BİLMAN: Günaydın arkadaşlar, Basın toplantımıza hoşgeldiniz. Dün kısa bir duyuru yapmıştık, ama tekrar hatırlatmak amacıyla söylemek istiyorum. Biliyorsunuz, Türkiye Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi geçici üyeliği için adaydır. Bu konuda içeride ve dışarıda çalışmalarımız devam ediyor. Sayın Bakanımız bugün bu çalışmalarımız çerçevesinde öğlen saatlerinde Türk camiasıyla biraraya gelecek. Sheraton Oteli’nde bir yemek yapılacak ve duyurumuzda belirttiğimiz gibi yemeğin başında görüntü almak mümkün olabilecek.

Bugün yapacağım resmi bir açıklama yok. Onun için siz de müsaade ederseniz doğrudan sorularınıza geçebiliriz.

SORU: Dün yapılan Milli Güvenlik Kurulu toplantısı sonrasında açıklanan bildiride Türkiye’nin Irak’a verilen nota çerçevesinde birtakım yaklaşımları değerlendirdiği ifade edilmişti. Acaba bu konuda biraz bilgi verebilir misiniz? Türkiye’nin bu nota ile ilgili beklentisi nedir ve sonrasında özellikle ekonomik alanda herhangi bir yaptırım Türkiye’nin gündeminde mi?

CEVAP: Tabiatıyla Milli Güvenlik Kurulumuz tarafından yapılan basın bildirisinin ayrıntılarını yorumlamak bana düşmez. Orada hangi hususlar belirtildiyse, o çerçevede görmeniz gerekir. Ama nota hakkında birkaç hususu belirtmek isterim. Sizlerin de takip ettiği gibi, geçtiğimiz günlerde Türkiye Irak’a güvenlik konusunda bir nota tevdi etti. Bu notamızdaki hususlar gayet açıktır. Beklentimiz de gayet açık bir şekilde ortaya konmuştur. Şu anda bir yanıt beklemekteyiz. Türkiye bildiğiniz gibi Irak’a dostane yaklaşan bir ülkedir. Irak bizim komşumuzdur. Türkiye başından beri Irak’ın toprak bütünlüğünü ve siyasi birliğini savunun bir ülke olmuştur. Bu konuda uluslararası alanda çalışmalar yürüten, hatta inisiyatif alan ülkelerin başında gelmektedir. Bu konuda hiçbir tereddüt olmaması gerekir. Ama aynı şekilde, Türkiye’nin Irak’tan güvenlik konusunda beklentilerinde de hiçbir tereddüt olmaması gerekir. Dolayısıyla Irak’a verdiğimiz notanın bu şekilde değerlendirilmesini rica ediyoruz. Talebimiz gayet açıktır.

SORU: Levent Bey, notanızın ardından KDP lideri Barzani benzer açıklamalarında ısrar etti ve söylemini sürdürdü. Sizin Barzani’den, Kürdistan Bölgesel Yönetimi liderinden beklentiniz nedir? Hem üslup olarak, hem de MGK’nın da ışığında, Türkiye siyasi ekonomik yaptırımların yanı sıra askeri operasyonlarını da hala gündeminde tutuyor mu?

CEVAP: Barzani’nin açıklamalarına ilişkin haberleri bugün yazılı ve görsel basında gördüm. Türkiye’ye yönelik sözkonusu beyanlarının daha evvel, Şubat ayında, yapmış olduğuna; o zaman Türkiye’den Kerkük’e yönelik tehditler olduğuna ifadeleri var. Şöyle vurgulamak lazım. Bu beyanların ne zaman yapıldığı önem taşımıyor. Bu beyanların yapılmış olması önem taşıyor. Bu beyanlarda söylenen hususlar açıktır. Ayrıca biraz evvel belirttiğim gibi Türkiye Irak’ın toprak bütünlüğü ve siyasi birliğini savunan bir ülkedir. Irak’ı tehdit eden bir ülke değildir.

SORU: Irak’a askeri operasyon konusu?

