1. Suriye Halkının Dostları Grubu İkinci Konferansı (“Dostlar Grubu”), 1 Nisan 2012 tarihinde İstanbul’da gerçekleştirilmiştir.
2. Dostlar Grubu; aralarında Birleşmiş Milletler, Arap Ligi, Avrupa Birliği, İslam İşbirliği Teşkilatı, Körfez İşbirliği Teşkilatı ve Afrika Birliği temsilcilerinin de bulunduğu toplam 83 ülke ve uluslararası örgütten katılım sağlanmasını ve artmakta olan ilgiyi memnuniyetle karşılamışlardır.
3. Tunus’ta gerçekleştirilen birinci toplantının sonuçlarına atıfla, Dostlar Grubu, Suriye halkının haklı davasını destekleme yönündeki kararlılığını teyit etmiştir. Dostlar Grubu, Suriye’nin geleceğinin Suriye halkı tarafından belirlenmesi gerektiğini, haklı ve meşru talepleri gerçekleşinceye kadar kararlılıkla Suriye halkının yanında olacağını vurgulamıştır. Bu bağlamda, Dostlar Grubu, Suriye’nin egemenliğinin, bağımsızlığının, siyasi birliğinin ve toprak bütünlüğünün muhafazasına kuvvetle bağlı olduğunu dile getirmiştir.
4. Suriye Ulusal Konseyi, Suriye’deki duruma ilişkin olarak Dostlar Grubu’na bir rapor sunmuştur. Sözkonusu raporda açıkça ifade edildiği üzere, sahadaki durum vahametini korumaktadır. Suriye rejiminin yaygın ve sistematik insan hakları ve temel özgürlük ihlalleri tüm şiddetiyle devam etmektedir. Aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu binlerce Suriyeli hayatını kaybetmiş, onbinlercesi keyfi olarak tutuklanmış ve kötü muameleye maruz kalmıştır. Birçok Suriyeli evlerini terk etmeye zorlanmış ve yerlerinden edilmişlerdir. Tüm yerleşim yerleri tahrip edilmiştir. Rejim her açıdan halkın güvenini kaybetmiştir. BM Bağımsız Soruşturma Komisyonu’nun da belirttiği üzere, rejim tarafından uygulanan vahşet, bazı durumlarda insanlığa karşı suç boyutlarına varmıştır. Ayrıca, rejim, uluslararası toplumu aldatmayı sürdürmekte ve uluslararası toplumun çabalarını manipüle etmektedir. Suriye rejimi, bu tutumuna derhal son vermeli, Suriye halkına karşı saldırılarını durdurmalı ve uluslararası hukuktan doğan bütün yükümlülüklerini yerine getirmelidir.
5. Tunus’ta 24 Şubat 2012 tarihinde gerçekleştirilen ilk toplantısında ilan edildiği üzere, Dostlar Grubu, etnik köken, inanç veya cinsiyet ayrımı gözetmeksizin insanların haklarına saygı gösterilen; halkının ortak iradesi temelinde kendi geleceğini belirleyen; sivil, demokratik, çoğulcu, bağımsız ve özgür bir devlet yapısının oluşturulmasını hedefleyen, Suriyelilerin öncülüğünde yürütülecek bir siyasi geçiş sürecini kolaylaştırmak amacın yönelik Arab Ligi girişimine verdiği tam desteği teyit etmiştir.
6. Suriye Halkının Dostları Grubu, bu çerçevede, BM, Arab Ligi ve İİT’nin ilgili kararları ve beyanları, Ortak Özel Temsilci Kofi Annan’ın BM Güvenlik Konseyi’nin 21 Mart 2012 tarihli Başkanlık Açıklamasıyla 29 Mart tarihinde Arab Ligi Zirvesinde kabul edilen Altı Maddeli Planı’nın Suriye rejimi tarafından tam olarak uygulanmasının önemini vurgulamıştır.lardır. Dostlar Grubu, Ortak Özel Temsilci Kofi Annan’ın çabalarını memnuniyetle karşılamış ve Annan’ın BM Genel Kurulu’nun 16 Şubat 2012 tarih ve 66/253 sayılı kararı ile Arap Ligi’nin 22 Ocak 2012 tarih ve 7444 sayılı ve 12 Şubat 2012 tarih ve 7446 sayılı kararlarıyla belirlenen görev yönergesinin tam olarak uygulanmasına destek ifade etmişlerdir.
