Reform Eylem Grubu’nun (REG) beşinci toplantısı, Avrupa Birliği
Başkanlığımız eşgüdümünde Adalet Bakanımız Sayın Abdulhamit Gül’ün ev
sahipliğinde, Dışişleri Bakanımız ve Başmüzakereci Sayın Mevlüt Çavuşoğlu,
Hazine ve Maliye Bakanımız Sayın Dr. Berat Albayrak ve İçişleri Bakanımız
Sayın Süleyman Soylu’nun katılımları ile 11 Aralık 2018 tarihinde Ankara’da
gerçekleştirilmiştir.
Toplantıya, TBMM Adalet Komisyonu Başkan Vekili Sayın Yılmaz Tunç, TBMM
İçişleri Komisyonu Başkanı Sayın Celalettin Güvenç, TBMM Dışişleri
Komisyonu Başkanı Sayın Volkan Bozkır, TBMM AB Uyum Komisyonu Başkanı Sayın
Mehmet Kasım Gülpınar, Türkiye-AB Karma Parlamento Komisyonu Başkanı Sayın
İsmail Emrah Karayel, Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) Türk Grubu
Başkanı Sayın Akif Çağatay Kılıç, Kamu Başdenetçisi Sayın Şeref Malkoç,
Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Başkanı Sayın Süleyman Arslan,
Kişisel Verileri Koruma Kurumu Başkanı Prof. Dr. Sayın Faruk Bilir ve
Cumhurbaşkanlığı Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu Başkanı Sayın
Salih Tanrıkulu katılmıştır. Ayrıca Cumhurbaşkanlığı üst düzey temsilcileri
iştirak etmiştir.
29 Ağustos 2018 tarihinde düzenlenen IV. Reform Eylem Grubu’nda da
vurguladığımız üzere, Türkiye, AB üyeliğini hedeflemektedir ve bu kapsamda
çalışmalarına kararlılıkla devam etmektedir. Bugün gerçekleştirdiğimiz
toplantıda IV. REG toplantımızda aldığımız kararlar gözden geçirilmiş ve
önümüzdeki süreçte hangi adımların atılabileceği kararlaştırılmıştır.
Katılım müzakere sürecimiz her ne kadar siyasi olarak engellense de
Türkiye, AB standartlarına uyum için çalışmalarını kararlılıkla
sürdürecektir. Reform sürecimizdeki bir diğer önceliğimiz Avrupa Konseyi
Parlamenter Meclisinin denetim sürecinden çıkmaktır.
IV. REG toplantımızda karar verdiğimiz üzere, Adalet Bakanlığımız yargı
alanında yol haritamızı teşkil edecek Yargı Reformu Stratejisinin
güncellenmesi sürecinde son aşamaya gelmiştir. Katılımcı bir yaklaşımla
sürdürülen çalışmalarda yargıyla ilgili tüm paydaşların görüş ve önerileri
alınmış olup ayrıca Avrupa Konseyi ve AB ile ayrıntılı çalışmalar
yapılacaktır.
Yargının etkinliğinin ve verimliliğinin artırılması önceliğimiz
doğrultusunda, IV. REG toplantımızı takiben, istinaf mahkemelerinin sayısı
9’dan 11’e çıkarılmış ve yargıda hedef süre uygulamasına geçilmiştir. Ocak
2019 itibariyle her bir soruşturma ve dava için öngörülen hedef süre
taraflara tebliğ edilmeye başlanacaktır.
Türkiye Adalet Akademisinin reforme edilerek yeniden yapılandırılmasına
ilişkin çalışmalar yürütülmektedir.
