşünüyoruz.
Soru: Kafkasya İşbirliği ve İstikrar Platformu sürecinde Gürcistan’ın yer alıp almayacağı belli mi?
KONUK BAKAN: First of all, I line up several views to previous question as well and in response to your question as well. It is always good to have innovative ideas floating around and it’s very positive. So that we think when we reach the level in which Russia will already be rolled back in its activities, it will be important to have the views. What could be the multilayer, the approach in which different initiatives can take place. There is something that we are open to. But now, we are already in a very particular situation in which very clear obligations do exist upon the Russian Federation, which means that they have to de-occupy our country. The second one is the full implementation of the ceasefire agreement which is not only about occupation in its essence. So this is something with which wider effort is needed definitely. After that again, wider international involvement in terms of dealing with the situation on the ground by what could be supplements and then adding values with which regional aspects can be discussed with which we will be in the process of discussing. But the conditions have stated very firm conditions. Because the situation is a very difficult one. And until we see these conditions are met, the possibilities of the implementation of various ideas would be very difficult, definitely if not impossible. As of the meeting tomorrow, I mean on Monday, for us, for the Georgian side, it is not the pivotal interest that we see in sanctioning Russia. We definitely anticipate that Europe will undertake adequate steps in which it will show to Russia that the “business as usual” is not anymore the situation in which Europe is engaged with Russia. But we trust the wisdom and courage of the European Union to undertake the best available and adequate means for that at this very period of time in which we find ourselves. But the most important thing that the summit needs to decide in a way that shall be in a position to decide that will be very strong engagement in Georgia, which means that, Europe will show clearly that attempt of redrawing boundaries of Europe and then restraining the vision of whole and unified Europe is an option to which Europe is dedicated and motivated and by that we will be very significantly involved in reconstruction and reformation of the Georgian state with getting Georgian state much closer than it used to be prior to that in Europe as response to their actions from the Russian Federation. As I have said, we see definitely that this expanded view of Europe is encompassing all the states which aspire to be part of the European communities. With that, again to show that if anytime in the future the Russian Federation might think that to undertake actions if not of similar magnitude, but similar nature in other states it might and most probably will receive something contrary to what it expired to. That will be the strongest message that Russia can get in these very circumstances. That can have a preventing nature as well for the future developments in the countries with which roaring signals are already coming off the Russian interference and their domestic internal affairs.
SORU: Sayın Bakan, Kafkas Platformu’nun en önemli üyelerinden birisi de hiç şüphesiz Ermenistan. Sayın Başbakan, Sizin Sayın Cumhurbaşkanı ile beraber Erivan’a gideceğinizi açıkladı. Bu geziden Türkiye olarak beklentileriniz ne? Erivan’a platform davetini burada mı iletmeyi düşünüyorsunuz? Bir de şartlar oluştuğunda, taraflar aynı masa etrafında Bölgenin sorunlarına çözüm bulabilirler dediniz biraz önceki konuşmanızda? Ne zaman oluşacağı belli olmayan böyle uzun vadeli bir projeksiyonda şartlar oluşana kadar platformun başlangıç noktası, pozisyonu ne olacak?
