Uluslararası Teşkilat Künyesi

Teşkilatın Amacı: ICAO’nun amaç ve hedeflerini ana hatları ile aşağıdaki biçimde özetlemek mümkündür: Sivil havacılığın uluslararası bağlamda ve küresel ölçekte güvenli ve düzenli gelişimini sağlamak, Uçuş emniyetini geliştirmek, Uçuş ve havaalanı güvenliğinin sağlanmasına destek olmak, Hava araçlarının barışsever amaçlar için yapım ve işletimlerini desteklemek, Daha etkin uluslararası sivil havacılık için havayolları, havaalanları ve hava seyrüsefer tesislerinin gelişimini sağlamak, Güvenli, düzenli ve ekonomik hava taşımacılığının küresel gereksinimlerini karşılamak, Haksız rekabetin yol açabileceği israfı önlemek, Taraf ülkelerin haklarını tam olarak korumak ve ülkelere uluslararası havayolu işletmeciliği konusunda fırsat eşitliği sağlamak, taraf ülkeler arasında ayrımcılık yapmamak, Uluslararası sivil havacılığı ilgilendiren tüm konuların gelişimi ve yenilenmesi için çaba göstermek.
Kuruluş Tarihi: 1944	Merkezi: Montreal	Konsey Başkanı: Salvatore Sciacchitano (İtalya, 1 Ocak 2020- günümüz)

Üye Ülkeler

Ülkemiz 1947 yılında ICAO’nun kurucu üyesi olmuştur. Ülkemizin kurucu üye olduğu ICAO’ya üye 193 ülkenin isimleri aşağıda sıralanmıştır:

ABD, Afganistan, Almanya, Andora, Angola, Antigua ve Barbuda, Arjantin, Arnavutluk, Avustralya, Avusturya, Azerbaycan, Bahamalar, Bahreyn, Bangladeş, Barbados, Belçika, Belize, Benin, Beyaz Rusya, Bhutan, Birleşik Arap Emirlikleri, Bolivya, Bosna-Hersek, Botswana, Brezilya, Brunei, Bulgaristan, Burkina Faso, Burundi, Cape Verde, Cezayir, Cibuti, Cook Adaları, Çad, Çekya, Çin, Danimarka, Dominik Cumhuriyeti, Dominika, Doğu Timor, Ekvator, Ekvator Ginesi, El Salvador, Endonezya, Eritre, Ermenistan, Estonya, Etiyopya, Fas, Fiji, Fildişi Sahilleri, Filipinler, Finlandiya, Fransa, Gabon, Gambiya, Gana, Gine, Gine Bissau, Grenada, Guatemala, Guyana, Güney Afrika Cumhuriyeti, GKRY, Güney Kore, Güney Sudan, Gürcistan, Haiti, Hırvatistan, Hindistan, Hollanda, Honduras, Irak, İngiltere, İran, İrlanda, İspanya, İsrail, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Jamaika, Japonya, Kamboçya, Kamerun, Kanada, Karadağ, Katar, Kazakistan, Kenya, Kırgızistan, Kiribati, Kolombiya, Komorlar, Kongo, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Kostarika, Kuveyt, Kuzey Kore, Kuzey Makedonya, Küba, Laos, Lesotho, Letonya, Liberya, Libya, Litvanya, Lübnan, Lüksemburg, Macaristan, Madagaskar, Malawi, Maldivler, Malezya, Mali, Malta, Marshall Adaları, Mauritius, Meksika, Mısır, Mikronezya, Moğolistan, Moldova, Monako, Moritanya, Mozambik, Myanmar, Namibya, Nauru, Nepal, Nijer, Nijerya, Nikaragua, Norveç, Oman, Orta Afrika Cumhuriyeti, Özbekistan, Pakistan, Palau, Panama, Papua Yeni Gine, Paraguay, Peru, Polonya, Portekiz, Romanya, Ruanda, Rusya Federasyonu, Saint-Kitts ve Nevis, Saint-Lucia, Saint-Vincent ve Grenadines, Salomon Adaları, Samoa, San Marino, Sao Tome ve Principe, Senegal, Seyşeller, Sırbistan, Sierra Leone, Singapur, Slovakya, Slovenya, Somali, Sri Lanka, Sudan, Surinam, Suriye, Suudi Arabistan, Swaziland, Şili, Tacikistan, Tanzanya, Tayland, Togo, Tonga, Trinidad ve Tobago, Tunus, Tuvalu, Türkiye, Türkmenistan, Uganda, Ukrayna, Uruguay, Ürdün, Vanuatu, Venezuela, Vietnam, Yemen, Yeni Zelanda, Yunanistan, Zambiya, Zimbabwe.

ICAO’nun Yapısı :

Genel Kurul, tüm üyelerin katılımıyla olağan olarak her üç yılda bir toplanır. GK’da her üyenin bir oy hakkı vardır. Sözleşmede aksine hüküm bulunmayan hallerde, kararlar oy çokluğu ile alınmaktadır. GK toplantılarında ICAO’nun teknik, ekonomik, hukuk ve teknik işbirliği alanlarındaki tüm çalışmaları ayrıntılı olarak gözden geçirilmekte, Teşkilat birimlerine gelecekteki çalışmaları için yön verilmektedir. ICAO 40. Genel Kurulu 24 Eylül-4 Ekim 2019 tarihlerinde toplanmıştır. ICAO'nun 41. Genel Kurulu'nun Eylül - Ekim 2022'de yapılması öngörülmektedir.

