DIŞİŞLERİ BAKANI SN. AHMET DAVUTOĞLU’NUN, AZERBAYCAN DIŞİŞLERİ ELMAR MEMEDYAROV VE GÜRCİSTAN DIŞİŞLERİ BAKANI GRİGOL VASHADZE İLE ORTAK BASIN TOPLANTISI,

(8 Haziran 2012, Trabzon, Atatürk Köşkü)

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU- Değerli dostlarım, arkadaşlarım, değerli bakanlar, değerli basın mensupları; bugün Trabzon’da bir tarihi adımı atıyoruz. Bu sene Türkiye’nin, Azerbaycan’ın ve Gürcistan’ın birbirlerini karşılıklı olarak tanımalarının 20. yıldönümü. Bu 20. yıldönümünde güzel bir ilki de başlatıyoruz, Türkiye, Azerbaycan ve Gürcistan arasında üçlü bir Dışişleri Bakanları mekanizması başlatıyoruz.

Bu 20 yıl içinde 3 ülke arasındaki ikili ilişkiler muazzam düzeyde seyretti, çok güzel projeleri birlikte gerçekleştirdik, hem ikili ilişkiler bağlamında, hem üçlü projeler bağlamında. Bir anlamda Türkiye, Azerbaycan, Gürcistan işbirliği, Hazar Denizi, Karadeniz ve Akdeniz arasında da bir üçgen oluşturan çok önemli projelerin zeminini oluşturdu. Bakü-Tiflis-Ceyhan, Bakü-Tiflis-Erzurum, Bakü-Tiflis-Kars projeleri, her 3 proje, birisi Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol hattı, Bakü-Tiflis-Erzurum doğal gaz, Bakü-Tiflis-Kars tren demiryolu hattıyla aslında büyük bir stratejik vizyonu harekete geçirdik, hayata geçirdik. Böylece sadece bu üç ülke arasında büyük bir işbirliği potansiyeli doğmadı, aynı zamanda Avrasya’nın en önemli hatları buluştu. Özellikle Bakü-Tiflis-Kars son önemli projemiz olarak bir anlamda Çin’den Londra’ya kadar gidecek olan büyük İpek Yolu’nun bu kez demir yolu şekline dönüşmüş önemli büyük proje Marmaray’la birleştiğinde dünyanın en önemli hatlarından birini oluşturacak. Tarihi kadim İpek Yolu bütün yönleriyle, enerji, demir yolu ve diğer ticaret hatlarıyla bir uyanışa geçiyor.

Bugün biz bütün bu işbirliği imkanlarını üç bakan olarak gözden geçirdik, elimizde yürütmekte olduğumuz projelerde bulunduğumuz safhaları ele aldık. Bu projelerin zenginleştirilmesi ve daha geniş alana yayılması için önemli kararlar da aldık. Bunun ulaştırma, enerji alanları dışında turizm, kültür alanında da yaygınlaşması, bu 3 ülke arasında sınır boylarındaki şehirler arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi, üniversiteler arası ilişkilerin geliştirilerek kültürleri daha iyi tanıyan yeni bir neslin yetiştirilmesi için önemli öğrenci değişim programları, ortak festivaller, sanat çalışmaları yapılması kararını aldık. Ve bu çerçevede önemli bir konuda mutabakat sağladık, en geç 6 ayda bir bakanlar düzeyindeki toplantılara devam edeceğiz. Önümüzdeki toplantı yılın ikinci yarısında Batum’da, Gürcistan’da olacak, daha sonra da 2013’ün ilk yarısında Azerbaycan’da değerli dostum Elmar Bey nereyi uygun görürse orada olacak.
 
Bu arada, ikinci toplantı, yani Batum’da yapacağımız toplantıya kadar teknik heyetlerimiz 2012-2015 yıllarını, 2013, 2014, 2015’i kapsayacak şekilde 3 yıllık bir eylem planı hazırlayacak. Bütün işbirliği alanlarını kapsayan, hem elimizdeki projelerin bir anlamda tamama erdirilmesi için atılacak adımları, yeni projelerle de bunların desteklenmesi yönünde 3 ülke arasında üçlü işbirliği çerçevesinde geniş kapsamlı bir eylem planı hazırlanacak. Bu eylem planı tabii hükümetlerimize sunularak harekete, hayata geçirilecek. Ve bu çerçevede sadece dışişleri bakanları düzeyinde değil, lider düzeyinde, hükümet ve devlet başkanları düzeyinde de bir önemli toplantının ve sürecin başlaması için bir anlamda zemin hazırlanmış olacak. Aramızda çok pratik olarak çözülmesi, atılması gereken adımlar konusunda da bu çalışmalar yürüyecek.

