UKRAYNA DIŞİŞLERİ BAKANI ANDRİY SİBİHA- [SİMULTANE TERCÜME] https://www.youtu.be/NedDTipSyGM?t=0m0s

DIŞİŞLERİ BAKANI HAKAN FİDAN- Çok teşekkür ederim değerli dostum, bu nazik ifadeleriniz için.

Değerli basın mensupları, sözlerimin başında şahsıma, heyetime ve özellikle Türk basın heyetine gösterilen sıcak ev sahipliğinden dolayı Ukrayna hükümetine, başta değerli dostum Bakan Sayın Sibiha olmak üzere çok teşekkür ediyorum.

Savaş boyunca her yıl buraya gelmeye çalıştım, hem bir önceki görevimde, hem bu görevimde Ukraynalı dostlarımızın yanında olmak, onlarla bu süreçte devam eden süreçler hakkında istişarelerde bulunmak, yanlarında olmak için.

Bugün yine Kiev’deyiz, inşallah daha güzel günlerde de burada olmanın ümidiyle, duasıyla bu ziyareti yapıyorum. Buraya Sayın Bakanın da ifade ettiği gibi Moskova’dan geldim, oradaki gözlemlerimizi, değerlendirmelerimizi burada kendileriyle paylaştım. Bugün öğleden sonra Sayın Zelenskiy tarafından da kabulüm söz konusu ve diğer Ukraynalı arkadaşlarla da bir araya geleceğiz başta Sayın Andriy Yermak, Rustem Umerov olmak üzere.

Değerli basın mensupları, savaşta kritik bir yol ayrımına yaklaşıyoruz. 16 Mayıs günü İstanbul’da gerçekleştirilen müzakerelerin başında işaret ettiğim üzere, önümüzde iki yol bulunmakta, ya bu savaşın devamına göz yumacağız ya da bu sene içerisinde kalıcı bir barışa ulaşacağız.

Türkiye açısından diyalog yoluyla adil ve kalıcı bir barışa ivedilikle ulaşılması ve savaşın sona erdirilmesi tek yoldur. Bu konuda savaşın başından itibaren, Sayın Cumhurbaşkanımızın yoğun bir çaba içerisinde olduğunu hep beraber gördük. Yine bu çabanın bir neticesi olarak, hem bizi talimatlandırması, hem uluslararası aktörlerle sürekli bir iletişim içerisinde bulunması neticesinde belli mesafeleri almamız mümkün olabiliyor.

İstanbul’da 16 Mayıs’ta gerçekleştirilen görüşmeler diplomatik çözüm arayışlarına yeni bir boyut kazandırdı, ateşkes ve barış için beklentiler arttı. İstanbul görüşmelerini yeni bir başlangıç olarak değerlendiriyoruz. İstanbul’da varılan takas mutabakatının süratli şekilde tamamlanması, müzakerelerin somut sonuçlar verebileceğini ispatladı. Biz, İstanbul’da yakalanan ivmenin sürmesini istiyoruz.

Farklı görüşleri ve imkanları olan aktörlerin devreye girmesiyle taraflar arasındaki uzlaşma zemininin güçleneceğine inanıyoruz. Bu anlayışla, Sayın Cumhurbaşkanımızın talimatıyla bir mekik diplomasisi içerisindeyiz. Önce Moskova’da Rus tarafının görüşlerini dinledim, kendi değerlendirmelerimizi ve fikirlerimizi paylaştım. Bildiğiniz gibi, Rusya, 2 Haziran günü görüşmelere devam etmeye hazır olduklarını açıkladı. Bugün de Kiev’de Ukraynalı dostlarımızla kapsamlı bir görüş alışverişi yapmaktayız. Bu sabah değerli dostum Sayın Bakan Sibiha’yla son durumu ele aldık, verimli ve uzun bir görüşme yaptık. Başta da ifade ettiğim gibi, Sayın Cumhurbaşkanı Zelenskiy tarafından da kabul edileceğiz, kendisine Sayın Cumhurbaşkanımızın mesajlarını iletme imkanım olacak.

