Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Sayın Hakan Fidan, Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanı Prof. Dr. Sayın Ömer Bolat , Türkiye Cumhuriyeti Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Sayın Abdulkadir Uraloğlu’nun daveti üzerine; Azerbaycan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Sayın Ceyhun Bayramov , Özbekistan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Sayın Bahtiyar Saidov , Azerbaycan Cumhuriyeti Ekonomi Bakanı Sayın Mikayil Cabbarov , Özbekistan Cumhuriyeti Yatırım, Sanayi ve Ticaret Bakanı Sayın Laziz Kudratov , Azerbaycan Cumhuriyeti Dijital Kalkınma ve Ulaştırma Bakanı Sayın Reşad Nabiyev ve Özbekistan Cumhuriyeti Ulaştırma Bakanı Sayın İlkom Mahkamov'un katılımlarıyla, Türkiye Cumhuriyeti, Azerbaycan Cumhuriyeti ve Özbekistan Cumhuriyeti Dışişleri, Ticaret/Ekonomi ve Ulaştırma/Altyapı Bakanları Üçlü Toplantısı’nın ikincisi 29 Ocak 2025 tarihinde Ankara’da gerçekleştirilmiştir.

Bakanlar (bundan böyle “Taraflar” olarak anılacaktır);

Üç ülke arasında karşılıklı saygı, güven ve ortak çıkar ilkelerine ve paylaşılan tarihi ve kültürel bağlara dayalı güçlü stratejik ortaklığı vurgulayarak;

Devletlerinin birbirlerinin egemenliğine, toprak bütünlüğüne ve uluslararası sınırlarının dokunulmazlığına verdiği sarsılmaz ve kesin desteğini yeniden teyit ederek;

Birleşmiş Milletler Şartı'na ve uluslararası hukukun evrensel olarak tanınan ilke ve normlarına bağlı kalarak;

Ticaret, yatırım, sanayi, enerji, ulaştırma, lojistik, dijital bağlantısallık ve iletişim alanlarında ortak projeler geliştirilmesi ve bu projelerin teşvik edilmesinin giderek artan öneminin farkında olarak;

2 Ağustos 2022 tarihinde Taşkent’te gerçekleştirilen Birinci Toplantı’nın çıktılarının, ilişkilerin daha da derinleştirilmesine sunduğu katkıyı memnuniyetle karşılayarak;

Türkiye, Azerbaycan ve Özbekistan topraklarından geçen bir ulaştırma güzergahı olan “Uluslararası Hazar Geçişli Doğu-Batı Koridoru”nun (bundan böyle Orta Koridor olarak anılacaktır) önemini yineleyerek ve bu ülkelerin transit potansiyelinin arttırılması açısından önemini kaydederek;

Avrupa-Kafkasya-Asya Ulaştırma Koridoru’nun (TRACECA) güçlendirilmesi ve mekanizmalarının mevcut koşullar altında tamamen etkin kalmasının sağlanması gerektiğini vurgulayarak;

TRACECA Daimî Sekreterliği ve Hükümetlerarası Komisyon'un faaliyetlerinin verimliliğinin ve etkinliğinin nasıl artırılabileceğini değerlendirmenin önemini vurgulayarak;

Türkiye, Azerbaycan ve Özbekistan'ın yüksek transit potansiyelinden en iyi şekilde faydalanmak amacıyla, TRACECA çerçevesi de dahil olmak üzere uluslararası ulaştırma koridorlarının geliştirilmesinde üç ülke arasındaki mevcut işbirliğinin daha da arttırılmasının önemine dikkat çekerek;

Taşımacılık ve lojistik sektöründe bilgi ve iletişim teknolojilerinin uygulanmasının önemini kabul ederek;

Türkiye, Azerbaycan ve Özbekistan arasında ortak hedefleri pekiştirmeyi ve karşılıklı yarara dayalı ilişkileri güçlendirmeyi amaçlayan mevcut üçlü işbirliği formatını takdir ederek;

Aşağıdaki hususları beyan etmişlerdir:

Taraflar;

1) Ortak çıkar ve müşterek önceliklere ilişkin bölgesel ve uluslararası konularda işbirliğini geliştirme konusundaki kararlılıklarını teyit etmişlerdir;

2) Devletlerinin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne zarar veren her türlü girişime karşı ortak eylemlere desteklerini vurgulamışlar ve birbirlerinin Devletlerinin uluslararası sınırları dâhilindeki toprak bütünlüğüne duydukları kesin saygıyı yinelemişlerdir;

3) Ekonomi, ticaret, yatırım, lojistik ve transit taşımacılık alanlarında işbirliği potansiyelinin tam olarak hayata geçirilmesi için ortak çabalarını sürdürme kararlılıklarını ifade etmişler ve bu işbirliğinin bölgesel refahın arttırılmasındaki kritik rolünü kabul etmişlerdir;

