And Topluluğu (Comunidad Andina – CAN)

And Topluluğu (Comunidad Andina – CAN), Güney Amerika ülkeleri arasında ekonomik, ticari, endüstriyel, tarımsal, sosyal bütünleşme ve işbirliğini tesis etmek amacıyla bölgesel bir kuruluş olarak 26 Mayıs 1969 tarihinde Cartagena Anlaşması ile kurulmuştur. Bölgedeki en eski bütünleşme girişimi olan kuruluş, ilk olarak And Paktı olarak anılmış, bilahare 1996 yılında And Topluluğu (CAN) adını almıştır. Genel Sekreterliği Lima’da bulunmaktadır. Ocak 2019 yılında CAN Genel Sekreterliğine Jorge Hernando Pedraza Gutiérrez seçilmiş olup, adıgeçen 2023 yılına kadar bu görevi yürütecektir.

Başlangıçta Bolivya, Kolombiya, Ekvator, Peru ve Şili'den müteşekkil CAN’a Venezuela 1973’te katılmış ancak Kolombiya ve Peru’nun ABD ile serbest ticaret anlaşması imzalamış olmalarını gerekçe göstererek 2006’da üyelikten ayrılmış; keza, Şili de 1977 yılında üyelikten çekilmiştir. Peru, 1992 CAN üyeliğini askıya almış, bilahare 1997 yılında CAN ve And Serbest Ticaret Bölgesine tam katılım sağlamıştır.

CAN’ın öne çıkan faaliyetleri arasında, topluluk içi serbest ticaret bölgesi tesis edilmesi; CAN üye ülkelerinin vatandaşlarının herhangi bir vize ya da pasaporta ihtiyaç duymadan sadece kimlik belgesi ile ülkeler arasında seyahat edebilme, öncelikli geçiş imkanına sahip olma, diğer CAN üye ülkelerinde okuyabilme, çalışabilme ve yaşayabilme hakkına sahip olmaları; CAN üyesi ülkeler arasında telefon hizmetlerinde dolaşım ücretlerinin (roaming) kaldırılması; CAN üye ülkelerindeki öğrencilere yönelik eğitim ve staj imkanları; üye ülkeler arasında gümrük ve dış ticaret verilerinin uyumlulaştırılarak elektronik ortamda paylaşılmasını sağlayan dijitalleşme projeleri yer almaktadır.

29 Ağustos 2022 tarihli Karar ile ülkemiz, CAN gözlemci üyeliğine kabul edilmiştir. Ülkemizin yanı sıra İspanya ve Fas da CAN’ın gözlemci üyeleridir. Halihazırda Arjantin, Brezilya, Uruguay, Paraguay ve Şili ise CAN’ın ortak üyeleridir. CAN’ın çeşitli ülkeler, AB ve Latin Amerika ve Karayipler coğrafyasında bulunan diğer bölgesel kuruluşlar ile diyalog ve işbirliği anlaşmaları bulunmaktadır.

CAN’ın dönem başkanlığını alfabetik sıra ile her yıl bir üye ülke üstlenmektedir. Ağustos 2022 itibarıyla 2022-2023 dönemi için CAN Dönem Başkanı Peru’dur.