Adalet Bakanlığımız, önümüzdeki dönemde hakim/savcı sayısını Avrupa Konseyi
Adaletin Etkinliği Komisyonu (CEPEJ) tarafından kabul gören standartlar
doğrultusunda artırmayı hedeflemektedir. Adalet Bakanlığımız, 2023 yılına
kadar, hakim/savcı adaylarının alımları konusunda gerekli planlamaları
yapmıştır. 2019 yılında 1000 adlî yargı hâkim ve savcı adayı, 500 avukatlık
mesleğinden hâkim ve savcı adayı, 100 idari yargı hâkim adayının
belirlenmesi için; 29 Aralık 2018 tarihinde Ölçme Seçme ve Yerleştirme
Merkezi (ÖSYM) tarafından yazılı merkezi sınav gerçekleştirilecektir. Hali
hazırda, eğitim almakta olan 2874 hakim/savcı adayı bulunmaktadır. Adalet
Bakanlığımız, hakim ve savcı adaylarının gerekli kişisel, mesleki ve
iletişim becerileri ile donatılarak, mesleğe kazandırılması konusunda en
uygun modelinin belirlenmesi için Hukuk Fakülteleri, Yükseköğretim Kurumu,
Hakim ve Savcılar Kurulu ve Türkiye Barolar Birliği başta olmak üzere
ilgili tüm paydaşların katılımı ile toplantılar yapmakta; AB iyi uygulama
örneklerini araştırmaktadır.
Temel hakların korunmasını güçlendirmek üzere uygulama süresi Mart 2019’da
dolacak olan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi İhlallerinin Önlenmesine
İlişkin Eylem Planını 2019 yılının ilk çeyreğinde güncelleme kararı aldık.
Planın güncellenmesi sürecinde, Avrupa Konseyi ve Avrupa Komisyonu dahil
tüm paydaşların görüş ve önerileri alınacaktır.
Temel hakların ve özgürlüklerin evrensel ölçüt ve uygulamalar ışığında
geliştirilmesi bağlamında Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’nu daha
etkin ve işlevsel kılmaya yönelik politika ve tedbirlere “2019 Yılı
Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı” kapsamında yer verilmiştir. Bu bağlamda
Kurum’un personel, mali, teknik ve fiziki altyapısının güçlendirilmesi
amaçlanmaktadır.
Roman vatandaşlarımızın yaşam koşullarının iyileştirilmesi kapsamında
yürüttüğümüz çalışmalara hızla devam etmekteyiz. Bu kapsamda, Türkiye-AB
Roman Seminerine 2019 yılı içerisinde ülkemizde ev sahipliği yapacağız.
IV. REG kararı doğrultusunda, kalan yükümlülüklerimiz kapsamında
çalışmalarımızı son dönemde yoğunlaştırdık ve her bir yükümlülük için
çalışma grubu oluşturduk. Çalışma Gruplarımız, ikinci tur toplantılarını
tamamladılar.
Son REG toplantımızdan bu yana, “Çipte parmak izi bilgisi içeren
uluslararası biyometrik pasaportlara geçiş” yükümlülüğümüzün karşılandığı
Avrupa Komisyonu tarafından teyit edilmiştir. Kalan altı yükümlülüğümüz
çerçevesinde çalışmalarımız devam edecektir.
Vize Serbestisi Diyaloğu kapsamında önemli bir adım daha attık. Ağır Suçlar
ve Terörizmle Mücadele Konusunda Europol ile yetkili Türk Makamları
Arasında Kişisel Verilerin Değişimine Dair Türkiye-AB Anlaşmasının
akdedilmesine ilişkin müzakerelere 30 Kasım’da Brüksel’de başladık. Bu
sayede hem Vize Serbestisi Diyalogunda bir yükümlülüğü daha yerine
getireceğiz hem de terörle ve organize suçlarla mücadelede AB’yle
işbirliğimizi arttırmış olacağız.
Eş zamanlı olarak, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında
çalışmalarımız teknik seviyede devam ediyor.
Kalan yükümlülüklerimiz kapsamında ayrıca geçtiğimiz dönemde kadük olan
“TBMM Üyeliği Etik Kanun Teklifi”nin TBMM’de yeniden gündeme alınması
konusunu da toplantımızda ele aldık. Söz konusu Teklifin canlandırılması
konusunda en kısa zamanda Yüce Meclisimizin desteğini bekliyoruz.
Çalışmalarımızı yoğunlaştırdığımız bu süreçte, önemli işbirliği
alanlarımızda AB ve Avrupa Konseyi ile temaslarımız en yüksek seviyede
devam etmektedir.
22 Kasım tarihinde AB ile gerçekleştirdiğimiz Üst Düzey Siyasi Diyalog
toplantısında, siyasi reform sürecimizdeki son gelişmeleri, göç, vize
serbestisi ve terörle mücadele dahil olmak üzere önemli konuları ele aldık.