Ayrıca, bugün içerisinde Kırım Tatarları ve Gagavuz Türkleriyle de bir araya gelme imkânım olacak.

Kıymetli basın mensupları, Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne, bağımsızlığına ve egemenliğine olan desteğimiz tamdır. Biz, müzakerelerin nerede gerçekleştirildiğinden ziyade, savaşın yol açtığı yıkımın ve insani trajedinin sonlandırılmasına odaklanıyoruz. Tarafların İstanbul’da aldıkları ilke kararı temelinde bir sonraki turun yapılmasının mümkün olduğu görüşündeyiz. Dolayısıyla müteakip görüşmelere ev sahipliğine hazır olduğumuzu burada bir kez daha huzurlarınızda ifade etmek istiyorum.

Değerli arkadaşlar, Sayın Sibiha’yla Türkiye ve Ukrayna arasındaki ikili gündemi de değerlendirme imkanımız oldu. Stratejik ortağımız olan Ukrayna’yla ilişkilerimiz pek çok alanda daha da derinleştirilebilir. Savaştan önce Ukrayna’yla ekonomi alanında güçlü ilişkilere sahiptik. Firmalarımız savaşın yol açtığı yeni gerçekliğe uyum sağlamakta başarılı oldular ve Ukrayna ekonomisine katkı sunan çalışmalarını sürdürdüler.

Ukrayna’yla 2022 yılında imzaladığımız Serbest Ticaret Anlaşması’nın yürürlüğe girmesi, ticari ve ekonomik ilişkilerimizi derinleştirecek.

Bunun yanı sıra, önümüzdeki dönemde Ukrayna’nın yeniden imarı sürecine katkı sunmak istiyoruz.

Benzer şekilde savunma sanayii alanındaki iş birliğimizi devam ettirmeyi ve enerji güvenliği alanında ortak çalışmalar yürütmeyi arzu ediyoruz.

Ukrayna’yla aramızda tarihi bir bağ ve köprü oluşturan Kırım Tatar soydaşlarımızı ve Kırım’daki durumla ilgili gelişmeleri de yakından takip ediyoruz. Türkiye, Kırım Tatarlarını her daim destekleyecektir.

Kırım Tatar halkının sürgününün 81. yıl dönümünü 18 Mayıs günü idrak etmiştik. Bu vesileyle, sürgünde hayatını kaybeden soydaşlarımızı bir kez daha rahmetle yad ediyorum.

Değerli arkadaşlar, stratejik ortağımız Ukrayna’yla mevcut bağlarımızı daha da güçlendirmeyi temenni ediyoruz. Bölgesel sahiplenme anlayışıyla, Ukrayna ve Rusya arasındaki savaşın bir an önce adil ve kalıcı biçimde sona erdirilmesini istiyoruz. Diliyorum ki, Kiev’e gerçekleştirdiğim bu ziyaret her iki konuda da başarıya ulaşmamızı sağlar.

Gösterdikleri hüsnükabulden ötürü Sayın Sihiba’ya ve Ukrayna Hükümetine huzurlarınızda bir kez daha teşekkürlerimi sunuyorum.

SORU- Sayın Sibiha, Ukrayna’nın savunma sanayiinde önemli bir ilerleme sağladığını biliyoruz. Diğer yandan Batılı ülkelerde yaşanan iktidar değişiklikleri de askeri yardımın niteliğini ve ölçeğini etkileyebiliyor. Batılı ülkelerden gelen askeri destek ve maddi yardım sürdürülebilir mi? Savaş alanındaki dengeyi değiştirmek için hangi ek desteğe ihtiyaç var? Muhtemel bir ateşkesin kalıcı olması ve uzun vadeli güvenlik için NATO ülkelerinden nasıl bir destek ve katkı bekliyorsunuz? Rusya, 2 Haziran’da yeniden aynı seviyede ve pozisyonda görüşmeye hazır olduğunu açıkladı. Ukrayna’nın pozisyonu nedir?

