Suriye konulu yüksek düzeyli toplantıların on dördüncüsü 10-11 Aralık 2019
tarihlerinde Nur-Sultan’da düzenlenmiştir. Toplantıda, İdlip ve Fırat’ın
doğusu başta olmak üzere arazideki gelişmeler ve siyasi süreçte gelinen
aşama ele alınmıştır.
Taraflar, Suriye’nin siyasi birliği ile toprak bütünlüğüne kasteden ve
komşu ülkelerin milli güvenlikleri için tehdit oluşturan ayrılıkçı
gündemleri reddetmişlerdir. Gayrımeşru sözde öz yönetim teşebbüsleri dahil
olmak üzere terörle mücadele bahanesiyle sahada yeni gerçeklikler
yaratılmasına dair girişimlerin kabul edilmezliğinin altını çizmişlerdir.
Suriye petrol gelirlerine yasadışı şekilde el konularak transfer edilmesine
ilişkin itirazlarını dile getirmişlerdir. Türkiye ile Rusya Federasyonu
arasında 22 Ekim 2019 tarihinde imzalanan Mutabakat Muhtırası’nın tüm
unsurlarıyla uygulanmasının Fırat’ın doğusunun istikrarlaştırılmasındaki
önemini vurgulamışlardır.
Taraflar, İdlip’te sükunetin yeniden tesisine ve bölgenin gerginliği
azaltma statüsünün korunmasına bağlılıklarını yinelemişlerdir. Son dönemde
artan çatışmalar nedeniyle sivil kayıplardan duydukları endişeyi beyan
etmişlerdir. Siviller ile garantör ülkelerin askeri personelinin
güvenliğinin sağlanması için çabalarını yoğunlaştırmada mutabık
kalmışlardır. Tarafımızca, rejimin sivilleri ve sivil altyapıyı hedef
almasından duyulan kaygı ifade edilmiş; bu saldırılara derhal son
verilmesine dair beklentimiz vurgulanmıştır.
Toplantıda, Anayasa Komitesi’nin Cenevre’de çalışmalarına başlamasından
duyulan memnuniyet dile getirilmiştir. Taraflar, Komite’nin çalışmalarını
sağlıklı şekilde sürdürmesine olan desteklerinin devamını yinelemişlerdir.
Tarafımızca, Suriye muhalefeti ve Birleşmiş Milletler’le yakın eşgüdüm
içinde, siyasi süreci ilerletmeye matuf çabaların desteklenmeye devam
edileceği kaydedilmiştir. Anayasa Komitesi’nin taraflarca mutabık kalınan
görev tanımı uyarınca çalışmalarını sürdürebilmesini teminen, rejimin
yapıcı bir tutum izlemesinin sağlanmasına yönelik beklentimiz
vurgulanmıştır.
Toplantı vesilesiyle, Zorla Alıkonan/Kaçırılan Kişilerin Serbest
Bırakılması, Cenazelerin Takası ve Kayıp Şahısların Akıbetinin Tespitine
İlişkin Çalışma Grubu da biraraya gelmiştir. Toplantıda, Suriye’de muhalif
gruplar ve rejim tarafından gözaltında tutulanların karşılıklı ve eşzamanlı
olarak serbest bırakılmalarına ilişkin olarak Çalışma Grubu bünyesinde
hazırlanacak müteakip projelerde, Çalışma Grubu usul kurallarına riayet
edilmesine yönelik beklentimiz kayda geçirilmiştir.