Türkiye-Somali ilişkileri Osmanlı İmparatorluğu dönemine uzanan bir geçmişe
sahiptir. Somali’de 1979 yılında açılan, ancak yaşanan iç savaş sebebiyle
1991 yılında kapatılan Mogadişu Büyükelçiliğimiz 1 Kasım 2011 tarihinde
yeniden açılmıştır. 1 Haziran 2014 tarihinde ise Somaliland’da Hargeysa
Başkonsolosluğumuz faaliyete geçmiştir.
Büyükelçiliğimizin 1991’de kapatılmış olmasına rağmen ülkemiz Somali’de
yaşananlara kayıtsız kalmamış, imkanlar dahilinde Somali’de barış ve
istikrarın sağlanmasına katkıda bulunmaya çalışmıştır. 2011’de yaşanan
büyük kuraklık felaketine uluslararası toplumun dikkatini çekmek ve Somali
halkı ile dayanışmamızı göstermek amacıyla Sayın Cumhurbaşkanımızın,
Başbakan olduğu dönemde, 19 Ağustos 2011 tarihinde gerçekleştirdiği tarihi
nitelikteki ziyaret ülkenin uluslararası izolasyonunun kalkmasına vesile
olmuştur.
Ziyaretin ardından TİKA, Kızılay ve sivil toplum kuruluşlarımızın
katkılarıyla ülkemizin en büyük yurt dışı yardım operasyonuna başlanmış ve
o tarihten bu yana insani yardım ve kalkınma alanında Somali’ye 1 milyar
ABD Dolarını aşan yardım yapılmıştır. Eğitim, sağlık, ulaştırma ve güvenlik
alanlarına yayılmış olan yardımlarımız, kurumsal sistemin bulunmadığı ve
her türlü altyapı desteğine ihtiyacı olan Somali’nin yeniden inşa sürecine
büyük katkı sağlamaktadır.
Somali’nin kalkınması ve yeniden yapılanmasına önem veren ülkemiz, bu
amaçla 21-23 Mayıs 2010 tarihlerinde İstanbul Somali Konferansı’na ev
sahipliği yapmıştır. BM himayesinde organize edilen Konferansa, Somali ICG
(International Crisis Group) üyeleri başta olmak üzere çok sayıda ülke ve
uluslararası kuruluşun üst düzeyde katılımı sağlanmıştır.
Uluslararası toplum, 2013-2016 yıllarında ‘New Deal-Yeni Düzen’ süreci
kapsamında Somali’de siyasi, askeri, ekonomik ve insan hakları
alanlarındaki dönüşümü desteklemiştir. Türkiye, ordu ve polis güçlerinin
yeniden yapılandırılmasını amaçlayan güvenlik çalışmalarına ABD ile
birlikte eşbaşkanlık etmiştir.
Sözkonusu süreç kapsamında, altıncı Yüksek Düzeyli Ortaklık Forumu (HLPF)
Toplantısı 23-24 Şubat 2016 tarihlerinde Sayın Cumhurbaşkanımız, Somali
Devlet Başkanı ve BM Genel Sekreteri Vekilinin eşbaşkanlığında Bakanlar
düzeyinde İstanbul’da düzenlenmiştir. 46 ülke ve 11 uluslararası kuruluştan
üst düzey katılım sağlanan Forum’da “New Deal”ın son senesi olan 2016
yılında Somali’nin geleceği açısından atılabilecek adımlar ele alınmıştır.
Sayın Cumhurbaşkanımız, 2015 ve 2016 yıllarında Somali’yi iki kez daha
ziyaret etmişlerdir. 3 Haziran 2016 tarihindeki ziyarette, Türkiye’nin en
büyük dış misyonu olan Mogadişu Büyükelçilik Külliyesinin resmi açılışı
yapılmıştır.
Somali Cumhurbaşkanı Muhammed Abdullahi Muhammed (Farmajo) 26 Nisan 2017
tarihinde ülkemize bir devlet ziyareti gerçekleştirmiş, ayrıca, 27 Nisan
2017 tarihinde Antalya’da düzenlenen Türkiye-Afrika Tarım Bakanları
Konferansı ve Tarım İş Forumuna iştirak etmiştir.
Cumhurbaşkanı Farmajo, 12-13 Aralık 2017 tarihinde düzenlenen İİT
Olağanüstü Kudüs Zirvesi’ne katılmıştır.
Cumhurbaşkanı Farmajo ayrıca;
- Dönemin Somali Dışişleri Bakanı Ahmed Isse Awad’ın da yer aldığı bir
heyet ile Sayın Cumhurbaşkanımızın 9 Temmuz 2018 tarihinde gerçekleştirilen
yemin törenine,
-23 Kasım 2018 tarihinde ise ülkemize çalışma ziyaretinde bulunmuş, Sayın
Cumhurbaşkanımızla İstanbul’da bir görüşme gerçekleştirmiştir.
Dönemin Somali Dışişleri Bakanı Awad 26-27 Kasım 2019 tarihlerinde ülkemize
gerçekleştirdiği resmi ziyaret, Dışişleri Bakanları düzeyinde iki ülke
arasındaki ilk resmi ziyareti teşkil etmiştir.
Ülkemiz, 1991 yılında tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan eden
Somaliland bölgesel yönetimi ile Somali Federal Hükümeti arasındaki
görüşmelerde 2013 yılından beri kolaylaştırıcı rol üstlenmiştir.
Somali ile 2020 yılında ikili ticaret hacmimiz 280 milyon ABD Doları olarak
gerçekleşmiştir (ithalat: 5 milyon ABD Doları; ihracat: 275 milyon ABD
Doları).
Mogadişu Uluslararası Havalimanı ve Mogadişu Limanı halen Türk firmaları
tarafından işletilmektedir.
Türk şirketlerinin Somali’deki yatırımlarının toplam değeri 100 milyon ABD
Dolarına ulaşmıştır.
1992 yılından bugüne kadar, 1.092 Somali vatandaşı Türkiye Burslarından
yararlanarak ülkemizde yükseköğrenim görmüştür. Bu bağlamda, 2019-2020
akademik yılı için 98 Somali vatandaşına tarafımızca çeşitli alanlarda
burslar tahsis edilmiştir.