Sayın Bakanımıza da sormak istiyorum. Sayın Bakan, hem savaş hem barış çabalarında etki eden çok sayıda aktör söz konusu. Bu aktörlerin çözüme dair aralarında tam bir uyum görünmüyor. Ukrayna-Rusya arasındaki savaş, aynı zamanda Avrupa güvenliği, Rusya-Amerika ilişkileri, NATO’nun geleceği gibi tartışmalarla birlikte ele alınıyor. Bu sürece barışçıl mı yaklaşıyoruz yoksa ihtilaf devam edecek mi? Türkiye çözüm çabalarında nasıl bir fark yaratıyor? Bir de ek olarak, dün akşamki gelişmeyle ilgili, özellikle Gazze’de İsrail ile Hamas arasında ateşkes sağlanması için bir süreç var. Dün görüşmeler yaptığınızı da biliyoruz Hamas Siyasi Büro üyeleriyle ve Katar Dışişleri Bakanı’yla, gelinen nokta ile ilgili değerlendirmelerinizi alabilir miyiz?

UKRAYNA DIŞİŞLERİ BAKANI ANDRİY SİBİHA- [SİMULTANE TERCÜME] https://www.youtu.be/NedDTipSyGM?t=12m21s

DIŞİŞLERİ BAKANI HAKAN FİDAN- Değerli basın mensupları; soruya cevaben şunları ifade edebilirim: Türkiye’nin, biliyorsunuz, çatışmaların çözümü konusunda müzakerelerde yoğun bir tecrübesi var. Gerek Ortadoğu gerek Kafkaslar, Afrika, Balkanlar, buralardaki birçok çatışmanın çözümünde son 20 yıldır aktif bir rol oynamaktayız, çünkü biz gerçekten bölgemizde barışın, sükûnetin, huzurun olduğu zaman istikrarın, özgürlüğün, güvenliğin ve kalkınmanın gelişeceğine inanıyoruz. Bundan hareketle bütün bilgi, beceri ve kapasitemizi, Rusya ve Ukrayna arasında devam eden bu savaşın durması yönünde yapılan katkılara biz ilave ne katkı yapabiliriz, onun için çalışıyoruz. Şimdi İstanbul’da yeniden başlayan görüşmeler gerçekten fevkalade önemli. Bizim inancımız şu: Müzakere masasında kalınıldığı sürece muhakkak bir ilerleme görülebilir. Bir önceki görüşmenin somut çıktısı olarak esir takası vardı ve taraflar ateşkesle ilgili pozisyonlarını birbirlerine deklare etme konusunda mutabık kaldılar, bu aslında bir ilerleme. Bu yeni yapılacak görüşmede umarım artık teknik çalışmaların büyük oranda tamamlanmış olacağını da görmek mümkün olacak. Bundan sonraki aşamada belki bir Liderler Toplantısının gerçekleşmesi özellikle uzun süreli bir ateşkesin hayata geçmesi için çok iyi olur diye değerlendiriyorum açıkçası. Sayın Erdoğan’ın ev sahipliğinde, Sayın Trump’ın, Sayın Putin’in ve Sayın Zelenskiy’nin bu dört liderin, bir araya gelmesiyle İstanbul’da birincisi, ikincisi yapılan görüşmelerin taçlanması mümkün olabilir diye değerlendiriyoruz açıkçası.

