Dışişleri Bakanı Sayın Hakan Fidan’ın Azerbaycan Dışişleri Bakanı Jeyhun Bayramov ile Ortak Basın Toplantısı, 14 Aralık 2023

AZERBAYCAN DIŞİŞLERİ BAKANI CEYHUN BAYRAMOV- https://www.youtube.com/live/tcVT7OJ8vpg?si=mKEiSLkEmSngCIcq

DIŞİŞLERİ BAKANI HAKAN FİDAN- Çok teşekkür ederim.

Değerli basın mensupları, sözlerime başlamadan önce kıymetli meslektaşım, değerli kardeşim Azerbaycan Dışişleri Bakanı Sayın Ceyhun Bayramov’a göstermiş olduğu misafirperverlikten ötürü çok teşekkür ederim.

Biliyorsunuz son 20 yıldır değişik görevlerde sayısız kereler Azerbaycan’a gelme imkanım oldu. Azerbaycan’la olan tarihi stratejik bağlarımız her geçen gün daha da ileri gitmekte ve ben bu tarihi yolculukta ufacık da olsa bir rol oynamaktan dolayı büyük bir bahtiyarlık duyduğumu ifade ederek sözlerime başlamak istiyorum.

Yine Umum Milli Lider Haydar Aliyev’i, doğumunun 100’üncü, ebediyete intikalinin 20’nci yılında saygı ve rahmetle andığımızı ifade etmek istiyorum.

Onun liderliği ve vizyonu, Azerbaycan’ı bugün herkesin gıpta ettiği konumuna ulaştıran yolu açmıştır. Cumhurbaşkanı Sayın İlham Aliyev de Karabağ zaferindeki rolü başta olmak üzere, Azerbaycan ve Türk dünyası için yaptıklarıyla adını tarihe şimdiden yazdırmıştır.

Değerli basın mensupları, değerlendirmeme başlamadan önce, bugün Bakü’de üzücü bir haber aldım, Kocaeli milletvekilimiz Sayın Hasan Bitmez vefat etmiş. Meclis’teki mesai arkadaşlarına ve ailesine taziyelerimi buradan sunuyorum.

Türkiye ve Azerbaycan acı ve mutluluğu aynı yürekte paylaşan iki kardeş ülkedir. İlişkilerimizi her alanda daha da kuvvetlendirmek, halklarımıza karşı ortak sorumluluğumuzdur. Sayın Cumhurbaşkanlarımızca imzalanan Şuşa Beyannamesi bize fevkalade güçlü bir zemin sağlamakta. Biz de kardeşim Bayramov’la sürekli koordinasyon içerisinde bu beyannamenin gereğini yapmaya çalışıyoruz.

Küresel istikrarsızlığın ve öngörülemezliğin artarak devam ettiği bir dönemde, ortak duruşumuzu sürdürmemiz önem taşıyor. Her şeyden önce ulaştırma ve enerji hatlarının güvenliği bakımından Güney Kafkasya’nın istikrarı çok önemlidir. Biliyorsunuz Bakü-Tiflis-Kars demir yolu hattı orta koridorun önemli bir bileşenini oluşturmakta. Küresel tedarik zincirindeki konumumuzu perçinleyebilmemiz için hattın tam kapasiteyle kullanıma açılması büyük önem arz etmekte.

Ülkelerimiz arasındaki bağlantısallığın güçlendirilmesini ve halklarımızın daha da yakınlaşmalarını arzu ediyoruz.

Kars-Nahçıvan demir yolu projesine ilişkin niyet protokolü Sayın Cumhurbaşkanımızın Nahçıvan’ı ziyaretleri sırasında imzalanmıştı. Bu projeyi de en kısa sürede hayata geçirmek amacındayız.

Enerji alanındaki fırsat ve riskleri ortak çıkarlarımız temelinde ve bütüncül bir stratejiyle ele almak durumundayız. TANAP’ın kapasitesinin genişletilmesi ve Hazar doğal gazının Türkiye’ye ve Avrupa’ya aktarılması bu stratejimizin önemli unsurlarından biridir.

Yine Sayın Cumhurbaşkanımızın ziyaretinde temeli atılan Iğdır-Nahçıvan doğal gaz boru hattı projesiyle enerji iş birliğimize yeni bir boyut kazandırdık.

