Teşkilatın Amacı:
GDAÜ, bölge ülkeleri arasında siyasi ve güvenlik
alanlarında işbirliğinin güçlendirilmesi, ekonomik
işbirliğinin teşvik edilmesi ve işbirliğinin demokratik
kurumlar, adalet, yasadışı faaliyetlerle mücadele ve beşeri
boyutlarının genişletilmesini amaç edinmektedir.
|
|
Kuruluş Tarihi:
1996
|
Merkezi:
Esnek bir daimi istişare mekanizması şeklinde yapılanan
GDAÜ’nün bir merkezi bulunmamaktadır.
|
Genel Sekreteri:
Genel Sekreteri bulunmayan teşkilatın sekretarya
faaliyetlerini Dönem Başkanı ülke yürütmektedir.
|
Üye Ülkeler:
Türkiye, Arnavutluk, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Hırvatistan, Karadağ,
Kosova, Kuzey Makedonya, Moldova, Romanya, Sırbistan, Slovenya ve
Yunanistan.
Türkiye’nin Teşkilat’taki Durumu:
GDAÜ’nün kurucu üyelerinden olan ülkemiz, 1998-1999, 2009-2010 ve 2020-2021
yıllarında teşkilatın Dönem Başkanlığını üç kez yürütmüştür.
Teşkilatın Tarihi:
GDAÜ, Balkanlarda barış, güven ve istikrar ortamının tesis edilmesi, iyi
komşuluk ilişkilerinin kurulması ve bölgesel işbirliğinin sağlanması
amacıyla 1996 yılında Sofya’da kurulmuştur. 12 Şubat 2000’de Bükreş
Zirvesi’nde imzalanan "Güneydoğu Avrupa'da İyi Komşuluk İlişkileri,
İstikrar, Güvenlik ve İş Birliği Şartı" (GDAÜ Şartı), Sürecin sağlam bir
temelde gelişmesi için gerekli zemini oluşturmuştur.
Bölgenin ortak iradesi ile özgün sesini yansıtan ve tüm bölge ülkelerini
kapsayan tek Balkan işbirliği forumu olan GDAÜ, bu niteliğiyle başta AB
olmak üzere uluslararası alanda kabul görmüştür. GDAÜ, bölge ülkelerinin AB
ve Avrupa-Atlantik kurumlarıyla entegrasyonu bağlamında da önemli bir araç
olarak görülmektedir. GDAÜ, bölge ülkeleri arasında siyasi ve güvenlik
işbirliğinin güçlendirilmesi, ekonomik işbirliğinin teşvik edilmesi ve
işbirliğinin demokratik kurumlar, adalet, yasadışı faaliyetlerle mücadele
ve beşeri boyutlarının genişletilmesini amaç edinmektedir.
GDAÜ Şartı çerçevesinde her yıl, düzenli olarak yapılan Devlet ve Hükümet
Başkanları Zirvesi’nin yanısıra, biri gayrıresmi olmak üzere iki Dışişleri
Bakanları Toplantısı ve dört Siyasi Direktörler Toplantısı
gerçekleştirilmektedir. Ayrıca, Parlamento Başkanları Toplantısı, Bakan
düzeyinde sektörel toplantılar, uzman düzeyinde sektörel toplantılar ve
konferanslar da yapılmaktadır.
Esnek bir daimi istişare mekanizması şeklinde yapılanan ve bir merkezi
bulunmayan GDAÜ’nün icra organı Dönem Başkanlıklarıdır.
Parlamenter Boyut:
GDAÜ üyesi ülkelerin Meclis Başkanlarının 1997 yılından itibaren düzenli
olarak toplanmasıyla başlayan parlamenter boyutu kurumsallaştırma
çalışmalarının neticesinde, 2013 yılında alınan kararla GDAÜ Parlamenter
Asamblesi (GDAÜ PA) tesis edilmiştir.
Türkiye-GDAÜ İlişkileri:
Türkiye, “bölgesel sahiplenme” ve “kapsayıcılık” ilkelerini gözeterek,
bölgede işbirliği mekanizmalarının geliştirilmesi üzerinde hassasiyetle
durmaktadır. Bu bağlamda Türkiye, Bölgesel işbirliği platformu kapsamında
13 Balkan ülkesini bir araya getiren ve kurucu üyesi olduğu GDAÜ’ye özel
önem vermektedir.
Ülkemiz, 2020-2021 GDAÜ Dönem Başkanlığı görevini Covid-19 salgını
şartlarına rağmen başarıyla yerine getirmiş ve bölgesel sahiplenmenin en
güzel örneklerinden birini sergilemiştir.
17 Haziran 2021 tarihinde Antalya’da gerçekleştirilen GDAÜ Dışişleri
Bakanları Toplantısı ve GDAÜ Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi, Dönem
Başkanlığımızın en kapsamlı etkinlikleri olmuştur.
Antalya’da düzenlenen GDAÜ Zirvesi’nin ardından ülkemiz Dönem Başkanlığını
Yunanistan’a devretmiştir. Yunanistan’ın ardından Karadağ, 2022-2023 GDAÜ
Dönem Başkanlığı üstlenmiştir.