17 Ocak 2014, Şanlıurfa Harran-Kökenli Barınma Merkezi, Türkiye – Lübnan, Ürdün, Türkiye, Irak ve Mısır’dan Bakanlar ile üst düzey temsilciler BMMYK ile birlikte biraraya gelerek, Suriye’deki şiddet ortamından kaçan sığınmacılara ev sahipliği yapan bölge ülkeleriyle dayanışmayı arttırmaları için uluslararası topluma çağrıda bulunmuşlardır.
Türkiye’nin güneydoğusunda bulunan Şanlıurfa yakınlarındaki Harran-Kökenli Geçici Barınma Merkezi’nde basın mensuplarına dağıtılan ortak açıklamada; katılımcılar Suriye’deki krizin neden olduğu insani acının tüm bölgede istikrarsızlık yaratan etkisinden ve küresel barış ile güvenlik için oluşturduğu tehditten duyulan üzüntüyü ifade etmişlerdir.
Katılımcılar, sığınmacı akımının Suriye’de sürmekte olan insani trajedinin bir sonucu olduğunu ve Suriye’de istikrar ile güvenlik yeniden tesis edilemediği takdirde, çözüme ulaşılamayacağını yinelemişlerdir. Beş ev sahibi ülke ile BMMYK: “İhtilafa askeri bir çözüm bulunamayacağı açıktır. Çözüm siyasi olmalıdır” diyerek, “Dolayısıyla, 22 Ocak tarihli II. Cenevre Konferansı’nda, ihtilafın tüm taraflarına, aralarındaki görüş ayrılıklarını bir kenara bırakarak biraraya gelmek suretiyle, çatışmaya son verecek bir siyasi sürece götürecek somut adımların atılması için çağrıda bulunuyoruz. Cenevre Konferansı Suriye’deki çatışmaların insani boyutuna ve Suriye halkının çektiği dayanılmaz acılara kayıtsız kalmamalıdır. Çatışmanın tüm kurbanlarına Suriye içerisinde yerleri nerede olursa olsun, insani yardım kuruluşlarının engelsiz erişimi için koşullar yaratılmalıdır.” şeklinde beyanda bulunmuşlardır.
Bugünkü yüksek düzeyli toplantıya Türkiye Dışişleri Bakanı Sayın Ahmet Davutoğlu ile BM Mülteciler Yüksek Komiseri António Guterres tarafından eşbaşkanlık yapılmıştır. Toplantıya, ayrıca Irak Dışişleri Bakanı Hoshyar Zebari, Ürdün Planlama ve Uluslararası İşbirliği Bakanı İbrahim Saif, Mısır Dışişleri Bakan Yardımcısı Vekili Randa Labib ile Lübnan Sosyal İşler Bakanı Başdanışmanı Makrab Malaeb katılmışlardır. Bu toplantı, son 20 yıldır dünyada ortaya çıkan en büyük ve kapsamlı sığınmacı akınına karşı BMMYK ile sığınmacılara evsahipliği yapan başlıca ülkeler arasında üst düzey bölgesel koordinasyonun bir parçasıdır.
Katılımcılar, Ekim 2013 ayı başında BMMYK İcra Komitesi oturumu sırasında gerçekleştirilen, Suriyeli sığınmacılara ev sahipliği yapan ülkelerle dayanışma ve yük paylaşımı konusundaki üst düzeyli konferansın sonuçlarını teyit etmişlerdir. Anılan konferans sırasında, BMMYK’nın yönetim kurulunda bulunan yaklaşık 90 üye ülke, sığınmacıların desteklenmesi için komşu ülkeler üzerindeki yükün azaltılması konusunda daha çok mali yardım ve dayanışma çağrısında bulunmuşlardır. Bugünkü toplantının ardından, Bakanlar, ülkelerine mali desteğin arttırılmasının yanısıra, Ortadoğu dışındaki ülkeler tarafından daha fazla sayıda Suriyeli sığınmacı kabul edilmesi gibi yük paylaşımı önlemlerinin alınması için uluslararası desteğe ihtiyaç duyulduğunu kaydetmişlerdir. Ayrıca, kalkınma aktörleri ile mali kuruluşlarca sığınmacılara evsahipliği yapan ülkelere verilen desteğin kapsamının arttırılması yönünde çağrıda bulunmuşlardır.
Bakanlar ile BMMYK, diğer ülkeleri, koruma talep eden Suriyeliler için sınırlarını açık tutmaları, yeniden yerleştirme ve insani kabul programlarının sayılarının artırılması ve Suriyelilere aile birleşimi işlemleri ile daha esnek vize şartları uygulamaları konularında teşvik etmişlerdir. İlave olarak, BMMYK, Suriyelilerin Suriye’ye ve sığınmacılara ev sahipliği yapan bölge ülkelerine geri gönderilmemeleri için küresel moratoryum çağrısında bulunmuştur.
Delegeler iki gün önce Kuveyt’te düzenlenen ikinci uluslararası donörler konferansının sonuçlarının memnuniyetle karşılandığını belirtmişlerdir. Sözkonusu konferansta, bölgedeki sığınmacıların yanısıra Suriye’de insani yardım ihtiyacı bulunanlar için 2.4 milyar Dolar tutarında bağış taahhüdünde bulunulmuştur. Bakanlar, kitlesel akın nedeniyle ağır baskı altında bulunan sığınmacılara ev sahipliği yapan yerel topluluklara da daha fazla yardım çağrısında bulunmuşlardır.
Halihazırda Lübnan’da yaklaşık 869.000, Ürdün’de 600.000, Türkiye’de 582.000, Irak’ta 213.000 ve Mısır’da 132.000’den fazla olmak üzere, bölgede 2,3 milyon kayıtlı Suriyeli sığınmacı bulunmaktadır. Hükümetler gerçek rakamların çok daha fazla olabileceğini tahmin etmektedirler. Ayrıca, Suriye içinde tahmini olarak toplam 6.5 milyon yerinden edilmiş insan bulunmaktadır.
Toplantıda delegeler ayrıca, üç kritik konuda ortak çalışmalarını yoğunlaştırma konusunda mutabakata varmışlardır. Bunlar; yeniden yerleştirme ve insani kabul, kamuoyunda farkındalık arttırımı ile Suriye içine insani yardımların erişimi ve dağıtılması konularıdır.
Konuk heyetler, bu toplantıya ev sahipliği yapan Türkiye Cumhuriyeti Hükümetine teşekkürlerini sunmuşlardır.