REG’in yeniden toplanmaya başlaması, muhataplarımızca memnuniyet ile
karşılanmış ve ülkemizin hukukun üstünlüğü ve temel haklar alanlarında
reformları hızlı bir şekilde hayata geçirme hususunda sergilediği tutumun
altı çizilmiştir. AB tarafı, Avrupa Konseyi ile ülkemiz arasında,
Gayriresmi Çalışma Grubu toplantıları dahil olmak üzere, işbirliğinin devam
ettirilmesinden duyduğu memnuniyeti dile getirmiştir.
Avrupa Konseyi yetkilileri ile Adalet Bakanlığımız arasında 4-5 Ekim
tarihlerinde Ankara’da düzenlenen Gayriresmi Çalışma Grubu toplantısında
Yargı Reformu Stratejisinin güncellenmesinden OHAL sürecinde alınan
tedbirlere kadar çeşitli konular ele alınmıştır. Avrupa Konseyi, İnsan
Hakları Tazminat Komisyonu’nun yetki alanının genişletilmesi ile dostane
çözüm ve tek taraflı deklarasyon sonucu verilen AİHM kararı sonrasında
yeniden yargılama ve soruşturma açılması imkanlarının genişletilmesine
yönelik atılan adımları memnuniyetle karşılamıştır.
25 Temmuz 2018 tarihinde 7145 sayılı Kanunla Tazminat Komisyonunun
yetkisinin genişletilmesinin ardından, Anayasa Mahkemesi, bu yolu
tüketilmesi gereken olağan başvuru yolu kabul etmiş ve kabul edilemezlik
kararları vermiştir. Tazminat Komisyonu da başvuruları almaya başlamıştır.
Ayrıca, OHAL İşlemleri İnceleme Komisyonu, Avrupa Konseyi nezdinde
temaslarda ve bilgilendirmede bulunmak üzere 29 Kasım 2018 tarihinde
Strazburg'a bir çalışma ziyareti gerçekleştirmiştir.
Türkiye-AB arasında 28 Kasım tarihinde Brüksel’de Ortaklık Komitesi
düzenledik ve ilişkilerimizin birçok boyutunu ele aldık. Ortaklık
Konseyi’nin de önümüzdeki aylarda toplanmasını bekliyoruz.
Türkiye-AB Terörizmle Mücadele İstişareleri kapsamında hazırlanan Eylem
Listesi doğrultusunda Adalet Bakanlığımız ile Eurojust arasında diyalog
güçlendirilmiş ve karşılıklı ziyaretler planlanmıştır. Adalet
Bakanlığımızın temsilcileri 16 Kasım’da Eurojust’ı ziyaret etmiş; 10
Aralık’ta da Eurojust temsilcileri ülkemize çalışma ziyareti
gerçekleştirmişlerdir. Eylem Listesinde yer alan bir diğer faaliyet olarak,
11 Aralık’ta (bugün) Avrupa genelinde radikalleşmeyle mücadele alanında rol
oynayan uzmanları ve kurumları bir araya getiren "Radikalleşme Farkındalık
Ağı-RAN" ile Ankara’da bir çalıştay düzenlenmektedir. Ayrıca, Emniyet Genel
Müdürlüğümüz tarafından Europol ve AB üyesi ülkelerin temsilcilerinin
katılımıyla 17-18 Ekim tarihlerinde bir çalıştay düzenlenerek, ülkemizde ve
AB ülkelerinde faaliyet gösteren terör örgütleri ve organize suç şebekeleri
hakkında bilgi paylaşımında bulunulmuştur.
Avrupa Komisyonunca iyi düzeyde ilerleme kaydettiğimiz belirtilen Adalet,
Özgürlük ve Güvenlik Faslında (24. Fasıl) da çalışmalarımızı sürdürüyoruz.
Yabancılarla ilgili göç stratejilerini belirlemek, koordinasyonunu ve
uygulamasını takip etmekle görevli Göç Kurulunun ilk toplantısı, 21 Kasım
2018 tarihinde gerçekleştirilmiş ve Milli Göç Strateji Belgesinin
hazırlıkları başlamıştır. Bir önceki REG toplantımızda mutabık kaldığımız
üzere, 2019-2021 yıllarını kapsayacak Organize Suçlarla Mücadele Eylem
Planının 2019 yılı Ocak ayında onaylanması hedeflenmektedir.