Tabii bu üçlü mekanizma, üçlü işbirliği alanlarını genişletmesi yanında, bölgesel anlamda da ortak bölgemizin, Doğu Karadeniz, Kafkaslar, Hazar Bölgesinin bir barış, istikrar ve refah alanı haline dönüşmesi için de önemli bir imkan sağlayacak. Biz hep Kafkasya’da kalıcı barış ve istikrarın temin edilmesine büyük bir önem verdik. Bunu özellikle vurguluyorum, bu üçlü mekanizma ümit ederiz diğer mekanizmalarla birlikte bölgede kalıcı barış, istikrar ve refahı sağlayacak bir adım oluşturur. Hiçbir şekilde dışlayıcı bir mekanizma, herhangi bir ülke ya da tarafı dışlayıcı bir mekanizma değil, işbirliği alanlarını genişletici bir çaba olarak değerlendiriyoruz. Bu 3 ülke birlikte çok önemli barış projelerine, ekonomik istikrar projelerine imza attılar, başarıyla gerçekleştirdiler.

Ümit ederiz, bütün Kafkasya’yı kuşatacak yeni bir barış ve istikrar dönemi sağlanır. Var olan krizler, toprak bütünlüğü ve temel ilkeler etrafında ki bütün bunlar Trabzon Deklarasyonu’nda detaylı olarak ele alındı, bu ilkeler etrafında bölgesel barışa katkıda bulunuruz.

Ayrıca uluslararası alanda birçok uluslararası örgütte birlikte bulunuyoruz, Birleşmiş Milletler mekanizmalarında, Avrupa Konseyi’nde, AGİT’te, bu alanlarda da ortak çalışmalarımız yürütme konusunda mutabık kaldık.

Bu güzel başlangıcın Trabzon’dan olmasından da büyük bir mutluluk duyuyorum. Bütün Trabzonlu vatandaşlarımıza, hemşehrilerimize bize yaptıkları ev sahipliği dolayısıyla teşekkürlerimi sunuyorum. İleride Trabzon birçok güzel hasleti yanında Trabzon Deklarasyonu’yla da anılacak, bu 3 ülke arasındaki bu süreç Trabzon süreci, Trabzon Deklarasyonu diye anılacak. Biz bunun Trabzon’da olmasına bu bakımdan önem veriyorduk.

Trabzonlu hemşehrilerimize ve Sayın Valimize, Belediye Başkanımıza, bütün yetkililere ev sahipliği dolayısıyla da teşekkür ediyorum.

Biraz sonra değerli bakan arkadaşlarımla birlikte Trabzon sokağında biraz yürüyeceğiz ve onların Trabzon’u daha yakından tanımasını sağlayacağız. Trabzon’u tanımak, bizim köklü kültürel geleneklerimizi tanımak açısından da önemli.

Ben tekrar teşekkürlerimi, tebriklerimi sunuyorum arkadaşlarıma da.

Buyurun Elmar Bey.

AZERBAYCAN DIŞİŞLERİ BAKANI ELMAR MEMEDYAROV- (Türkçe konuşmuştur) Değerli Ahmet bey, değerli Vali, bugün müzakere yaptık. Üç taraflı görüşmelerde bulunduk hem Azerbaycan hem Türkiye hem Gürcistan’ın ben ilk önce teşekkürlerimi bildirmek istiyorum. Çünkü böyle bir teşebbüs Ahmet Beyden geldi ve Azerbaycan için bu çok önemliydi. Biz inanıyoruz ki üç ülke arasında hem de Azerbaycan-Gürcistan-Türkiye arasında strateji var. Ahmet Bey onu söyledi. Ve bunu biz daha da derinleştirmek istiyoruz ve üç ülkenin arasında emektaş. Ahmet Bey söyledi ki hoş olmayan meseleler de var, ama ben inanıyorum ki böyle bir şekilde tüm ülkelerde, bu bizim için çok önemli tespitler yaptık. Ben tekrar teşekkürlerimi bildirmek istiyorum Ahmet Beye. Bu teşekkürler size ve özellikle Türkiye’ye. Perşembe günü, Kars’ta üç taraflı toplantıya işadamları eşlik edecekler. Biz de böyle bir teşebbüslere önem veririz, hem de medeniyetler arası girişimler seviyesinde belli görüşler çok önemlidir. Ona göre bu konuları ele almak gerekir. Ve tekrar teşekkür ediyorum Ahmet beye. Çok güzel bir toplantı oldu, ben ilk defa burada bulundum, ilk görünümde çok güzel.