7. Bununla birlikte, Dostlar Grubu, Suriye rejiminin, Ortak Özel Temsilci Kofi Annan’ın Altı Maddeli Planını kabul ettiğini açıklamasına karşın, eylemlerine devam etmesinden duyduğu derin üzüntüyü vurgulamışlardır. Planın 27 Mart tarihinde kabul edildiğinin ilanından bu yana, rejimin şiddet eylemleri sonlandırılmamış; bahsekonu tarihten bugüne çok sayıda kişi hayatını kaybetmiştir. Verilen sözlerin yerine getirilmesi konusunda geçmişte yaşanan hayal kırıklıkları ışığında, bu durum, rejimin samimiyetsizliğinin yeni bir örneği olarak temayüz etmektedir. Bu nedenle, rejim verdiği sözlerden ziyade yaptıklarıyla yargılanacaktır. Ortak Özel Temsilci’ye karşı taahhütlerini yerine getirme yönünde rejime sunulan fırsat penceresinin ucu açık olmamalıdır. Dostlar Grubu, Ortak Özel Temsilciye, can kayıplarının devam etmesi halinde konunun yeniden BMGK’ya getirilmesi de dahil olmak üzere, bundan sonra atılacak adımlar için bir takvim belirlemesi çağrısında bulunmuştur. Grup tüm üyelere sorumluluklarını üstlenmeye davet etmektedir. Bu süre zarfında, Dostlar Grubu Suriye halkının korunması amacıyla ilave uygun önlemlerin alınması yönünde çalışmaya devam edecektir.
8. Dostlar Grubu 26-27 Mart tarihlerinde Tunus toplantısının Başkanlık Sonuçları uyarınca Arap Ligi ile işbirliği içinde İstanbul’da düzenlenen muhalefet konferansında açıklanan Milli Misak’ı büyük bir memnuniyetle karşılamıştır. Yeni Suriye’nin temelleri ilk defa Misak’la birlikte ortaya konmaktadır. Grup, Suriye muhalefetinin, Suriye halkının tüm vatandaşlarının aidiyet, etnisite, inanç ve cinsiyetlerinden bağımsız olarak insan hakları ve temel özgürlüklerden istifade edeceğini açıkça belirten Misak’ta öngördüğü özgür ve bağımsız Suriye ortak vizyonuna desteğini ifade etmiştir. Grup, Milli Misak’ta belirtildiği üzere ve Arap Ligi Devletleri’nin girişimini yansıtan bir süreç olarak, Suriye muhalefetinin barışçıl, düzenli ve istikrarlı bir siyasi ve ekonomik geçiş surecine bağlılığını memnuniyetle karşılamaktadır. Siyasi geçiş sürecinde, Suriye’nin kurumlarının muhafaza edilmesi ve reforma tabi tutulması elzemdir. Yeni Suriye, hukukun üstünlüğüne bağlı ve tüm vatandaşlarının adalet önünde eşit olduğu anayasal bir demokrasi olacaktır.
9. Dostlar Grubu ayrıca, katılımcıların kendilerini yeni Suriye için ortak vizyonlarını ilerletmek amacıyla her kesimi kapsayan ve yeniden yapılandırılmış bir muhalefet platformu oluşturulması doğrultusunda birlikte çalışma iradesini ortaya koydukları yukarıda kayıtlı Muhalefet Konferansı’nın Sonuç Bildirisini içten bir memnuniyetle karşılamaktadır. Dostlar Grubu, bu sonucun alınmasında Suriye Ulusal Konseyi’nin ve diğerlerinin oynadığı rolü alkışlamıştır.
10. Yukarıdaki hususlar ışığında, Dostlar Grubu, Suriye Ulusal Konseyi’ni tüm Suriyelilerin meşru bir temsilcisi ve Suriyeli muhalif grupların altında biraraya geldiği şemsiye organizasyon olarak tanımaktadır. Dostlar Grubu, ayrıca Suriye Ulusal Konseyi’nin demokratik bir Suriye hedefine yönelik faaliyetlerini desteklemekte ve Konseyi muhalefetin uluslararası camia nezdinde önde gelen muhatap olarak kaydetmiştir.
11. Dostlar Grubu, Suriye’nin duyarlı vatandaşlarını, rejim tarafından işlenen mezalimin bir parçası olmaktan imtina etmeye davet etmektedir. Özellikle silahlı kuvvetlerde, güvenlik güçlerinde ve diğer hükümet kurumlarında görev yapanlara, Suriye halkını hedefleyen gayrı-hukuki emirlere riayet etmemeleri çağrısında bulunmuştur.