18 Mart Türkiye-AB Mutabakatı çerçevesinde, ülkemizin yoğun çabaları
sayesinde düzensiz göçün kontrol altında tutulması ve daha da önemlisi can
kayıplarının önüne geçilmesi konusunda yakalanan istikrar sürdürülmüştür.
Mutabakat çerçevesinde, AB’ye katılım müzakerelerinin tekrar
canlandırılması, Vize Serbestisi Diyalogunun hızlandırılması, Gönüllü
İnsani Kabul Programının uygulanması, ülkemizde geçici koruma altında
bulunan Suriyelilere mali yardımın hızlandırılması ve Gümrük Birliğinin
güncellenmesi için müzakerelere başlanması konusunda AB’nin de
taahhütlerini yerine getirmesini bekliyoruz. Gümrük Birliği’nin
güncellenmesi müzakerelerinin bir an evvel başlaması hem AB hem de
Türkiye’nin yararına olacaktır.
Göç yönetiminin salt güvenlik anlayışıyla değil, insani boyutuyla da ele
alınması gerekmektedir. Marakeş’te Hükümetlerarası Konferans’ta kabul
edilen Küresel Göç Mutabakatına, göçün tüm boyutlarını bütüncül ve kapsamlı
bir şekilde ele alması ve uluslararası alanda daha etkin bir işbirliğinin
geliştirilmesi bakımından önem atfediyoruz. Keza, dünyada en fazla
mülteciye ev sahipliği yapan ülke olarak, 17 Aralık 2018 tarihinde BM Genel
Kurulu’na sunulacak olan Mülteciler Konulu Küresel Mutabakatı’nı da,
mülteciler konusunda yük ve sorumluluk paylaşımı bağlamında somut adımlar
atılması için önemli bir referans belge olarak görüyoruz ve bu açıdan tam
olarak uygulanmasını yakından takip edeceğiz.
30 Kasım 2018 tarihinde Brüksel’de yapılan Sığınmacı Mali İmkanı
Yönlendirme Komitesi toplantısı ile 3 milyar Avro tutarındaki ikinci
dilimin sektörlere dağılımı konusunda AB tarafı ile ön mutabakat
sağlanmıştır. İkinci dilimin en kısa zamanda hızlı bir şekilde harcanmaya
başlanmasını bekliyoruz.
Türkiye-AB Katılım öncesi mali yardımlar (IPA) çerçevesinde bugüne kadar
yargı, temel haklar, göç ve sınır yönetimi alanında önemli projeler hayata
geçirilmiştir. Katılım müzakereleri siyasi nedenlerle engellenmekteyken,
mali yardımlar AB’ye uyum sürecimizde önemli bir enstrüman olmaya devam
etmiştir. Reform ve AB’ye uyum adımlarını canlandırdığımız bu süreçte, IPA
fonlarında kesintiye gidilmesi kararıyla, AB’nin Türkiye’deki görünürlüğü
azalacak ve özellikle öğrenciler, yereldeki paydaşlar ile sivil toplum
örgütlerinin AB’deki muadilleri ile etkileşimleri kısıtlanacaktır.
Önümüzdeki süreçte, AB’nin bu yaklaşımından vazgeçmesini, aksine,
çabalarımızı teşvik edici şekilde siyasi, mali ve teknik desteğini
artırmasını bekliyoruz.
Reform Eylem Grubu, 18 Aralık’ta Enerji, 15 Ocak’ta Ulaştırma, 28 Şubat’ta
da Ekonomi alanında Türkiye-AB Yüksek Düzeyli Diyalog toplantılarının ve
18-20 Aralık’ta Türkiye-AB Karma Parlamento Komisyonu toplantısının
yapılacak olmasını memnuniyetle not etmiştir.
Ayrıca, Birleşik Krallık’ın AB’den ayrılması sürecindeki gelişmeler
yakından takip edilmektedir. Brexit’in ülkemize olabilecek etkilerini ele
almak ve bu bağlamda çıkarlarımızı en iyi şekilde korumak amacıyla Birleşik
Krallık tarafı ile çalışma grupları oluşturulmuş, keza Üst Düzey Brexit
Diyalogu tesis edilmiştir.
Bir sonraki REG toplantısının Hazine ve Maliye Bakanlığımız ev sahipliğinde
2019 yılının ilk yarısında gerçekleştirilmesi kararlaştırılmıştır.