Ukrayna’da devam eden savaşın tabii ki Avrupa’nın güvenlik mimarisiyle ilgili birtakım soruları gündeme getirdiği ortada. Avrupa-Amerika ilişkilerinde Sayın Trump’ın yönetime gelmesiyle beraber ortaya çıkan yeni denklemin oluşturduğu soru işaretleri var, buna yönelik atılması gereken adımlar nelerdir bunlar sürekli tartışılıyor. Ama biz Türkiye olarak hep şu odağı koruduk: Savaşta yok olan şehirler Ukrayna şehirleri, ölen insanlar Ukrayna askerleri. Dolayısıyla bir an önce bu savaşın ortaya çıkardığı yıkıcı tesiri durdurmamız gerekiyor. Avrupa güvenliğiyle ilgili yapılan Ukrayna savaşı bağlamındaki tartışmalar tabii daha geniş çerçevede ele alınması gereken bir konu, ama şu anda problemi yaşayan, sıkıntıyı yaşayan, işgali yaşayan taraf Ukrayna tarafı, onu da hatırdan çıkarmamamız gerekiyor.

Türkiye tabii her iki tarafla da olan iyi ilişkisini kullanarak barış perspektifini ilerletme, hayata geçirme konusunda da elinden geleni yapıyor. Türkiye’nin rolü burada ne olabilir dediğiniz zaman bunu ifade etmek istiyorum. Elimizdeki bu ilişki yeteneğini savaşı sonlandırmayla ilgili ilerletmeye çalışıyoruz.

Rus ve Batı arasında devam eden tarihi mücadelenin aslında bir tarihi zorunluluk olmadığına, güçlü liderlik gösterilirse tarihin yeniden yazılabileceğine ve tarihin dip akıntısından kurtulunabileceğine inanıyoruz. Burada tekrar oturup barış temelli, dayanışma temelli, yeni bir anlayışla günümüz liderlerinin bir vizyon ortaya koyması gerekiyor. Hem Batı’dan hem Rusya’dan böyle bir vizyonun ortaya çıkmasına dünyanın ihtiyacı var açıkçası.

Gazze’yle ilgili olarak, evet biliyorsunuz, ortada gelip giden bazı kağıtlar var. Amerikalı müzakereci Sayın Witkoff tarafından Hamas’a gönderilen kağıtla alakalı dün hem Hamas Siyasi Bürosuyla hem Sayın Katar Başbakanıyla görüşmelerimiz oldu. Bizim her zaman için ifade ettiğimiz şey şu, tıpkı burada olduğu gibi, orada da bir an önce ateşkesin olması, barışın olması, işgalin son bulması ve insani yardımların bir an önce başlaması konusunda uluslararası toplumun çağrısını yürekten destekliyoruz. Bu konuda neler yapılabilir, onun arayışı içerisindeyiz ve bu konudaki vizyonumuz ortada. Şu anda ben tarafların bu kağıdı değerlendirme sürecinde olduğunu söylemekle yetinmek istiyorum.

SORU- [SİMULTANE TERCÜME]

https://www.youtu.be/NedDTipSyGM?t=22m47s

DIŞİŞLERİ BAKANI HAKAN FİDAN- Ukrayna’nın NATO meselesi NATO içerisinde çok ciddi bir tartışma konusu değerli arkadaşlar. Bu uzun zamandır tartışılan bir konu, çeşitli parametreleri var, özellikle devam eden savaşın gerçekliği göz önüne alındığında, bu konu ittifak içerisinde üye ülkelerin farklı pozisyonlarla meseleye yaklaştığı bir konu. Burada tabii ittifak içerisinde görüşmeler devam edecek. Biliyorsunuz, NATO bir savunma ittifakı, bir caydırıcılık örgütü. Ukrayna’daki barışa, özgürlüğe ve istikrara ne türden bir NATO pozisyonu daha katkı verici olur, bunun hep beraber tartışılması gerekiyor. Burada Avrupa’nın pozisyonu, Amerika’nın pozisyonu, Türkiye’nin pozisyonu, üç pozisyonun bir şekilde bir yerde buluşması gerekiyor. Rusya’daki görüşmelerim esnasında böyle bir konuyu tartışmadım, gündeme de açıkçası gelmedi. Bu konudaki görüşmeler devam edecek.

UKRAYNA DIŞİŞLERİ BAKANI ANDRİY SİBİHA- [SİMULTANE TERCÜME] https://www.youtu.be/NedDTipSyGM?t=24m42s

* Interpress deşifresidir.