SAYIN BAKAN: Şimdi öncelikle, bu platformu, bölge ülkelerinin bir araya gelip özellikle ekonomik konularda hangi alanlarda işbirliği yapabiliriz bunu konuşabilmelerini sağlamaları, güven arttırıcı önlemlerle ilgili, güven arttırıcı tedbirlerle ilgili yine karşılıklı oturup bazı somut adımları tartışabilmeleri ve aynı zamanda sorun çözmek için mekanizma ve yapı üretmeleri için önemli görüyoruz. Tabii buna taraf olarak öngördüğümüz beş ülke sözkonusu. Biz bütün bu ülkelerle görüşmelerimizi yapıyoruz. Ve bugün değerli meslektaşım Gürcistan Dışişleri Bakanı ile de yine detaylı bir şekilde bunun görüşmelerini yaptık. Azerbaycan’la hem Sayın Başbakanımızın Bakü ziyareti sırasında hem de Dışişleri Bakanının Türkiye ziyareti sırasında bu konuları görüştük. Yine Moskova ziyaretimiz sırasında ve Sayın Lavrov’un önümüzdeki Salı günü yapacağı Türkiye ziyaretinde de bu konuları görüşmeye devam edeceğiz. Ayrıca, önümüzdeki hafta Bakanlığımızdan görevlendirdiğim bir Heyet, Erivan’a gidecek ve Sayın Cumhurbaşkanımızın olası Erivan ziyareti öncesinde muhataplarıyla hem bu ziyaretin bazı unsurlarını değerlendirecek, hem de Kafkas Platformu ile ilgili, Kafkasya İşbirliği ve İstikrar Platformu ile ilgili ilk görüşlerimizi, bu platformun ilk unsurlarını muhataplarına sunacak. Şimdi bunun ne zaman başlayacağı, ne zaman resmi startın verileceği kuşkusuz mesleğiniz gereği merak ettiğiniz bir unsur. Ancak ben, özellikle “şartlar oluştuğunda” ifadesini kullandım. Tabii her ülkenin farklı duruşu var, farklı bakışı var. Her ülkenin kendi endişeleri var. Kendi olumlu ya da belki kaygı duyduğu yaklaşımları var. Şimdi bütün bunları konuşacağız. Yoğun bir diplomasi trafiği göreceksiniz önümüzdeki haftalar ve hatta aylar içerisinde. Ve dediğim gibi, silahlar sustuğunda, zaman diplomasi zamanıdır, zaman siyasi diyalog zamanıdır. Bunu hem uluslararası platformlarda, hem de bölgesel bazda ele almanın önemli olduğunu düşünüyoruz. Ve bu yaptığımız çalışmaların da uluslararası planda yapılan çalışmalara katkıda bulunan, onları tamamlayıcı çalışmalar olacağını düşünüyoruz. Türkiye’nin inisiyatifi ile daha önceki dönemde bir Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü kurulmuştur. Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü, arkasından BlackSeaFor, Black Sea Harmony adlı çok önemli girişimleri de beraberinde getirmiştir. İlk başlangıçta da acaba bu olur mu diye o dönemde bazı soru işaretleri vardı. Yine Balkanlar’da bir Güneydoğu Avrupa İşbirliği Süreci var. Bu yine Türkiye’nin inisiyatifi ile başlamıştır. Bu da yine başlangıçta acaba bu olur mu, zor, birbirleri ile bu kadar sıkıntılı olan kişiler nasıl olacak diye. Bunlar hep sorgulanmıştır. Fakat gerçekleştirdikten sonra da herkes memnun olmuştur doğrusu. Ve bu girişimler başarılı bir şekilde devam ediyor. Örneğin Irak’a komşu ülkeler süreci; ilk başta çok zor olmuştur Irak’ın komşularını bir araya getirmek. Hatta bazı ülkeleri ikna etmek zor olmuştur. Ama şu anda Irak’ın geleceği ile ilgili rasyonel, gerçekçi tartışmaların yapıldığı tek platform, Irak’a komşu ülkeler platformudur. Daha sonra G-8 ve P-5 ülkeleri de katılmıştır. Bu hususları dışlayıcı, münhasır, tamamen kendi içerisinde bir konu olarak düşünmemek gerekir. Dediğim gibi, çalışmalarımızı dışa açık, çok şeffaf ve uluslararası girişimleri tamamlayıcı, onlara katma değer sağlayıcı unsurlar olarak düşünmek lazım diye düşünüyorum.
Son bir soru alalım, eğer varsa. Konuğumuzun zamanı oldukça sınırlı. İki soru var? Son iki soruyla bitirelim.
SORU: Salı günü de Rusya Dışişleri Bakanı Türkiye’ye gelecek. Salı günü görüşeceksiniz. Bu görüşmeden oraya taşınacak konular nelerdir, kendisi ile neler görüşeceksiniz?
SAYIN BAKAN: Kuşkusuz, Kafkaslardaki son gelişmeleri Rus muhatabımızla da görüşeceğiz. Kafkasya İstikrar ve İşbirliği Platformu fikrini zaten Moskova’da kendileri ile ana hatları ile ele almıştık. Belki biraz daha detaylarını görüşeceğiz ve bölgemizde kalıcı bir şekilde istikrarın, güvenliğin nasıl sağlanacağı konusunda fikir alışverişinde bulunacağız. Kuşkusuz görüşmelerimiz bu çerçevede olacaktır. Evet, son soru lütfen.
Soru: I want to ask you about the beginning of the war. Couldn’t the conflict, the beginning of the conflict be foreseen by the government? Can we say that this war, the reaction of Russia is really unexpected by the Georgian government?
KONUK BAKAN: It, for a conference of this type, will be very difficult perhaps to go in depth to the history of that. But one thing is very clear. The conflict has not started neither on the 7th of August, nor on the first of August, and not even in 2008. The very platform for the beginning of this conflict had been prudently prepared by the Russian Federation for quite long period of time. Not because of Georgia only, as I have said, but because of the policy that Russian Federation had decided to implement on a violent scale. I can tell you when the decision had been made to begin this process. When the president of the Russian Federation announced that the biggest disaster of the 20th century geopolitical line was the dissolution of the Soviet Union, then already the decision was made.
SAYIN BAKAN: Çok teşekkür ediyoruz.