Uluslararası Örgüt Künyesi

Kuruluş Tarihi: 1995

Merkezi: Cenevre, İsviçre.

Genel Direktör: Roberto Azevêdo (Brezilya)

Üye Ülkeler: 164 ülke üyedir.

Uluslararası ticaret sisteminin yasal ve kurumsal temeli olan Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ), 1 Ocak 1995 tarihinde resmen faaliyete geçmiştir.

DTÖ, Uruguay Round anlaşmalarının takipçisi, uluslararası ticaretin yönünün belirlendiği bir forum, üye ülkelerin ticari sorunlarını tek taraflı önlemlere başvurmadan çözümlediği bir organ ve gelişme yolundaki ülkelerin (GYÜ) çok taraflı ticaret sistemi ile bütünleşmesine aracılık ve yardım eden işlevsel bir örgüttür.

DTÖ, uluslararası ticaretin kurallarını belirleyen ve içinde bir nevi mahkeme olarak nitelendirilebilecek “Anlaşmazlıkların Halli Organı”nı barındıran, çoktaraflı ticaret sisteminin merkezi niteliğindeki bir uluslararası kuruluştur. Temel hedefi uluslararası ticaretin önündeki engelleri ortadan kaldırmak, ticaret kurallarını şeffaflaştırmak, ticaret işlemlerini kolaylaştırmak suretiyle küresel ticaret hacmini artırmak olan DTÖ, bu amaçlarını belirli aralıklarla düzenlediği “Ticaret Müzakere Turları” (rounds) yoluyla gerçekleştirmeye çalışmaktadır. DTÖ üyeleri arasında halihazırda, Uruguay Turu’nun ardından kabul edilen DTÖ Anlaşmaları külliyatı ile daha sonraki yıllarda alınan Bakanlar Konferansı Kararları geçerliğini korumakta olup, sözkonusu anlaşma ve kararlarla belirlenmiş olan kuralların daha liberal ve etkin hale getirilmesine yönelik 2001 yılında başlayan Doha Kalkınma Gündemi ( Doha Development Agenda – DDA) müzakereleri de devam etmektedir.

DTÖ'deki kararların önemli bir çoğunluğu; üye ülkelerin tümünün katılımıyla, en az iki yılda bir toplanan Bakanlar Konferansı’nda veya üyelerin Cenevre'de bulunan misyonlarında görevli olan ve düzenli olarak Genel Konsey adı altında bir araya gelen Daimî Temsilcileri/Büyükelçileri tarafından oydaşma (consensus) esasına göre alınmaktadır.

Örgüt'ün şu andaki üye sayısı 164 olup, yaklaşık 23 ülkenin üyelik görüşmeleri devam etmektedir. Örgütün Cenevre'deki olağan çalışmalarını yürüten Genel Konsey'in yanı sıra DTÖ Anlaşmalarına ilişkin teknik ve diğer hususların ele alındığı çok sayıda teknik komite bulunmaktadır.

Sekretaryası Cenevre’dedir.

Türkiye’nin Üyeliği

Ülkemiz Uruguay Round sonunda Marakeş’te DTÖ’yü kuran anlaşmayı imzalamıştır. Bu kapsamda çıkartılan Bakanlar Kurulu Kararı ile 26 Mart 1995 tarihinden itibaren DTÖ'ye kurucu üye olmuştur.

DTÖ üyeleri arasında GYÜ'ler grubunda yer alan ülkemiz, “Uruguay Round” anlaşmalarında öngörülen taahhütlerini yerine getirmiştir.

DTÖ oydaşma ile karar alır. DTÖ bünyesinde yürütülen çoktaraflı müzakerelerde alınan kararlar ve yapılan anlaşmalar tüm üye ülkeleri bağlamaktadır. DTÖ’nün temel ilkelerinden birini “en çok gözetilen ulus” (MFN) ilkesi oluşturmaktadır. Buna göre, bir ülke veya gruba tanınan hak ve tavizler temel ilke gereği tüm üye ülkeler için geçerli olmakta, ülkelerin ikili veya bölgesel bazda yaptıkları serbest ticaret anlaşmaları ise bu ilkenin istisnasını oluşturmaktadır.