İran'ın Ekonomisi

İran ekonomisi yüksek oranda petrol gelirlerine (İran dünya petrol rezervlerinin % 10’una sahiptir) bağımlı görünmektedir. Devlet, genel olarak ekonominin % 35’ini doğrudan, % 45’ini ise “bonyad” olarak adlandırılan vakıflar aracılığı ile elinde tutmaktadır. Kalan % 20’lik kesim ise, küçük çaplı ticaret erbabının (pazar) elindedir.

İran, Rusya’dan sonra en büyük doğalgaz rezervlerini elinde bulundurmasına karşın (İran dünya doğalgaz rezervlerinin % 17’sine sahiptir), doğalgaz alanında net ithalatçı konumundadır. Doğalgaz rezervlerinin sadece %48’lik bir bölümü işletilebilmektedir. Hâlihazırda İran, boru hattı kanalıyla ülkemize, Ermenistan’a ve Azerbaycan’a (Nahçıvan) ihracat, Türkmenistan’dan da ithalat yapmaktadır.

2010 yılı içinde, sübvansiyonların aşamalı olarak kaldırılmasına başlanmış, özelleştirme konusunda önemli adımlar atılmış ve KDV uygulamasına başlanmıştır.

Küresel mali ve ekonomik krizin etkisinin giderek hissedilmesiyle İran ekonomisinde 2009 yılında % 0,5 daralma yaşanmış, ancak 2010 yılında (% 3 oranında) tekrar büyüme trendine girmiştir.

İran’ın 2010 yılı GSYİH 412 milyar ABD Doları, kişi başına milli geliri ise (SGP’ye göre) 11.755 ABD Doları düzeyindedir. “Economist Intelligence Unit” (EUI) tarafından yapılan bir değerlendirmede, Nisan 2011 itibariyle % 13,5 seviyesindeki enflasyon oranının 2011 yılsonu itibariyle % 20,5’e yükselmesinin öngörüldüğü bildirilmektedir. Aynı değerlendirmeye göre, 2011 yılsonu itibariyle işsizlik oranının %14,1’e (2010’da % 13,2 idi) yükselmesi, 2010 yılında 1,69 milyar ABD Doları olan İran’daki yabancı yatırımın ise 2011 yılında 1,2 milyar ABD Dolarına düşmesinin beklendiği belirtilmektedir.

Sanayi hammadde ve ara ürünleri, gıda ürünleri ve tüketim maddeleri ile teknik hizmetler ithalatı gerçekleştiren İran, ham petrol, petrokimya ürünleri, sebze-meyve, halı ve fıstık ihraç etmektedir.

İKİLİ TİCARET RAKAMLARIMIZ (1.000 ABD Doları)