Değerli basın mensupları, bugün kıymetli meslektaşımla bölgemizdeki önemli meseleleri de ele alma imkanı bulduk. Öncelikle Güney Kafkasya’daki gelişmeleri görüştük. Eylül ayındaki terörle mücadele operasyonuyla Azerbaycan, Karabağ’da hakimiyetini ve egemenliğini tam anlamıyla tesis etti. Kendilerini bunun için bir kez daha tebrik ediyoruz.

Operasyonda şehit düşen tüm kahramanlarımıza bir kez daha Allah’tan rahmet diliyor, kardeş Azerbaycan halkına başsağlığı dileklerimi iletiyorum.

Esasen 3 yıl önceki 44 günlük vatan muhaberesinin ardından bölgede barışın tesisi yolunda tarihi bir fırsatın belirdiğini söyledik. Bugün gelinen aşamada bu fırsatın çok daha güçlendiğine ve artık kaçırılmaması gerektiğine inanıyoruz. Bunun için Azerbaycan ile Ermenistan arasında kalıcı barış ve sınır tespit anlaşmalarının olumlu bir şekilde seyretmesini de memnuniyetle karşılıyoruz.

Barış ve huzurun hakim olduğu bir Güney Kafkasya bütün aktörlerin çıkarınadır. Bu nedenle, tüm taraflar barış ve normalleşme ikliminin oluşması için çaba göstermelidir. Ne yazık ki Batı’da örgütlenmiş Ermeni diasporası, Ermenistan halkının içinde bulunduğu zor şartları istismar etmekte, bazı ülkeleri Azerbaycan’a karşı kışkırtmaya çalışmakta. Bunlarla uğraşmak yerine, Ermenistan halkının komşularıyla normal ilişkiler kuracağı bir ortamın oluşması için enerji harcamaları daha doğru olur. Bölge dışı tüm aktörler de bölgedeki dengeleri gözeten ve normalleşmeyi teşvik eden politikalar izlemek durumundalar. Geçtiğimiz günlerde iki ülke arasında birtakım somut güven artırıcı adımların atılması kararından da ayrıca memnuniyet duyuyoruz. Bu tür adımların devam etmesini ve kapsamlı barış anlaşmasına giden yolu açmasını diliyoruz. Provokatif adımlarla sürece zarar vermeye çalışan çevrelerin de bu mutabakattan kendilerine mesaj çıkarmaları gerektiğini düşünüyoruz. Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki süreçte sağlanacak ivmenin Türkiye ve Ermenistan arasındaki normalleşme sürecimize de olumlu yansıyacağını hep söylüyoruz. Bölgesel istikrar ve barışa hiç olmadığı kadar yakınız, bu fırsatın en iyi şekilde değerlendirilmesi için kardeş Azerbaycan’la yakın eş güdümü kesintisiz devam ettireceğiz.

Değerli basın mensupları, diğer yandan Gazze’deki insani trajedi maalesef devam ediyor. Uluslararası düzeyde yürüttüğümüz çalışmalar hakkında kardeşim Ceyhun Beyi de bilgilendirdim. Biliyorsunuz İslam İş Birliği Teşkilatı ve Arap Ligi Ortak Zirvesinde savaşın durdurulması ve kalıcı barışın tesisi için uluslararası düzeyde girişimlerde bulunulması kararlaştırılmıştı. Dışişleri bakanları olarak en son Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada’da temaslarda bulunduk, yarın da Oslo’da Norveç, İsveç, Finlandiya, Danimarka, İzlanda, Belçika, Hollanda ve Lüksemburg makamlarıyla bir araya gelme imkanımız olacak. Filistin’in haklı davasına olan bağlılığımızı bir kez daha vurgulayacağız.

Temas Grubu olarak artık sadece İslam ülkelerinin değil tüm dünyanın sesini duyuruyoruz. Yoğun çabalarımızın da katkısıyla önemli gelişmeler yaşanıyor. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda Salı günü yapılan oylamada Gazze’de derhal ateşkes sağlanmasını talep eden karar için 153 ülke olumlu oy kullandı. Biliyorsunuz benzer bir karar daha önce sadece 121 oyla kabul edilmişti, arada geçen sürede ciddi bir artış oldu. Evvelce çekimser kalan veya aleyhte oy kullanan birçok ülkenin de Filistin’in yanında durma kararı aldığını gördük. Bu, uluslararası camianın zulmün bitirilmesi yönündeki iradesini açıkça gözler önüne sermekte. İsrail’i destekleyenlerin bu tabloyu iyi anlaması gerekiyor, ancak bu da yetmiyor. Amerika Birleşik Devletleri’nin Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin alacağı kararlara daha fazla engel olmamasını bekliyoruz. Şu anda Gazze’de ateşkes ile katliam arasında sadece ve sadece Amerika Birleşik Devletleri duruyor.