4) Diğer ilgili bölgesel ulaştırma girişimleriyle sinerji dahil, daha geniş bağlantısallık gündemi çerçevesinde ulaştırma altyapısının geliştirilmesi, dijitalleşmenin teşvik edilmesi ve Orta Koridor boyunca ticaret akışının kolaylaştırılması yönündeki ortak iradelerini yinelemişlerdir;

5) Orta Koridor’un kapasitesini ve rekabet gücünü arttırmak için başta ulaştırma, sınır geçişleri ve gümrük prosedürlerinin dijitalleştirilmesi olmak üzere yeni altyapı projelerinin geliştirilmesinin öneminin altını çizmişlerdir;

6) Orta Koridor’un verimliliğini ve rekabet gücünü arttırmak için Bakü Uluslararası Deniz Ticaret Limanı ve Bakü-Tiflis-Kars demiryolunun geliştirilmesi de dâhil olmak üzere bağlantısallık projelerinin ilerletilmesine tam desteklerini yinelemişlerdir;

7) Ana lojistik merkezler, taşıyıcılar ve istasyonlar arasında işbirliğini arttırmak, ulaştırma altyapısının geliştirilmesine katkıda bulunmak, kamu-özel sektör ortaklıkları yoluyla yatırım çekmek ve hızlı, düzenli ve uygun fiyatlı yük taşımacılığı için çözümler bulmak amacıyla Haziran 2024’te kurulan Lojistik Merkezler ve Yük Taşıyıcıları Birliği’nin ve Türk Devletlerinin ulaştırma kapasitesini arttırmak ve pratik işbirliği yoluyla özel ulaştırma sektörünü geliştirmek amacıyla Mart 2024’te kurulan TDT Ulaştırma Birlikleri Başkanları Toplantısı mekanizmasının, bağlantısallık konusunda daha fazla işbirliğini mümkün kılacağına olan güvenlerini bir kez daha teyit etmişlerdir;

8) Ulaştırma alanında işbirliğinin arttırılması, bölgesel bağlantısallığın güçlendirilmesi ve sürdürülebilir ulaştırma sistemlerinin geliştirilmesini amaçlayan bu Ortak Bildiri metnine ekli Eylem Planı’nın kabul edilmesinden duydukları memnuniyeti ifade etmişlerdir;

9) TDT ülkeleri arasında taşımacılık belgelerinin dijitalleştirilmesi için eCMRsisteminin uygulanması konusunda Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu nezdinde başlatılan çalışmalardan duydukları memnuniyeti dile getirmişlerdir;

10) E-Permit mekanizmasının taşımacılık işlemlerinin dijitalleştirilmesi ve matbu izinlerin kaybolması veya kötüye kullanılmasından kaynaklanabilecek zorlukların ortadan kaldırılmasında sağladığı faydalarını kabul etmiş ve Türkiye ile Azerbaycan ve Türkiye ile Özbekistan arasında test halinde çalışan e-Permit sisteminin uygulanmasını memnuniyetle karşılamışlardır;

11) Özbekistan’ın kargolarının Orta Koridor üzerinden taşınmasını kolaylaştırmak için gerekli yardımı sağlamaya hazır olduklarını ifade etmişlerdir;

12) Bölgesel ulaşım, iletişim ve altyapının geliştirilmesi konusunda işbirliği yapma ve demiryolları, karayolları, lojistik merkezleri ve havaalanlarının tasarımı, inşası ve işletilmesi konularında tecrübe paylaşımında bulunma konusunda mutabık kalmışlardır;

13) Azerbaycan'ın işgalden kurtarılan Karabağ ve Doğu Zengezur bölgelerinde altyapı, modern kamu hizmetleri ve akıllı şehir çözümlerine yatırım yaparak insani maksatlı mayın temizliği dâhil yeniden inşa ve rehabilitasyon çabalarına katkıda bulunmanın ve böylece ülke içinde yerlerinden edilmiş kişilerin güvenli ve onurlu geri dönüşlerini kolaylaştırmanın önemini yinelemişlerdir. Bu doğrultuda, Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Karabağ ve Doğu Zengezur ekonomik bölgelerinde yatırım projelerinin gerçekleştirilmesine yönelik ilgilerini dile getirmişlerdir;

14) Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) çatısı altında devam eden bağlantısallık iş birliğinden duydukları memnuniyeti teyit etmişler ve çok taraflı işbirliği için sağlam bir yasal çerçeve oluşturan aşağıda listelenen belgelerin imzalanmasını ve uygulanmasını memnuniyetle karşılamışlardır:

a) “Türk Devletleri Teşkilatı Üye Devletlerinin Hükümetleri Arasında Uluslararası Kombine Yük Taşımacılığı Anlaşması”(11 Kasım 2022, Semerkant);

b) “Ulaştırma Bağlantısallık Programı” (11 Kasım 2022, Semerkant);

c) Türk Devletleri Teşkilatının 2023-2027 Ulaştırma Bağlantısallık Programının Uygulanmasına İlişkin Ortak Eylem Planı (“Yol Haritası”) (3 Kasım 2023, Astana);

d) “Türk Devletleri Teşkilatı Üye Devletleri Arasında Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Operasyonlarında Elektronik İzin (e-Permit) Kullanımı ve İşbirliğine İlişkin Mutabakat Zaptı” (6 Temmuz 2024, Şuşa).

