Uluslararası Teşkilat Künyesi

Teşkilatın Amacı:

Taraflar arasında tahkim yöntemi de dahil olmak üzere uyuşmazlıkların barışçıl yollardan çözümüne katkıda bulunmaktır.

Kuruluş Tarihi:

1899

Merkezi:

Lahey

Genel Sekreteri:

Marcin Czepelak (Polonya)

Türkiye’nin Üyelik Durumu:

Türkiye 1899 tarihli Uyuşmazlıkların Barışçıl Yollardan Çözümü Sözleşmesi’ne taraf olmak suretiyle, 12 Haziran 1907 tarihinden itibaren de Daimî Hakemlik Mahkemesi’ne üye olmuştur.

Teşkilatın Tarihi:

Daimî Hakemlik Mahkemesi, Birinci Lahey Barış Konferansı sırasında kabul edilen 1899 tarihli Uluslararası Uyuşmazlıkların Barışçıl Çözümüne Dair Lahey Sözleşmesi’yle kurulmuştur. 1899 tarihli Sözleşme 1907 yılında düzenlenen İkinci Barış Konferansı sırasında değiştirilmekle birlikte, Daimî Hakemlik Mahkemesi muhafaza edilmiştir.

Mahkeme, Uluslararası Adalet Divanı’nın da bulunduğu Lahey’deki Barış Sarayı’nda faaliyet göstermektedir.

Başlangıçta devletlerarası uyuşmazlıklara bakmakla görevlendirilen Daimî Hakemlik Mahkemesi, kabul edilen hakemlik kurallarıyla günümüzde devletler ile özel hukuk kişileri arasında veya hükümetlerarası kuruluşların dahil olduğu uyuşmazlıklarda hakemlik, uzlaştırma veya arabuluculuk mekanizmalarını isteyen devletlerin hizmetine sunmaktadır.

İdari yapısı bakımından, başında Daimî Hakemlik Mahkemesi Genel Sekreteri’nin bulunduğu “Uluslararası Büro”, Mahkeme’nin yazmanlık hizmetlerini yürütmektedir. Uluslararası Büro tarafından sunulan hizmet yukarıda bahsekonu 1899 ve 1907 tarihli Sözleşmelere taraf devletlerle sınırlı olmayıp, taraf olmayan devletlere ve bunların vatandaşlarına da talep edilmesi halinde verilebilmektedir.

Lahey’deki taraf devlet temsilcilerinden oluşan İdari Konsey ise, Genel Sekreterin atanması, bütçenin onayı ve Mahkeme’nin idaresiyle ilgili benzer konularda karar almaya yetkilidir. İdari Konsey toplantılarına, Daimî Hakemlik Mahkemesi İdare Konseyi Usul Kuralları uyarınca Hollanda Dışişleri Bakanı başkanlık etmektedir.

Türkiye’nin Teşkilatla İlişkileri:

Daimi Hakemlik Mahkemesi ve bağlı Uzman Hakem Kurulları ile Bilimsel Uzman Kurulları için üye ülkelerce altı yıllık dönemler için görevlendirmeler yapılması mümkündür.

Bu çerçevede, Daimi Hakemlik Mahkemesi, “Doğal Kaynaklar ve/veya Çevre ile ilgili Uyuşmazlıkların Tahkim Yoluyla Çözülmesi Hakkındaki Daimi Hakemlik Mahkemesi İhtiyari Protokolü” uyarınca oluşturulan Bilimsel Uzmanlar Kurulu ve “Dış Uzay Faaliyetlerine İlişkin Uyuşmazlıkların Tahkim Yoluyla Çözülmesi Hakkındaki Daimi Hakemlik Mahkemesi İhtiyari Protokolü” uyarınca oluşturulan Uzman Hakemler Kurulunda, ülkemiz tarafından üye, hakem ve uzmanlar görevlendirilmiştir.

Daimi Hakemlik Mahkemesi’nin İdari Konsey ve Bütçe Komitesi toplantılarına düzenli olarak katılım sağlanmaktadır.