GÜRCİSTAN DIŞİŞLERİ BAKANI GRİGOL VASHADZE- Trabzonlu dostlarımıza ve Sayın Valimize de teşekkürlerimi sunarak sözüme başlamak isterim.

Bu güzel girişim için ayrıca değerli dostum Ahmet Davutoğlu’na da şükranlarımı sunmak istiyorum.
Aslında bugün burada birlikte olmamız bu üçlü işbirliği mekanizması kurulması herkese örnek teşkil edecek nitelikte olan bir girişimdir ve 3 ülke stratejik mekanizma içerisinde nasıl işbirliği yapabilir, bunu herkese birlikte göstermiş oluyoruz.

Bundan sonra gerçekleştireceğimiz planlarımıza ayrıntılı bir şeklide girmek istemiyorum, zaten Ahmet Bey ve Elmar Bey bu konularda ayrıntılı bir şekilde sizlere bilgi verdiler. Ben sadece şunu söylemek istiyorum: Biz bu yılın ikinci yarısında Gürcistan’da bu üçlü toplantıya ev sahipliği yapmaktan büyük bir memnuniyet duyacağız, büyük bir memnuniyetle herkesi orada ağırlayacağız. Ve bu üçlü işbirliğimiz herkese örnek teşkil edecek bir nitelikte mekanizma olacağını bir kez daha burada altını çizerek vurgulamak isterim.

Ben hem sizlere değerli meslektaşlarım, hem de kendime bu güzel mekanizmanın oluşturulmasını tebrik etmek istiyorum aslında. Ve Ahmet Bey, sizin de dediğiniz gibi, neden daha önce bu mekanizmanın oluşturulması bizim aklımıza gelmedi acaba diye bir soru kendime yöneltiliyorum.

Teşekkür ederim.

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU- Çok teşekkür ediyoruz.
Bizim için de güzel bir girişim, iyi bir başlangıç. Bu, son 48 saat içinde Türkiye’nin ev sahipliğindeki 5. önemli uluslararası toplantı. Dün Terörle Mücadele Küresel Forumu, Avrupa Birliği Stratejik Diyalogu, daha önce İstanbul’da yine gerçekleştirdiğimiz Somali Konferansı ve Suriye bağlantılı toplantı; böyle bir yoğun tempoyu Trabzon’da bu güzel girişimle noktalamak bizi de çok memnun etti.
Sorular varsa alabiliriz.

SORU- Efendim, dün bir haber geldi, Ermeni saldırısı sonucu 5 Azeri asker öldü. Bu konuda sizin değerlendirmenizi almak istiyorum, her 3 bakandan da değerlendirme almak istiyorum.

Bir de, Azerbaycan’la Türkiye arasındaki vize muafiyeti gibi bir anlaşma vardı. Bu anlaşma ne oldu efendim?

