G20, uluslararası sistemde başlıca gelişmiş ülkeler ile önemi ve ağırlığı
artmakta olan yükselen ekonomilerin küresel ekonomik karar alma
süreçlerinde daha fazla temsil edilmesi ve uluslararası mali sistemin daha
istikrarlı bir yapıya kavuşturulması amacıyla, 1997’deki Asya ve 1998’deki
Rusya krizlerinin ardından 1999 yılında Maliye Bakanları ve Merkez Bankası
Başkanları düzeyinde oluşturulmuş, aşağıdaki üyelerden oluşan bir
platformdur.
Türkiye, ABD, Almanya, Arjantin, Avustralya, Birleşik Krallık, Brezilya,
ÇHC, Endonezya, Fransa, Güney Afrika Cumhuriyeti, Hindistan, İtalya,
Japonya, Kanada, Kore Cumhuriyeti, Meksika, Rusya Federasyonu, Suudi
Arabistan ve Avrupa Birliği.
19 üye ülke ve AB’nin yanısıra her yıl Dönem Başkanı tarafından birkaç
ilave ülke toplantılara gözlemci olarak davet edilmektedir. İspanya, G20
üyesi olmamasına rağmen, G20 Zirveleri ile diğer toplantılara “daimi konuk
üye” statüsünde iştirak etmektedir.
OECD verilerine göre, dünya ekonomisinin yaklaşık %85’ini, ticaretinin
%75’ini ve nüfusunun üçte ikisini temsil etmekte olan G20, farklı
kıtalardan gelişmiş ve yükselen ekonomileri aynı platformda bir araya
getiren, kapsayıcı yapısıyla uluslararası ekonomik düzlemde profili giderek
yükselen bir oluşum olarak kendisini göstermektedir. 2008 yılında meydana
gelen küresel krizin ardından G20 Liderler düzeyinde toplanmaya
başlamıştır.
G20’nin mali ve ekonomik krize çözüm üzerine kurulan gündemi giderek
küresel ekonomiyle bağlantılı, kalkınma, enerji güvenliği, iklim
değişikliği, yoksulluğun giderilmesi, istihdam, yolsuzlukla mücadele ve
gıda güvenliği gibi diğer alanlara da genişlemekte, günümüz ihtiyaçları
doğrultusunda ekonomik ve mali sistemin yeniden yapılandırılmasına
odaklanmaktadır.
G20’nin halihazırda daimi bir Sekretaryası bulunmamaktadır. G20’nin Dönem
Başkanlığını üstlenen ülke bir yıl boyunca Sekretarya görevini de
üstlenmektedir. Bir önceki yılın Başkanı, mevcut Başkan ve bir sonraki
yılın Başkanından oluşan Troyka, G20 gündeminin devamlılığını
sağlamaktadır.
2023 G20 Dönem Başkanlığı Hindistan tarafından deruhte edilmektedir. G20
Hindistan Dönem Başkanlığının teması “Tek Dünya, Tek Aile, Tek Gelecek”
olarak belirlenmiştir.
2024 G20 Dönem Başkanı Brezilya, 2025 G20 Dönem Başkanı ise Güney Afrika
Cumhuriyeti olacaktır.
Türkiye ve G20
Türkiye, hem gelişmiş hem gelişmekte olan en büyük ülkeleri kapsayan temsil
niteliği yüksek yapısıyla G20'nin küresel ekonomik işbirliği ve eşgüdüm
açısından en uygun platform olduğunu değerlendirmekte ve G20’nin
çalışmalarına aktif katkı sağlamaktadır.
Ülkemiz 1 Aralık 2014 tarihinde üstlendiği G20 Dönem Başkanlığını 15-16
Kasım 2015 tarihlerinde Antalya’da düzenlenen Liderler Zirvesi ile
başarıyla tamamlamıştır. Dönem Başkanlığımız süresince 10 tanesi Bakan
düzeyinde olmak üzere yaklaşık 60 resmi toplantı düzenlenmiş, bu
toplantılara 15 bin civarında katılımcı iştirak etmiştir. G20 Antalya
Liderler Zirvesi’ne ise yaklaşık 10 bin katılımcı iştirak etmiş ve Zirve
çoğu yabancı olmak üzere yaklaşık 2500 basın mensubu tarafından takip
edilmiştir. G20 Dönem Başkanlığımız sırasında yıl boyunca gerçekleştirilen
toplantılar ve Antalya Liderler Zirvesi ülkemizin üstlendiği en büyük çaplı
organizasyonlardan birisi olmuştur.
Dönem Başkanlığımız sırasında mevcut G20 gündemini ileri taşımak, G20
içerisinde gelişmekte olan ülkelerin önceliklerini gözetmek ve küresel
ekonominin siyasi meselelerden bağımsız ele alınamayacağı gerçeğinden
hareketle G20 gündemine küresel siyasi konuları taşımak ana hedeflerimizi
teşkil etmiştir.
Dönem Başkanlığımız sırasında sözkonusu hedeflere ulaşılmıştır. G20’nin
gündeminde yer alan vergiden, finansal istikrara kadar pek çok başlıkta
somut ilerleme sağlanmıştır. Ayrıca G20 ilk kez Düşük Gelirli Gelişmekte
Olan Ülkeler konusunda bir çerçeve belgesi kabul etmiştir. Yine G20
tarihinde ilk kez terörizmle mücadele ve mülteci krizi siyasi konular
olarak resmi G20 Liderler Zirvesi gündeminin bir parçası haline getirilmiş
ve terörle mücadele konusunda G20 Liderleri ilk kez bir bildiri kabul
etmiştir. Mülteci krizi de kuvvetli bir paragrafla Antalya Zirvesi Sonuç
Bildirgesinde yer almıştır.