Bizim ve uluslararası toplumun mesajı net, Filistinlilere uygulanan zulüm sona ermeli, hemen ateşkes ilan edilmedi, barış süreci başlatılmalıdır.

Bu vesileyle ben tekrar değerli meslektaşım Sayın Ceyhun Bayramov’a göstermiş olduğu her zamanki misafirperverliği için teşekkürlerimi sunuyorum.

Sağ olun.

AZERBAYCAN DIŞİŞLERİ BAKANI CEYHUN BAYRAMOV- https://www.youtube.com/live/tcVT7OJ8vpg?si=mKEiSLkEmSngCIcq

SORU- https://www.youtube.com/live/tcVT7OJ8vpg?si=mKEiSLkEmSngCIcq

AZERBAYCAN DIŞİŞLERİ BAKANI CEYHUN BAYRAMOV- https://www.youtube.com/live/tcVT7OJ8vpg?si=mKEiSLkEmSngCIcq

DIŞİŞLERİ BAKANI HAKAN FİDAN- Teşekkür ediyorum.

Biliyorsunuz değerli arkadaşlar, konuşmamda da ifade ettim, Türkiye ile Azerbaycan arasında sarsılmaz bağlar bulunmakta. Bu bağlar gereği, üzerimize düşen kardeşlik görevi gereği her zaman Azerbaycan’ın haklı davasının yanında olduk. Biz Azerbaycan’ın haklı davasının yanında olurken, haksız işgalin sona ermesi ve Azerbaycan’ın kendi topraklarında egemenliğini %100 temin etmesi konusuna destek verdik.

Değerli kardeşimin de ifade ettiği gibi bundan sonraki süreç bölgede bir barış anlaşmasıyla refah ve kalkınma döneminin başlangıcı olmalı. Bunun için tarihi bir fırsatın eşiğindeyiz. Türkiye olarak biz bölgede Azerbaycan’daki işgal son bulduktan sonra artık bir kavgaya, bir çatışmaya gerek kalmadığını düşünüyoruz. Bundan sonraki yolun barışla ilerletilmesi gerektiğini her zaman için ifade ettik.

Tabii burada iki ülke arasında yürüyen görüşmelere her türlü desteğimizi veriyoruz. Özellikle bazı üçüncü ülkeler Türkiye’nin görüşünü almak istediklerinde de bizim verdiğimiz mesaj her zaman için burada verdiğimiz mesajdır. Bu konuda biz netiz. Azerbaycan’la Ermenistan arasında normalleşme sağlandığı zaman Türkiye Ermenistan’la normalleşmesini hemen yapacak. Bunu Ermeni makamlarına da defaatle ilettik. Dediğim gibi burada Azerbaycan’la Ermenistan arasındaki normalleşmenin bir an önce tamamlanması bizim önceliğimiz. Bu konuda da her türlü desteği verdik, vermeye de devam ediyoruz.

SORU- Fatih Avanos, TRT Haber Azerbaycan.

Birinci sualim Cenap Nazır’a olsun isterim. Muharebenin üzerinden üç yıl geçti Cenap Nazır. Azerbaycan hep müzakere sürecini gözledi, … müzakereler Moskova’da, Washington’da her noktada Azerbaycan müzakere sürecine katıldı. Üç yılın ardından biz somut ilerlemeler, gelişmeler görmeye başladık. Bir inkişaf sulha doğru… Birinci defa da geçtiğimiz hafta ortak bir beyanat vardı bu da umutları yeşertti, artırdı. Şunu sormak istiyorum: Yakın zamanda bir barış mukavelesi imzalanmasını gözleyelim mi? Sizce yakın mıyız artık barışa? Bunu merak ediyorum. Diğer taraftan da, dün de bir esir takası gelişmesi olmuştu yeni gelişmeler bu tip somut, iyi, olumlu adımlar olacak mı?

Aynı sualim çerçevesinde Sayın Nazır da aslında az önce belirtti, Hakan Bey, Türkiye’nin de bu sürece bakışı nasıl ve bundan sonra da Ankara’nın Ermenistan’la ilişkileri konusunu da Cenap Nazır’a Sayın Fidan’a iletiyorum.

