Uluslararası Örgüt Künyesi

Üye Ülkeler:

Tanzanya, Kenya, Uganda, Ruanda, Burundi, Güney Sudan

Türkiye’nin Üyelik Durumu:

Türkiye Cumhuriyeti Darüsselam (Tanzanya) Büyükelçiliği akreditedir.

Örgütün Tarihi

Doğu Afrika Topluluğu (EAC); Tanzanya Birleşik Cumhuriyeti, Kenya Cumhuriyeti, Uganda Cumhuriyeti, Ruanda Cumhuriyeti,Burundi Cumhuriyeti ve Güney Sudan Cumhuriyeti’nin üye olduğu, genel merkezi Tanzanya’nın Arusha kentinde bulunan bölgesel bir Hükümetlerarası örgüttür. 1967’de kurulan, Tanzanya, Kenya ve Uganda’nın üye olduğu eski Doğu Afrika Topluluğu 1977 yılında üye ülkeler arasındaki anlaşmazlıklar nedeniyle dağılmıştır.

Daha sonra yapılan çeşitli toplantılar sonucunda Kenya, Tanzanya ve Uganda Devlet Başkanları, 30 Kasım 1993 tarihinde Doğu Afrika İşbirliğine Yönelik Daimi Üçlü Komisyonun Kurulmasına İlişkin Anlaşmayı ( “Agreement for the Establishment of the Permanent Tripartite Commission for East African Cooperation”) imzalamışlardır.

Doğu Afrika İşbirliğinin fiilen başlaması ise Daimi Üçlü Komisyonun Sekretaryasının 14 Mart 1996 tarihinde Tanzanya’nın Arusha kentinde kurulmasıyla mümkün olmuştur. Doğu Afrika Devlet Başkanları, bölgesel işbirliğini geliştirme ihtiyacını göz önünde bulundurarak, 29 Nisan 1997’de Arusha’da gerçekleştirilen ikinci zirvede Daimi Üçlü Komisyona, komisyonun kuruluş anlaşmasını geliştirerek yeni bir antlaşma haline getirmesi talimatını vermişlerdir.

Üye ülkelerin birbirleriyle müzakere süreçlerini ve halkların görüşlerinin alınmasını da içeren antlaşmanın yapım süreci 2 yıl içerisinde başarıyla sonuçlanmış ve EAC Kuruluş Antlaşması 30 Kasım 1999’da Arusha’da imzalanmıştır. Antlaşma, 7 Temmuz 2000 tarihinde üye ülkelerin parlamentolarında onaylanmasının ardından yürürlüğe girmiş, antlaşmanın yürürlüğe girmesiyle birlikte EAC resmen hayata geçmiştir.

Ruanda ve Burundi, örgüte 1 Temmuz 2007 tarihinde üye olmuşlardır. Her iki ülke de 2009 Temmuz ayından itibaren Doğu Afrika Gümrük Birliği Protokolünün yükümlülüklerini üstlenmişlerdir. Son olarak Güney Sudan, 5 Eylül 2016 tarihinde örgüte üye olmuştur.

EAC, siyasi, ekonomik ve sosyal konulardaki işbirliğinin üye ülkelerin tümünün yararına olacak şekilde genişletilmesini ve derinleştirilmesini hedeflemektedir. EAC ülkeleri bu amaçla 2005 yılında gümrük birliğine, 1 Temmuz 2010 tarihinde ise Ortak Pazara geçmiştir. 2011 yılında Doğu Afrika Parasal Birliğinin kurulması amacıyla çalışmalara başlanmıştır. 2013 yılı Kasım ayında düzenlenen EAC Devlet Başkanları Zirvesine bu konuda sunulan protokol Devlet Başkanları tarafından imzalanmıştır. EAC, 2015 yılında parasal birlik, daha sonraki dönemde ise siyasi bir federasyon oluşturmayı hedeflemektedir.

2018 yılı sonu itibarıyla EAC’nın toplam bütçesi 99.770.871 ABD Doları, sözkonusu meblağa Kalkınma Ortaklarının katkısı ise 42,9 milyon ABD Dolarıdır.

EAC ülkelerinin temel hedefleri, bölgede barış, güvenlik ve istikrarın sağlanması; demokrasi, hukukun üstünlüğü, şeffaflık, sosyal adalet gibi değerlerin teşvik edilmesi;
özel sektörün ve sivil toplumun güçlendirilmesi, kadının toplumdaki rolünün artırılması ve doğal kaynaklardan sürdürülebilir bir şekilde faydalanılmasıdır.

Türkiye’nin Örgüt’le İlişkileri

2012 yılından başlayarak farklı zamanlarda Darüsselam Büyükelçiliğimizi ziyaret eden EAC yetkilileri, ülkemizin güçlü ekonomisi ve kalkınma alanındaki tecrübesinin EAC için bir ilham kaynağı olduğunu, Türkiye ile işbirliğine önem verdiklerini, bu kapsamda ülkemizin EAC Ortaklık Fonuna katılmasını arzu ettiklerini belirtmişlerdir.

Ülkemizin Doğu Afrika ile hızla gelişen siyasi, ekonomik ve sosyal ilişkileri göz önüne alınarak, EAC Ortaklık Fonuna bu aşamada gözlemci statüde katılım sağlanmasına karar verilmiştir. 10-11 Şubat 2015 tarihlerinde EAC’nin merkezi Arusha’da düzenlenen EAC Ortaklık Fonu 22. Yönetim Kurulu Toplantısı ve EAC Ortaklık Fonu Yüksek Düzeyli Diyalog Toplantısı’na ülkemizce bu statüde katılım sağlanmıştır.