Konsey, Genel Kurula karşı sorumlu olup, daimi bir organ niteliğindedir. Teşkilatın yasama ve yürütme işlevini üstlenmiştir. 2002 yılında yapılan son düzenlemeyle Genel Kurul tarafından 3 yıl için seçilen 36 üye ülke temsilcisinden oluşan Konsey üyelerinin seçim sürecinde, uluslararası sivil havacılık ile bu alanda faaliyet gösteren sanayi sektörüne ülkelerin katkı düzeyi ve bölgesel-coğrafi dağılım hususları dikkate alınmaktadır. Konsey çalışmalarını her yıl Ocak – Mart, Mayıs – Haziran ve Eylül-Kasım aylarında olmak üzere 3 dönem halinde sürdürmektedir. Konsey Başkanlığını Salvatore Sciacchitano (İtalya) yürütmektedir.

ICAO Genel Sekreteri Teşkilat Sekretaryasının yönetiminden sorumlu olup, Konsey Başkanından sonra 2. önemli konuma sahiptir. Juan Carlos Salazar(Kolombiya) 23 Şubat 2021 tarihinde yapılan seçimleri kazanarak 1 Ağustos 2021’den beri ICAO Genel Sekreteri olarak görev yapmaktadır.

Uluslararası Sivil Havacılık Sözleşmesinin (Şikago Sözleşmesi) 50 (a) ve 56. maddelerinin Tadiline İlişkin 6 Ekim 2016 tarihinde Montreal’de İmzalanan Protokollerle Konsey ve ANC’deki üyelik sayılarının sırasıyla 36’dan 40’a ve 19’dan 21’e yükseltilmesi öngörülmektedir. Protokollerin yürürlüğe girmesi için 128 üye devletin onayı gerekmekte olup henüz bu sayıya ulaşılamamıştır. Protokollerin ülkemizdeki onay süreci 2020 yılında tamamlanmış, ICAO’ya gerekli bildirim yapılmıştır.

Sekretarya bünyesinde Hava Seyrüsefer (ANB), Hava Taşımacılığı (ATB), Hukuk (LB), Teknik İşbirliği (TCB) ile İdari ve Hizmetler Büroları (ADB) olmak üzere beş ana birim bulunmaktadır.

Hava Seyrüsefer Komisyonu (ANC), Hava Taşımacılığı, Teknik İşbirliği, Hava Seyrüsefer Hizmetleri Ortak Destek, İdari İşler, Mali, Yasadışı Müdahale, Edward Warner Ödülü (ICAO Konseyi ilk Başkanı – 1945 – 57), Hukuk ve Sivil Havacılık Çevre Koruma Komiteleri de Konseye karşı sorumlu birimleri oluşturmaktadır.

Türkiye-ICAO ilişkileri:

Kurucu üyesi olduğumuz ICAO’nun faaliyetlerini daha yakından izlemek üzere 1978 yılında Ottava Büyükelçiliğimiz nezdinde ICAO işlerinden sorumlu bir Büro oluşturulmuş, Büro 1990’da Daimi Temsilcilik düzeyine çıkarılmıştır.

Türkiye 1947 yılındaki ilk ICAO Genel Kurulunda, Konseye üç yıllık süre için üye seçilmiş, 1977, 1980 ve 1983 yıllarındaki adaylıklarımız ise oyların bölünmesi nedeniyle sonuçlanamamıştır.

27 Eylül-7 Ekim 2016 tarihleri arasında yapılan 39. ICAO Genel Kurulu’nda 172 ülkenin oy kullandığı seçimlerde 156 oy alan ülkemiz 66 yıl aradan sonra tekrar ICAO Konseyi üyeliğine seçilmiş, 2019’a kadar bu görevi sürdürmüştür.

Halihazırda Türkiye, Teşkilatın en önemli organı olan Konseyde gözlemci statüsündedir. Bu statü çerçevesinde Konsey ve bağlı Komite toplantılarını izleyebilmekte, görüşme ve oylamalara ise katılamamaktadır. Bu statü ile ICAO’nun karar alma mekanizmalarına iştirak edilememekte, ancak gerektiği takdirde ülkemizi ilgilendiren bir konuda söz hakkımız bulunmaktadır. ICAO’nun bir diğer önemli organı olan Hava Seyrüsefer Komisyonu (ANC) bünyesindeki gözlemci statümüz, Konsey ve Komitelerden farklı olarak, görüşmelere katılma hakkı vermekte, ancak oylamalara katılınamamaktadır.

ICAO’nun görev alanındaki konular genel olarak Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığımız, Sivil Havacılık ve Devlet Hava Meydanları İşletmeleri Genel Müdürlükleri gibi bağlı birimlerinin uzmanlık alanında bulunmaktadır.