15) TDT bünyesinde ticari ve ekonomik işbirliğini güçlendiren yasal altyapının daha da geliştirilmesi için aşağıdaki belgelerin imzalanmasından duydukları memnuniyeti dile getirmişlerdir:

a) “Türk Devletleri Teşkilatı Üye Devletlerinin Hükümetleri Arasında Basitleştirilmiş Gümrük Koridoru Kurulmasına İlişkin Anlaşma” (11 Kasım 2022, Semerkant);

b) “Türk Devletleri Teşkilatı Ticaretin Kolaylaştırılması Strateji Belgesi” (11 Kasım 2022, Semerkant);

c) “Türk Devletleri Teşkilatı Üye Devletlerinin Hükümetleri Arasında Dijital Ekonomi Ortaklık Anlaşması” (6 Kasım 2024, Bişkek).

16) Mevcut Karma Ekonomik Komisyon mekanizmalarının başta ticari ve ekonomik ilişkiler olmak üzere birçok alanda işbirliğinin geliştirilmesine sağladığı katkının altını çizmiş ve düzenli toplantıların faydalarını yinelemişlerdir;

17) TDT tarafından 18 Mayıs 2024 tarihinde kurulan Türk Yatırım Fonu'nun (TYF) tam olarak faaliyete geçmesinin sınai üretim, ulaştırma, tarım, dijital teknolojiler ve turizm gibi ortak ilgi alanlarında ticaret, altyapı ve kalkınma projelerini önemli ölçüde artıracağına dair inançlarını vurgulamışlardır;

18) İnşaat, müteahhitlik ve ilgili hizmetler alanlarında işbirliğini geliştirmek için gerekli adımları atmayı taahhüt etmişler ve bu adımların ticaret, sanayi ve ekonomik ilişkilerin güçlendirilmesindeki önemlerini kabul etmişlerdir;

19) Öncelikli sektörlerde karşılıklı yatırımları teşvik etmeye, iş çevreleri, ticaret ve sanayi odaları ve iş dernekleri arasında doğrudan temasları genişletmeye ve daha geniş ihracat/ithalat fırsatlarını araştırmaya hazır olduklarını ifade etmişlerdir;

20) İş dünyası temsilcileri ve tedarik zinciri katılımcıları arasında ağ oluşturmanın güçlendirilmesi, kurumsal koordinasyonun geliştirilmesi ve daha fazla bağlantısallık kapsamında dış ticaret işlemlerinin kolaylaştırılmasının önemine işaret etmişlerdir;

21) Semerkant'ta 11 Kasım 2022 tarihinde düzenlenen 9. TDT Zirvesi'nde kabul edilen Türk Devletleri Teşkilatı Ticaretin Kolaylaştırılması Strateji Belgesi doğrultusunda ticaretin hızlandırılmasına yönelik adımlar atılmasının önemini vurgulamış ve TDT Ticaretin Kolaylaştırılması Komitesi'nin 2025 Çalışma Planı'nı memnuniyetle karşılamışlardır;

22) Sanayi, inovasyon ve dijital kalkınma, dijital ticaret ve gümrük prosedürlerinin dijitalleştirilmesi alanlarında pratik işbirliğini derinleştirme kararlılığının altını çizmişlerdir;

23) Sürdürülebilir ve dayanıklı tarımsal değer zincirlerine duyulan ihtiyacı kabul ederek gıda güvenliği, tarım, gıda işleme ve ilgili Ar-Ge alanlarında teknik işbirliğinin güçlendirilmesinin önemini vurgulamışlardır;

24) Bölgesel enerji güvenliğinin güçlendirilmesi için özellikle yenilenebilir enerji kaynaklarına odaklanarak, enerji işbirliğine yönelik daha geniş olanakları görüşme kararlılıklarını ifade etmişlerdir;

25) Özellikle Azerbaycan'ın işgalden kurtarılmış topraklarında mayın temizleme ve sürdürülebilir yeniden yapılanma dahil olmak üzere çevresel iyileştirme ihtiyacını da kabul ederken, bilhassa Sıfır Atık girişimleri ve ağaçlandırma yoluyla çevre, iklim değişikliği ve kentleşme alanlarında işbirliğini güçlendirmek, bilgi ve tecrübe paylaşımında bulunmak ve Aral Gölü Bölgesinin ekolojik yenilikler ve teknolojiler bölgesi ilan edilmesine ilişkin Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kabul edilen özel kararın uygulanmasını teşvik etmek hususunda mutabık kalmışlardır;

26) Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 29. Taraflar Konferansı'nı (COP29) başarıyla düzenlemesini memnuniyetle karşılamış ve devam etmekte olan Dönem Başkanlığına güçlü desteklerini ifade ederek COP 29 Eylem Gündemi'nin iklim eylemini sürdürülebilir kalkınmayla uyumlu hale getirmeyi amaçlayan iddialı ve kapsamlı girişimlerine uyum sağlamayı ve katılmayı taahhüt etmişlerdir;

27) TDT İklim, İnovasyon, Yeşil Ekonomi ve Ticaret Ortaklığı ve İklime Dayanıklı Köyler Forumu'nun kurulmasına yönelik bildirilerin imzalanmasıyla TDT çerçevesinde inşa edilen COP29 bölgesel mirasını büyük memnuniyetle karşılamışlardır;

28) “Daha güçlü Asya'da İşbirliği ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı (AİGK), Asya'da bağlantısallık, dijitalleşme ve sürdürülebilir büyüme” teması altında Azerbaycan'ın AİGK Dönem Başkanlığını memnuniyetle karşılamış ve ortak çıkar girişimlerini içeren Dönem Başkanlığı önceliklerinin uygulanmasına katkıda bulunmaya hazır olduklarını ifade etmişlerdir;

29) Afganistan'da kalıcı barış, istikrar, refah, güvenlik ve sosyo-ekonomik kalkınmanın Orta Asya'da güvenliğin sağlanması açısından önemli bir faktör olduğunu ve uluslararası toplumun Afgan halkına kesintisiz insani yardım sağlama çabalarını sürdürmesinin önemini vurgulamışlar; TDT Devlet Başkanları Konseyi'nin 6 Kasım 2024 tarihinde Bişkek'te düzenlenen 11. Zirvesi’nin Deklarasyonu uyarınca kurulan TDT Afganistan Çalışma Grubu'nun sonuçlarının, TDT Üye Devletlerinin Afganistan konusunda ortak bir yaklaşım hazırlamasına katkıda bulunacağına duydukları güveni teyit etmişler; bölgeler arası taşımacılığı ve ekonomik bağlantısallığı güçlendirecek, ticaret akışını arttıracak ve bölgeler arasındaki ekonomik ilişkiler için yeni fırsatlar yaratacak Trans-Afgan Demiryolu Projesi'nin önemini dile getirmişlerdir;

30) Orta Doğu'daki durum hakkında görüş alışverişinde bulunmuş ve Gazze'de ilan edilen ateşkesi memnuniyetle karşılayarak tüm saldırı ve zulümlerin sona erdirilmesi ve Filistinlilerin insani yardıma engelsiz erişiminin sağlanması için ateşkesin tüm taraflarca tam olarak uygulanması çağrısında bulunmuş, İsrail-Filistin ihtilafına 1967 sınırları temelinde başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız, egemen ve hemhudut bir Filistin Devletiyle iki devletli çözüm temelinde adil ve kalıcı bir çözüm çağrısında bulunmuşlar ve Filistin Devleti'nin BM üyeliğine seçilebilir olduğunu ve dolayısıyla kabul edilmesi gerektiğini beyan eden 10 Mayıs 2024 tarihli BM Genel Kurul Kararını memnuniyetle karşılamışlardır;

31) Küresel ve bölgesel istikrar, barış ve refah gibi ortak hedefler doğrultusunda birlikte hareket etmeyi; Birleşmiş Milletler ve uzman kuruluşları, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı, İslam İşbirliği Teşkilatı, Türk Devletleri Teşkilatı, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, Asya'da İşbirliği ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı gibi uluslararası örgütler ve çok taraflı platformlarda ortak çıkarları ilgilendiren konularda eşgüdüm sağlamayı ve tarafların uluslararası örgütlerde sundukları karar tasarılarına, girişimlere ve adaylıklara imkanları dahilinde karşılıklı destek vermeyi kabul etmişlerdir.

Azerbaycan ve Özbekistan Tarafları, toplantının başarılı bir şekilde düzenlenmesinden dolayı Türk Tarafına derin şükranlarını ifade etmişlerdir.

Üçüncü Üçlü Toplantının karşılıklı olarak mutabık kalınacak bir tarihte Azerbaycan Cumhuriyeti'nde gerçekleştirilmesi hususunda mutabık kalınmıştır.

29 Ocak 2025 tarihinde, Ankara şehrinde, her biri İngilizce olmak üzere üç asıl nüsha halinde imzalanmıştır.