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU- Aslında Azerbaycan-Ermenistan arasındaki işgal edilmiş topraklar bünyesinde son dönemdeki gerginlikten büyük kaygı ve üzüntü duyuyoruz. Özellikle 5 Azeri kardeşimizin şehit edilmesi bizi derinden yaralamıştır. Bu konuda da bu yeni değil, dün zaten gerekli açıklamaları biz Dışişleri Bakanlığı olarak da yaptık her zaman olduğu gibi. Görüldüğü gibi, donmuş krizler her an sıcak çatışmalara gebe olabiliyor. Artık donmuş krizleri ertelemek yerine bir an önce çözüme kavuşturmak önemlidir. Azerbaycan’la Ermenistan arasındaki bu ilişkilerin düzeltilmesi yönünde Minsk Grubu çerçevesinde yapılan çalışmaları hep destekledik, ama maalesef şu ana kadar istenilen neticeye ulaşılamadı. Türkiye olarak biz her zaman Kafkaslar’da barışa, istikrara önem verdik, önem veriyoruz. Ama tabii Azerbaycan’ın topraklarının yüzde 20’sinin hala işgal altında olması kabul edilemez. Bir an önce Minsk Grubunun daha aktif çalışarak, daha sonuç alıcı bir şekilde çalışarak bu donmuş krizleri, bölgedeki bütün donmuş krizlerin çözümü için Trabzon Deklarasyonu’nda da vurguladığımız ilkeler çerçevesinde gerekli adımların atılması lazım.

Ama ben 5 Azeri kardeşime Allah’tan rahmet diliyorum, ailelerine ve bütün Azeri halkına, kardeşlerimize başsağlığı diliyorum.

Önce ben bunu söyleyeyim, daha sonra Elmar Bey diğer konuda cevap versin.

AZERBAYCAN DIŞİŞLERİ BAKANI ELMAR MEMEDYAROV- (Türkçe konuşmuştur) Bu artık Ahmet beyin söylediği gibi donmuş krizlerin durumuna bağlı. çünkü bu bir Azerbaycan-Ermenistan kriz koşulları Azerbaycan’dan toprağından çıkarsalar onda böyle de siyasi kriz çerçevesinde biz de elbette Azerbaycan’a şan olmuş topraklarda ondan sonra paketin çerçevesinde biz hayli birer iş ona göre de Azerbaycan çözümde her zaman olumludur çünkü böyle olumsuz hareketler sonra tekrar olabilir. Onun için bu artık birinci konudur. Ve ben istiyorum ki bu mesele gündemimizdir. Biz konunun üzerinde çalışıyoruz ki meseleler vardı bizde daha hükümetler arası bu meselelerde müzakereler devam ettirilecek ve inşallah çözüme kavuşulacaktır. Bu meseleleri de halledeceğimizi ve çözüp ortadan kaldıracağımızı söylemek isterim.

GÜRCİSTAN DIŞİŞLERİ BAKANI GRİGOL VASHADZE- Şimdi bu hadiseyle ilgili ben bir yorum getirmeyeceğim, çünkü Elmar Beyle beraber aynı uçakla beraber buraya geldik, bu konularla ilgili şu anda bir bilgim yok. Yalnız şu var: Her insanın ölümü büyük bir trajedik bir olay; herkese Allah’tan rahmet dileriz.
İstenmeyen hadiselerin bölgemizde gelişmesi her zaman son derece tehlikeli bir şey, çünkü her zaman bu tür hadiseler neticesinde Gürcistan, Azerbaycan ve Ermenistan’ın bağımsızlıkları 1921’inde bittiği gibi onun devamında tekrar aynı tehlikeyle karşı karşıya kalabilir. Dolayısıyla, bu tür ihtilafların çözümü, bir kez daha burada altını çiziyorum, büyük bir önem arz ediyor. Uluslararası hukuku bir kez daha burada hatırlamamız gerekiyor. Özellikle Güney Kafkasya’daki ihtilaflardan bahsederek.

SORU- Efendim, Türkiye’de çok sayıda Gürcü vatandaşın çalıştığını biliyoruz ve vize sorunları olduğunu biliyoruz, 3 ay Türkiye’de kalıp 3 ay ülkelerine dönme gibi. Birçoğunun da bu konuda sıkıntı yaşadığını da biliyoruz. Bu üçlü mekanizma çerçevesinde bu gündemde olacak mı? Gürcü vatandaşların Türkiye’de çalışması için bir vize kolaylığı ya da belli bir düzenleme öngörüyor musunuz?

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU- Doğrusu bu konu bu şekilde ilk defa intikal ediyor. Bir kere Türkiye ile Gürcistan arasında vize yok biliyorsunuz, hatta pasaport da yok, yani herkes sadece kimlikle geçebiliyor. Ama eğer uygulamada bir sıkıntı varsa, çalışma izinleri meselesi ayrı bir konu tabii, yani vizelerden ayrı, farklı bir konu. Böyle bir konu varsa tabii bahsettiğimiz üçlü mekanizmalar içinde bunların hepsi ele alınır.
SORU- Gidip gelmek zorundalar efendim, 3 ay Türkiye’de kalıyorlar, 3 ay ülkelerine gidiyorlar.