CEVAP: Bu hususa girmem doğru olmaz. Türkiye, biraz evvel belirttiğim gibi Irak’tan sınır güvenliğini sağlamasını, terör örgütü PKK’nın elemanlarını yakalayıp Türkiye’ye iade etmesini ve BM’in ilgili kararları çerçevesinde Irak’ın sorumluluklarını üstlenmesini istemiş; önemle talep etmiştir. Buna cevap beklemektedir.

SORU: Barzani’nin açıklamalarının ardından KDP’nin sizinle resmi ya da gayrı resmi bir teması oldu mu? Barzani’nin sözlerine dolaylı yoldan da olsa bir açıklama getirdiler mi?

CEVAP: Bizim muhatabımız Irak merkezi yönetimidir. Biz onlarla temas halindeyiz. Bunun dışında bir temas olup olmadığı benim bilgim dahilinde değil. Biraz evvel yöneltilen soru çerçevesinde birşey daha belirtmek isterim. Bizim Barzani’den beklentimiz nedir gibi bir şeyler söylendi. Bizim Irak’tan, Irak merkezi yönetimden beklentimiz var.

SORU: Irak hükümetinden yanıt beklendiğini söylediniz. Bu yanıtın süresine ilişkin bir sınırlama var mıdır? Bugün bazı basın yayın organları iki hafta gibi bir zamandan söz ediyor.

CEVAP: Basında iki hafta gibi bir süreden bahsediliyor; ama bizim notamızda Irak merkezi hükümetinden bu konuda kararlı ve acil adımlar atması istenmiştir. Süre acildir.

SORU: Bu notanın sonuçlarına göre Irak’a çeşitli yaptırımlar uygulanabileceği söyleniyor. Acaba bunların arasında Habur sınır kapısının sınırlandırılması ya da kapatılması sözkonusu olabilir mi?

CEVAP: Bu şekilde yaptırımlardan söz etmek, ayrıntılarına girmek doğru olmaz. Dün ve evvelsi gün Sayın Başbakanımızca, Sayın Dışişleri Bakanımızca ve tabiatıyla dün Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinin basın bildirisiyle bu konuda ortaya konan unsurlar dışında söyleyecek bir husus bulunmamaktadır.

SORU: Irak’a Komşu Ülkeler güvenlik toplantısının en son olarak Sharm el Sheyh’de yapılacağına birtakım bilgiler geldi; ama İran yönetimi henüz yerin belli olmadığını söyledi. İstanbul toplantısı erteleniyor mu? İstanbul konusunda bir gelişme var mı?

CEVAP: İstanbul toplantısının ertelenmesi diye bir şey sözkonusu olamaz; çünkü zaten İstanbul toplantısının tarihi belirlenmemişti. Bizim burada önem verdiğimiz husus, Komşu Ülkeler Forumunun aktif olarak devrede olmasıdır; komşu ülkeler toplantılarının sık sık yapılmasıdır ve komşu ülkelerin bir uzantısı olarak uluslararası camianın Irak’a yönelik görüşlerinin bir forumda ortaya konmasıdır. Bu görüşlerin ne olduğunu ve bizim neleri savunduğumuzu biraz evvel ifade ettim. Irak’a komşu ülkeler toplantısının bir sonraki aşamasının nerede yapılacağı konusunda bildiğiniz gibi Irak hükümetinin bir açıklaması var. Sharm el Sheyh’te Mayıs başında yapılmasının öngörüldüğünü açıkladılar. Diğer ülkelerin tutumları hakkında bende bilgi yok. Diğer ülkeler bu toplantıya katılacaklar mı, bilmiyorum? . Ama Türkiye adına söylemek gerekirse, Türkiye komşu ülkeler forumunun zaten fikir babasıdır. Irak’ın bir komşusu olarak Irak’a yardımcı olmak amacıyla tabiatıyla bu toplantıya katılır. Nerede yapıldığı o kadar önemli değil. Zaten bu son bir toplantı da değildir. Bundan sonra başka toplantılar da olacaktır. Bizim arzumuz bu sürecin devam etmesidir.

SORU: Mısır’da yapılması planlanan toplantıya Türkiye’nin hangi seviyede katılacağına ilişkin bir karar var mı?