12. Dostlar Grubu, rejimin despotluk ve zulüm boyutlarına varan mezalimine rağmen, özgür ve demokratik bir Suriye için barışçıl gösteriler yapmak amacıyla sokaklara dökülen binlerce protestocuya hayranlığını dile getirmiştir. Grup, Suriye halkının kendini korumak için aldığı meşru önlemlere desteğini ifade etmiştir.
13. Dostlar Grubu, rejimi, Suriye halkına baskı yapmasına olanak sağlayan bütün araçlardan mahrum etmek için, uluslararası toplumu gerekli bütün tedbirleri almaya teşvik etmiştir. Bu meyanda, rejimin silahlara erişiminin engellenmesi en başta gelmektedir.
14. Dostlar Grubu, çeşitli ülkelerin Şam’daki diplomatik faaliyetlerini askıya almasına ve Tunus toplantısından bu yana büyükelçilerin geri çağrılmasına atıfta bulunarak, bu yönde ilave uygun tedbirler almaya karar vermiştir.
15. Dostlar Grubu, kitlesel, sistematik ve yaygın olarak devam eden halihazırdaki insan hakları ihlallerini şiddetle kınamaktadır. BM İnsan Hakları Konseyi tarafından görevlendirilmiş olan Uluslararası Bağımsız Araştırma Komisyonu’nun, Suriye güvenlik güçleri mensuplarının Suriye halkına karşı uyguladığı şiddeti gözler önüne seren iki raporunu büyük endişeyle not etmiştir. Dostlar Grubu, insan hakları durumunun, Uluslararası Bağımsız Araştırma Komisyonu tarafından gözlemlenmesine devam edilmesinin şart olduğunu ve uluslararası suçlar ile diğer büyük çaplı ihlallerin kanıtlarının, faillerini hesap vermelerini kolaylaştırmasını teminen sistematik olarak toplanmasının önemini açıkça belirtmektedir. Dostlar Grubu, ayrıca, İnsan Hakları Konseyi’nin, Uluslararası Bağımsız Araştırma Komisyonu’nun görev süresinin uzatılmasına ilişkin kararını memnuniyetle karşılamaktadır.
16. Dostlar Grubu, insan hakları ihlallerinin caydırılması ve gelecekte faillerin sorumlu tutulabilmesine temel oluşturmak amacıyla, ciddi insan hakları ihlallerine ilişkin delilerin belgelendirilmesi, analizi ve kayda geçirilmesine yönelik Suriye halkının ve uluslararası toplumun çabalarına destek olacak çok taraflı bir girişim başlatılmasını kararlaştırmıştır.
17. Dostlar Grubu, Suriyelilerin önderliğinde sürdürülecek barışçıl, düzenli ve istikrarlı bir siyasi sürece teknik ve doğrudan destek dahil olmak üzere muhtemel her türlü yardımda bulunmayı taahhüt etmiştir. Bu meyanda Grup, fon sağlama ve mali destek dahil olmak üzere, Suriye halkının ihtiyaçlarının ivedilikle karşılanmasını teminen, desteğin devam ettirilmesi ve arttırılması taahhüdünde de bulunmuştur.
18. Dostlar Grubu, ilk toplantısının Başkanlık Açıklaması’nda şart koşulan tedbirler de dahil olmak üzere, devletler ve uluslararası organizasyonlar tarafından halihazırda konulmuş olan kısıtlayıcı önlemlerin uygulanmasındaki etkinliğinin arttırılmasını teminen bir “Yaptırım Çalışma Grubu” kurulmasına karar vermiştir. Çalışma Grubu’nun, diğer Dostlar Grubu üyelerinin de katılılacağı Nisan ayı içerisindeki ilk toplantısına Fransa başkanlık edecektir.
19. Suriye’deki durum, bölgedeki ekonomik faaliyetler üzerinde de olumsuz bir etkide bulunmaktadır.. Örneğin, nakliye güzergahlarındaki zorluklar ciddi bir sorun teşkil etmektedir. Dostlar Grubu, sözkonusu zorlukları tanımakta ve komşu ülkelerdeki olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi ve alternatif güzergahlar geliştirilmesi için her türlü tedbiri almayı kararlaştırmıştır.