Daimi Temsilciliğimiz ICAO Konseyi’nin ve Konsey’e bağlı tüm Komite ve Komisyonların çalışmalarını yakından takip etmekte, ilgili kurumlarımız ICAO toplantılarına aktif katılım sağlamaktadır.

ICAO’nun uluslararası havacılık kural ve tavsiyelerini oluşturma ve bunları tadil etme sürecinde, ICAO bünyesinde ihdas edilen teknik Panel, Komite ve Çalışma Grupları önemli bir rol oynamaktadır. ICAO’nun Konsey, ANC veya Hava Ulaştırma Komitesi’ne (ATC) bağlı olarak kurulan bu Panel, Komite veya Çalışma Grupları, konularında ihtisas sahibi uzmanlardan oluşmaktadır. Halihazırda faaliyet gösteren panel ve çalışma gruplarında 11’i üye, birçoğu gözlemci olmak üzere 40’a yakın uzmanımız ICAO’nun ihtisas faaliyetlerine katkıda bulunmaktadır.

Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı (ICAO)'nın Faaliyet Alanı ve İşlevi

Birleşmiş Milletler’e bağlı bir uzmanlık teşkilatı olan ICAO 1947 yılından bu yana sivil havacılık alanında küresel ölçekte önemli ve kalıcı gelişmelere ön ayak olmuştur. Ana işlevi uçuş emniyeti (safety) ve güvenliğine (security) ilişkin uluslararası kurallar ve politikalar geliştirerek uluslararası sivil havacılığın düzenli gelişimini ve kurallarının küresel düzeyde uygulanmasını sağlamaktır.

ICAO egemenlik, tanıma gibi siyasi içerikli konularda BM kararları ile bağlıdır. Konsey ya da Genel Kurul bu konularda BM’den bağımsız olarak karar almamakta, 36 üyeli Konsey, yerleşik teamüller gereği, siyasi sonuçları olacak kararlardan mümkün olduğu ölçüde uzak durmaktadır. Bu tür sorunlar Konsey Başkanının arabuluculuğuyla çözümlenmeye çalışılmaktadır.

ICAO tüm üye ülkelere yönelik genel yazılarla (State Letter) ülkeleri uluslararası hava taşımacılığına ilişkin belli kuralların birleştirilmesine yönelik güncel ve işletimsel nitelikte ICAO Sözleşmelerine taraf olmaya davet edebilmektedir. Ancak, belirli bir ülkenin belirli bir sözleşmeye taraf olmaya davet edilmesi veya bu doğrultuda telkinde bulunulması sözkonusu değildir.

Şikago Sözleşmesi ve ekleri içerdiği hükümler itibariyle sadece devletleri bağlamaktadır. Buna karşın Sözleşme, Taraf Devletlere, Sözleşme hükümlerine aykırı taahhüt ve fiillerde bulunan havayolu şirketlerine karşı yaptırımda bulunma yükümlülüğü getiren bazı hükümler de içermektedir.

Diğer yandan, ICAO Konseyinin karar alma işlevi yanı sıra, üye ülkeler arasındaki uyuşmazlıkların çözümünde, bu anlaşmazlığa taraf ülkelerden birinin başvurusu halinde, yargısal işlevi de bulunmaktadır.

Sivil havacılığın emniyeti ve güvenliğiyle ilgili gerekli tüm kurallar Teşkilat tarafından saptanmakta olup, bunların ulusal düzeyde uygulanma durumları, ICAO bünyesinde kurulmuş mekanizmalar yoluyla denetlenmektedir. Herhangi bir ülkenin uluslararası sivil havacılığın güvenliğini ya da emniyetini düzenleyen kurallara uymaması, bu ülkeye uluslararası uçuş yapılmamasına, dolayısıyla sivil havacılığa bağlı birçok alanda zarara ve gelir kaybına neden olabileceğinden, üye ülkeler, ICAO kurallarına mümkün olan en geniş kapsamda uymaya özen göstermektedirler.

Küresel düzeyde güvenlik (security), emniyet (safety), çevre, hava ulaşımında ileri teknolojilerin kullanımı ve olanaklar ölçüsünde liberalleşme konuları, ICAO’nun temel Stratejik Eylem Planı bağlamında en önemli ve ön plana çıkan faaliyetlerinin odaklandığı ve yoğunlaştığı alanlardır.

Öte yandan, ICAO’nun başlıca görevlerinden biri de üye ülkelere, uluslararası hava taşımacılığı konularında, ekonomi politikaları belirlemede ve hukuki düzenlemeler oluşturmada rehberlik etmektir.

COVID-19 salgınının yarattığı hasarın büyüklüğü karşısında 2020 Mart ayından itibaren ICAO havacılığın yeniden toparlanmasına odaklanmıştır. Bu doğrultuda ilk adımı ''Havacılığın İyileşmesinden Sorumlu Görev Gücü' (Council Aviation Recovery Task Force-CART) kurulması oluşturmuştur. Havacılık sektörünün toparlanması için Konsey üyelerinden seçilen temsilcilerin oluşturduğu CART tarafından çeşitli tavsiyeler kabul edilerek uluslararası toplumun uygulamasına sunulmuştur.