CEVAP: Henüz bu yönde bir karar alınmadı. Türkiye uygun seviyede temsil edilir. Bu kararın alınmasına giden yolda, tabiatıyla hem iç hem de dış unsurlar dikkate alınacaktır.

SORU: Türkiye’nin Irak Özel Temsilcisi Büyükelçi Çelikkol’un Amerika’ya giderken Barzani hakkında bazı rüşvet belgeleri de götürdüğüne dair haberler çıktı. Bu haberler doğru mudur?

CEVAP: Sayın Özel Temsilcimizin yanında ne gibi belgeler olup olmadığı konusunda bende bilgi yok. Ama şunu belirtmek lazımki Irak Özel Temsilcimiz bu ziyaretleri sırasında gerek ABD olsun, gerek başka ülkelerle temasları sırasında Irakla ilgili bütün konuları gündeme getirmektedir.

SORU: Yine nota krizine dönmek gerekirse, şimdi ABD ile temaslar kuruldu ve durum anlatıldı. Çelikkol, Vaşington’a gitti. ABD’nin duruma bakışı nasıl; acaba bize bunu değerlendirebilir misiniz?

CEVAP: Sorunuza Irak Özel Temsilcimizin oradaki ziyareti çerçevesinde yaklaşayım önce. Özel Temsilcimiz bildiğiniz gibi German Marshall Fund ve TOBB tarafından düzenlenen bir konferans vesilesiyle oraya gitmişti. Ama tabiatıyla Amerikan yönetimiyle üst düzey temasları oldu. Bu temaslar sırasında, doğaldır ki Irak’a ilişkin bütün unsurları da muhataplarımızın dikkatine getirdi. Amerika’nın tutumuna gelince, zannediyorum bu konuda ABD Dışişleri Bakanı Sözcüsü’nün yapmış olduğu son açıklamaları okumak ve onlara bakmak gerekir.

SORU: Anadolu Ajansı’ndan dün bir haber geçti. Irak’ta bir Türk firmasının parasını vermediği gerekçesiyle Iraklıların 20 tane Türk’ü esir aldığı yönünde. Sanırım birisinin hanımına geçtiği bir mesaj basına yansımış durumda. Elinizde böyle bir bilgi var mı? Türk esirler var mı şu anda Irak’ta?

CEVAP: Türk esirler şeklinde bende bir bilgi yok; ancak bildiğim kadarıyla orada zor durumda kalan bazı vatandaşlarımız sözkonusu olabilir. Gerek Musul Başkonsolosluğumuz, gerek Bağdat Büyükelçiliğimiz konuyla ilgileniyor. Ama vatandaşlarımızın sayısı ve nerede olduklarına dair bende şu anda bilgi yok.

SORU: Akdamar Kilisesine haç konması konusunda Bakanlıktan görüş istenmişti. Bununla ilgili acaba bir görüş oluşturuldu mu?

CEVAP: Bildiğim kadarıyla görüş oluşturuldu; Kültür ve Turizm Bakanlığımıza resmi yanıt bugünlerde verilecekti. Onu bir araştıralım; size verilip verilmediği hakkında bilgi sunalım.

SORU: Haremüşşerif’e giden heyetin raporu hazırlanmaya başladı mı? Hazırlanmaya başladıysa, ne aşamada olduğu hakkında bilgi alabilir miyim?

CEVAP: Bildiğimiz kadarıyla Haremüşşerif’e giden heyetimiz, oldukça teknik içerikli olan ve konunun bütün unsurlarıyla değerlendirildiği bir rapor hazırlamakta. Bu raporun heyetimiz tarafından doğrudan Sayın Başbakanımıza sunulması öngörülmektedir. Zannediyorum birkaç gün içerisinde heyetimiz raporunu tamamlayacak ve Başbakanımıza sunacaktır. Bunun uzun ve teknik içerikli bir rapor olacağı anlaşılıyor.

Başka bir sorunuz yoksa basın toplantımızı iyi dileklerle kapatıyorum. Geldiğiniz için teşekkür ederim. İyi ve güzel haberler yakalamanızı diliyorum.