20. Dostlar Grubu, Suriye’nin siyasi ve ekonomik geçiş süreci önündeki tüm zorlukların bilincinde olarak, yeni Suriye’nin mali ve ekonomik olarak kendi ayakları üzerinde durmasını teminen Suriye’yi ekonomik alanda desteklemeyi taahhüt etmiştir.
21. Bu bağlamda Dostlar Grubu, Suriye’nin ekonomik yeniden yapılanmasına ve kalkınmasına yönelik yardımların planlanması ve koordinasyonunda uluslararası toplumun temel forumu olmayı hedefleyen Ekonomik Yeniden Yapılanma ve Kalkınma Çalışma Grubu’nun görev yönergesini onaylamıştır. Bu amaç doğrultusunda Çalışma Grubu, Suriye muhalefeti tarafından belirlenecek yetkililerle yakın işbirliğinde faaliyet gösterecektir. Çalışma Grubunun Eş-başkanlığını Almanya ve Birleşik Arap Emirlikleri üstlenecek ve Çalışma Grubu Suriye Halkı’nın Dostları Grubu üyelerinin katılımına açık olacaktır.
22. Dostlar Grubu, Suriye’de gittikçe kötüleşen insani durumdan duyduğu derin kaygıyı ifade etmiştir. İnsani yardım örgütleri tarafından şiddetten en çok etkilenen kesimlere, yaralıların tedavisi de dahil olmak üzere, temel mal ve hizmetlerin serbest ve engelsiz bir şekilde ulaştırılmasının sağlanması hususunda tüm taraflara yaptığı çağrıyı yinelemiştir. İnsani yardımların ulaştırılmasını teminen çatışmalara günde iki saat insani ara verilmesi konusundaki çağrılara desteğini kaydetmiştir.
23. Dostlar Grubu, komşu ülkelere kaçmak zorunda kalan onbinlerce Suriyeli ile Suriye içindeki yüzbinlerce yerlerinden olmuş kişinin durumundan duyduğu derin endişeyi ifade etmiştir. Rejimin şiddetinden kaçan Suriyelilere barınak sağlayan Suriye’nin komşuları üzerinde giderek artan ciddi boyuttaki sorumluluğun bilincinde olduğunu teyid etmiştir. Dostlar Grubu, Suriye’nin komşuları ve diğer ülkelere krizin etkileriyle mücadelede güçlü bir şekilde destek ve yardım sağlanması konusundaki taahhüdünü yinelemiştir.
24. Dostlar Grubu, devam etmekte olan siyasi müzakereler ile insani yardımlar arasında açıkça bir ayrım yapma konusundaki taahhüdünü yinelemiştir. Dostlar Grubu, insani erişimin sağlanması, belirlenen ihtiyaçların karşılanmasına yönelik planlamanın yapılması ve başta Suriye için BM Acil Müdahale Fonu başta olmak üzere öngörülebilir maddi kaynak mekanizmalarının oluşturulması konusunda BM Acil Yardım Koordinatörlerinin çabalarını memnuniyetle karşılamaktadır. Dostlar Grubu üyeleri, Suriye halkına verdikleri destek çerçevesinde insani ihtiyaçların karşılanabilmesini teminen sağlanan maddi katkının sürdürüleceğini taahhüt etmektedir.
25. Grup, insani yardımların koordinasyonu konusunda Birleşmiş Milletler tarafından sarfedilen çabalara süren desteğini yinelemiştir. BM Acil Yardım Koordinatörü’nün himayesinde 8 Mart 2012 tarihinde Cenevre’de gerçekleştirilen Suriye İnsani Forumu ilk toplantısının sonuçlarını memnuniyetle not etmiştir. Bilgi paylaşımı ve insani yardımlar konusunda ortak bir tutum geliştirilmesini amacıyla bu şekilde kapsayıcı bir Forum düzenlenmesinin önemini teslim etmiştir.
26. Dostlar Grubu ayrıca Suriye İnsani Forumunun çalışmalarını ve BM Acil Yardım Koordinatörü Sayın Valerie Amos’un çalışmalarını güçlü bir şekilde desteklediğini kaydetmiş ve başta İslam İşbirliği Teşkilatı olmak üzere diğer kurum ve kuruluşların çabalarını memnuniyetle karşılamıştır.
27. Dostlar Grubu, Suriye Halkı’nın Dostları Grubunun ikinci toplantısına ev sahipliği yapmasından ötürü Türkiye’ye takdirlerini ve teşekkürlerini ifade etmiştir. Grup bir sonraki toplantının Fransa’da gerçekleştirilmesi hususunda anlaşmıştır.