İkinci sualim de sadece Cenap Hakan Fidan’a olacak. Efendim, 18 bini geçen sivil katliamları var Filistin’de, her gün siviller öldürülüyor. Siz bir dizi temaslarda bulundunuz, 2,5-3 aydır sürekli bu temaslarınızı çok yoğunlaştırdınız. Bu noktada yarınki görüşmelerinizden bahsettiniz biraz ayrıntı verebilir misiniz, hangi durumdayız savaşa ilişkin?

DIŞİŞLERİ BAKANI HAKAN FİDAN- Teşekkür ediyorum.

Az önceki soruya cevabımda da ifade ettim değerli arkadaşlar. Biz Azerbaycan ve Ermenistan arasında devam eden normalleşme görüşmelerinin, barış görüşmelerinin tamamıyla arkasındayız, bunu destekliyoruz. Burada bize ne tür görev düşerse onu yapmaya hazır olduğumuzu da ifade ediyoruz. Tabii bazı ülkelerin yanlış yaklaşımları da zaman zaman söz konusu olabiliyor. Biz Türkiye olarak uluslararası mecralardaki etkimizi, ağırlığımızı kullanarak bu konularda yanlış yaklaşımların önüne geçmek için de gerekli ön alıcı girişimlerde bulunuyoruz. Bu konularda bugün Sayın Cumhurbaşkanı Aliyev’le ve kardeşimle de detaylı görüşmelerde bulunduk, yani barış görüşmesi şu anda hangi aşamada, hangi tür merhalelerden geçiyor bu konuları detayıyla görüştük.

Biz, daha önce de ifade ettiğim gibi, Ermenistan’la normalleşme konusunda önümüzde herhangi bir engel görmüyoruz. Azerbaycan’la olan barış anlaşmasının tamamlanmasını bekliyoruz. Tabii ondan sonra çok fazla teknik ve bazı siyasi konular var, onlar da çözülmeyecek konular değil.

Gazze’yle ilgili olarak ifade etmem gerekirse, buradaki çalışmalarımız sizin de sorunuzda ifade ettiğiniz gibi çok yoğun bir şekilde devam ediyor değerli arkadaşlar. Biliyorsunuz benzeri görülmemiş bir katliamla şu anda karşı karşıyayız. Bu başlı başına tarihsel bir trajedi. Fakat bu trajediden daha vahim olan bir husus, problemi daha da karmaşık hale getiren bir konu erdemli olmakla övünen, özellikle Batı merkezli birçok ülkenin bu katliamın sessiz ortağı olması, arkasında olmasıdır. Tabii bu uluslararası sistemde büyük bir çöküşün habercisi olmakla beraber çok ciddi jeopolitik fay hatlarında kırılmalar meydana getirme riski var. Daha belirsiz, daha riskli bir dünyanın da kapısını açıyor. Eğer uluslararası toplum kendine gelip ahlaki pusulaya yeniden ittiba etmezse, daha büyük krizlerle ve daha büyük problemlerle karşılaşmamızın mümkün olacağını görüyoruz. Çağrımız bir an önce bu savaşın, bu katliamın durdurulması için uluslararası toplumun üzerine düşen sorumluluğu bir an önce yapması. Bu nedenle İslam İşbirliği Teşkilatı ve Arap Ligi ülkeleri adına hareket eden yedili temas ve girişim grubumuzun çok yoğun faaliyetleri var. Biz bu faaliyetlerimiz esnasında, temaslarımız esnasında biliyorsunuz hem çeşitli başkentlere gidiyoruz hem çeşitli uluslararası platformlarda -Birleşmiş Milletler dahil- birtakım görüşmelerde bulunuyoruz. Burada bizim aslında bütün insanlık adına seslendirdiğimiz görüşler var. Sadece ait olduğumuz platform adına değil. Bir an önce katliamın durması, ateşkesin sağlanması, insani yardımlara izin verilmesi ve bu trajedinin tekrar etmemesi için hem İsrail’in hem Filistin’in güvenliği için iki devletli çözüm çalışmalarına bir an önce başlanması gerekiyor. Bu konudaki mesajlarımızı net ve istikrarlı bir şekilde bütün muhataplarımıza vurguluyoruz. Bunlardan birisi denklem dışı kaldı mı bu sorunun kapsamlı bir çözümü olmayacak. Belki geçici bir rahatlama elde edilebilir, ama uzun vadeli ve kalıcı bir çözüm için dediğim gibi iki devletli çözüm meselesinde ısrar etmemiz gerekiyor. An bu andır, bu anı iyi kullanıp bütün çözümün hayata geçirilmesi için çalışmamız gerekiyor.