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU- Böyle bir talep bize resmen iletilmiş değil, iletildiği zaman bunların hepsi konuşulur.

SORU- Efendim, ben Azerbaycan Dışişleri Bakanına sormak istiyorum,
Türkiye’nin hassas olduğu konulardan, özellikle İsrail konusunu sormak istiyorum. Türkiye-İsrail arasındaki ilişkilerden sonra Azerbaycan ile İsrail arasında ciddi bir flört yaşandığını gözlüyoruz. Azerbaycan’ın hassas olduğu Ermenistan konusunda Türkiye yalnız Kafkaslar’a değil dünyadaki bütün politikasını Azerbaycan’a endekslerken, Türkiye’nin hassas olduğu bir konuda Azerbaycan hiç dikkate almadan stratejik ve diğer ilişkilerini daha ciddi biçimde geliştiriyor; bunu nasıl değerlendiriyorsunuz? Türkiye halkı bundan ciddi biçimde rahatsız.

AZERBAYCAN DIŞİŞLERİ BAKANI ELMAR MEMEDYAROV- Bu soruya razı değilim çünkü Türkiye ile Azerbaycan arasında çok büyük bir stratejik yurttaşlık, dostluk var. Bir günde biz Ahmet bey ile bu meseleyi konuşacağız iki taraflı görüş alışverişi yapacağız. Çünkü Türkiye ile Azerbaycan arasında en yüksek seviyede Cumhurbaşkanı ile Başbakanın arasında stratejik konsey vardır. Bütün meseleler, ama bütün meseleler müzakere edilir. Azerbaycan ile İsrail arasında ise biliyorsunuz ki İsrail de Azerbaycan’ı tanır. Burada önemli bir insan varlığı mevcuttur. Bundan dolayı İsrail’den her bakımdan görüş alınır. O da bizim için çok önemlidir. Çünkü biliyorsunuz Azerbaycan topraklarının %20si işgal altındadır. Ve bir milyon kaçkın vardır. Ülkeler bu meselelerini halletmelidir.

SORU- Sayın Azeri Bakana sorum.

Az önce bahsettiniz ama, Ermenistan sınırındaki son gelişmelerde Azeri sosyal medyasından Azerbaycan askerlerinin işgal edilen bazı toprakları geri aldığı yönünde haberler yer alıyor; bunlar doğru mu? Cephedeki son durum ne?

Bir diğer sorum, Hillary Clinton’ın Bakü ziyaretinde Ermenistan’la müzakerelerin başlatılması yönünde bir teklifiniz oldu mu kendilerine?

Üçüncü olarak, 18 Haziran’da Fransa’da Ermeni heyetiyle yapılacak görüşmeden nasıl bir sonuç bekliyorsunuz?

AZERBAYCAN DIŞİŞLERİ BAKANI ELMAR MEMEDYAROV- Önce ben başlayayım Ermenistan’ın tutumu malum. Görüşmelerimiz sürüyor. Bütün konuların müzakere edileceği ve bazı meselelerin daha ortaya gelmemiş olan bazı meseleleri de görüşeceğiz ve ben inanmak istiyorum ki artık Ermenistan’da değişiklik olsun, artık siyasi bakımdan pozitif şekilde de bu meselelere dokunacaklar. Çünkü hem hem Fransa hem Rusya hem de Amerika seviyesinde bunu böyle beyan ediyorlar ki bugünkü durum zaten kabul edilemez. Kabul edilmez çünkü işgal sürüyor. İşgal varken Amerikan devlet katibi onu da tekrar ediyorum bugünkü ortamda içinde bulunulan durum kabul edilmez orada da hoşagelmez hadiseler çıkar. Bu vaziyette gerçeği saklamak hem çok zordur. Hem çetindir, hem de tehlikelidir. Yarın bu konuda bir açıklama var. Bizim Bakanlık bir açıklama yapacak yani. Teşekkürler.

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU- Peki, çok teşekkürler.

Tekrar hayırlı olsun.

----- / -----