Güney-Güney diyalogu çerçevesinde gelişme yolundaki ülkeler arasında oluşturulan işbirliği örneklerinden biri olan Gelişen Sekiz Ülke (D-8), üye ülkeler arasında ekonomik ve ticari işbirliğinin geliştirilmesine yönelik bir oluşumdur. D-8’in amacı kalkınma yolundaki ülkelerin dünya ekonomisi içindeki konumlarını iyileştirmek, ticari ilişkilerini çeşitlendirmek ve ticaret alanında üye ülkelere yeni imkanlar yaratmak, uluslararası seviyede karar verme mekanizmalarına güçlü biçimde katılımlarını sağlamak ve bu ülkelerdeki halkın yaşam seviyesini yükseltmektir.

Halen, Türkiye’nin yanı sıra, İran, Pakistan, Bangladeş, Malezya, Endonezya, Mısır  ve Nijerya kurucu üye olarak D-8 mensubudurlar. D-8’e üye ülkelerin tamamı İslam Konferansı Örgütü (İKÖ) üyesi olup, ortak değerleri paylaşmaktadırlar. Bu ülkeler, İKÖ içinde teknolojik ve ekonomik kalkınma düzeyleri, ticari potansiyelleri ve nüfusları itibariyle önde gelen ülkelerdir. Nitekim bu ülkeler İKÖ’nün toplam dış ticaretinin %60’ını, GSMH’nın %60’ını ve nüfusunun da %65’ini oluşturmaktadırlar.

D-8’in kurulmasına yönelik olarak atılan ilk adımı, Türkiye’nin daveti ve İran, Pakistan, Bangladeş, Malezya, Endonezya, Mısır ve Nijerya’nın katılımıyla 22 Ekim 1996 tarihinde İstanbul’da düzenlenen “Kalkınmada İşbirliği Konferansı” oluşturmuştur. 15 Haziran 1997 tarihinde İstanbul’da yapılan Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi ile D-8 resmen kurularak faaliyetine başlamıştır.

Üye ülkeler arasında ekonomik ve ticari işbirliğinin geliştirilmesine yönelik bir oluşum olan D-8’in amacı, kalkınma yolundaki ülkelerin dünya ekonomisi içindeki konumlarını iyileştirmek, ticari ilişkilerini çeşitlendirmek ve ticaret alanında üye ülkelere yeni imkanlar yaratmak,  uluslararası seviyede karar verme mekanizmalarına güçlü biçimde katılımlarını sağlamak ve bu ülkelerdeki halkın yaşam seviyesini yükseltmektir. Bu amaçlar doğrultusunda D-8 bünyesinde, bugüne kadar, İstanbul (1997), Dakka (1999), Kahire (2001) ve Tahran’da (2004) 4 Zirve, ayrıca 8 Bakanlar Konseyi, 18  Komisyon toplantısı ile 60’a yakın teknik düzeyde toplantı düzenlenmiştir. 

Sekretaryası  İstanbul’da bulunan  D-8’in  İcra Direktörü Emekli Büyükelçi Ayhan Kamel’dir.

18 Şubat 2004 tarihinde Tahran’da yapılan ve Sayın Cumhurbaşkanımızın katıldığı D-8 Dördüncü Devlet ve Hükümet Başkanları Zirve Toplantısı’nda, D-8’in kuruluşunun ilan edildiği ilk tarih olan 15 Haziran Günü’nün her yıl D-8 Günü olarak kutlanması kararlaştırılmıştır. Nitekim, geçen yıl İslam Konferansı Örgütü Dışişleri Bakanları Toplantısı’na katılmak üzere İstanbul’a gelen ve aynı zamanda İslam Konferansı Örgütü üyesi de olan D-8 üyesi ülkeler Dışişleri Bakanları onuruna Sayın Bakanımız tarafından 15 Haziran 2004 tarihinde bir öğle yemeği verilmiştir.

Bu yıl ise, yine aynı tarihte Bakanlığımız Ekonomik İşlerden Sorumlu Müsteşar Yardımcısı Büyükelçi Ender Arat tarafından Ankara’da mukim D-8 üyesi ülke Büyükelçilerine bir öğle yemeği vermiştir.

D-8 çerçevesinde ele alınan önemli projelerden biri Tarım Uçağı Projesidir (Zirai İlaçlama Uçağı). Ülkemizin  koordinatör  olduğu sanayi alanında işbirliğinin  temel  projesini  oluşturan    ilk  prototip zirai ilaçlama uçağı TAI'nin  imkanlarıyla üretilmiş ve  başarıyla  uçuş   testleri tamamlanmıştır. Uçağın sertifikasyonu  ve seri üretimine başlanılabilmesi  için gerekli pazar potansiyeli ortaya çıkana ve gerekli mali kaynak bulunana kadar projenin son aşamasının ertelenmesi kararlaştırılmıştır.

Sayın Cumhurbaşkanımızın katıldığı ve Tahran’da geçekleştirilen D-8 Dördüncü Devlet/Hükümet Başkanları Toplantısı’nda D-8 içindeki önceliğin “Ticaret” alanında işbirliğine verilmesi kararlaştırılmış olup, Tercihli Ticaret Anlaşması ve Gümrük Konularında İdari Yardımlaşma  Çok Taraflı Anlaşması’nın nihai hale getirilmesi için Ticaret Yüksek Düzeyli Uzmanlar Grubu’nun çalışmalarına hız verilmiştir.

Sözkonusu Uzmanlar Grubu Tercihli Ticaret Anlaşması ve Gümrüklerde İdari Yardımlaşma Çok Taraflı Anlaşması’nın tamamlanabilmesi amacıyla bugüne kadar 4 toplantı gerçekleştirmiştir. Anılan anlaşmaların 2006'nın ilk çeyreğinde Endenozya'da düzenlenecek 5. Devlet/Hükümet Başkanları Toplantısı’na kadar tamamlanarak Devlet/Hükümet Başkanlarının onayına sunulması öngörülmektedir.

 D-8 ülkeleri arasındaki ticaret hacmi 1999 yılında 14.5 milyar Dolar iken 2003 yılında 26.4 milyar Dolara çıkmıştır. Bu %75 civarında bir artıştır. Ancak, D-8 ülkelerinin dünya ile olan toplam ticaretinin 620 milyar Dolar civarında olduğu gözönüne alındığında bu artışın mütevazi olduğu görülmektedir. Dolayısıyla, Tercihli Ticaret Anlaşması’nın sonuçlandırılmasıyla gümrük tarifelerinde meydana gelecek indirimler ve Gümrüklerde İdari Yardımlaşma Çok Taraflı Anlaşması’nın imzalanmasıyla gümrük işlemlerinin kolaylaşması, D-8 içi ticaretin artmasına  büyük katkı sağlayacaktır.