Burada önümüzde çok ciddi sıkıntılar var. O sıkıntıların en büyüğünü de temasta bulunduğumuz mecralarda açıkça ifade ettiğim için burada da ifade etmekte beis görmüyorum. Özellikle, İsrail’i destekleyen birçok Batılı ülkenin elinde İsrail’e baskı yapacak çok fazla bir mekanizma bulunmamaktadır. Kendi siyasal sistemleri öyle dizayn edilmiş ki İsrail’in her türlü zulmüne, hukuksuzluğuna kör kalan bir sistemleri var. Yani bu siyasal sistemleri ve anlayışları reforme edilmeden, İsrail’i dünya kamuoyunun vicdanına uygun bir politik tarza davet edecek bir girişimde ve bir yaptırımda bulunma şansları da görünmüyor. Bu ümitsizlik midir? Değildir, yani bu bir sorundur. Bunu aşmak için uluslararası topluma gerekli çağrıyı yapıyoruz. Burada bizim temas grubu olarak başarılı olduğumuzu düşündüğümüz konuların başında aslında böyle bir problemin var olduğunu kendilerine kabul ettirmek geliyor. Yani böyle bir sorunu tasvip etmiyorsunuz, İsrail’in insanları öldürmesini, fakat önüne geçmek için de herhangi bir girişimde bulunamıyorsunuz, bu ciddi bir sıkıntı. Burada birtakım yavaş ilerlemeler görüyoruz, özellikle başlangıçta İsrail’in katliamına sessiz kalan birçok Batılı ülkenin son Birleşmiş Milletler Genel Kurul oylamasında artık ya olumlu oy kullandıklarını ya da çekimser kaldıklarını görüyoruz. Aslında bu sadece Filistinliler adına değil, insanlık adına büyük bir kazanım. Tekrar altını çiziyorum, Filistinlilere yapılan zulüm başlı başına bir trajedi, fakat daha büyük bir trajedi insanlığın kendi vicdanını kaybetmiş duruma gelmiş olması. İnşallah bu hatadan en kısa zamanda uluslararası kamuoyu dönecek ve biz bu konudaki çalışmalarımızı kesintisiz devam ettireceğiz.

Teşekkür ediyorum.

AZERBAYCAN DIŞİŞLERİ BAKANI CEYHUN BAYRAMOV- https://www.youtube.com/live/tcVT7OJ8vpg?si=mKEiSLkEmSngCIcq

SORU- https://www.youtube.com/live/tcVT7OJ8vpg?si=mKEiSLkEmSngCIcq

DIŞİŞLERİ BAKANI HAKAN FİDAN- Evet, değerli arkadaşlar bu konuda konuşmamda da ifade ettim, Azerbaycan’la eşgüdüm içerisindeyiz. Azerbaycan’la Ermenistan arasında devam eden barış görüşmelerinin seyrine göre bu konudaki kararlarımızı da vereceğiz.

SORU- https://www.youtube.com/live/tcVT7OJ8vpg?si=mKEiSLkEmSngCIcq

DIŞİŞLERİ BAKANI HAKAN FİDAN- Burada gerçekten çok büyük bir potansiyel görüyorum. Özellikle orta koridorun tam potansiyeliyle hayata geçmesi fevkalade önemli. Birkaç açıdan önemli: Birincisi, aslında bölge ülkelerinin uzun bir aradan sonra belki ilk defa bu denli önemli ortak kalkınma projelerini, büyük projeleri merkeze almaları ve bunun üzerinden işbirliği geliştirmeleri bence oyun değiştirici bir hamle. Bu türden projelerin sayısının artırılması ve özellikle Orta Asya, Kafkasya ve Türkiye hattı üzerindeki lojistik ve bağlantısallık projelerinin hayata geçirilmesi hem bölgesel kalkınma için hem işbirliği için fevkalade önemli diye düşünüyorum. Zaten değerli meslektaşımla da yaptığımız toplantıda bu türden projelerin sayısının artırılmasıyla ilgili stratejik niyetlerimizi ortaya koyduk.

SORU- https://www.youtube.com/live/tcVT7OJ8vpg?si=mKEiSLkEmSngCIcq

AZERBAYCAN DIŞİŞLERİ BAKANI CEYHUN BAYRAMOV- https://www.youtube.com/live/tcVT7OJ8vpg?si=mKEiSLkEmSngCIcq

* Interpress deşifresidir.