Malezya'nın Siyasi Görünümü

14. yüzyılda İslamlaşmaya başlayan, geçmişte Portekiz (1511-1641), Hollanda (1641-1786) ve İngiliz (1786-1957) idaresinde kalan Malezya, bağımsızlığını 31 Ağustos 1957 tarihinde kazanmıştır. Kuruluşunda Malaya Federasyonu olan ismi, 1963 yılında Sabah, Sarawak ve Singapur’un katılımıyla Malezya olarak değiştirilmiştir. Singapur, 1965 yılında federasyondan mutabakatla ayrılmıştır.

Malezya, anayasal monarşiye dayalı parlamenter demokrasi sistemiyle yönetilmektedir. Federal Anayasaya göre devletin başı, dokuz eyalet sultanı tarafından rotasyon usulüyle beş yıllık bir dönem için diğer sultanlar tarafından seçilen ve daha ziyade Başbakanın tavsiyesine göre hareket eden ve törensel yetkilere sahip olan Kral’dır (Yang di Pertuan Agong).

Son olarak, 24 Ocak 2019 tarihinde gerçekleştirilen Hükümdarlar Konferansı toplantısında, Pahang eyaleti Sultanı Al-Sultan Abdullah Ri'ayatuddin Al-Mustafa Billah Shah, Malezya’nın 16. Kralı olarak seçilmiştir.

Anayasal-icrai organ olan Hükümetin başı Başbakandır. Federal Meclis, Temsilciler Meclisi (Dewan Rakyat) ve Senato (Dewan Negara) olmak üzere iki kanatlıdır. 70 üyeli Senato üyelerinin 44’ü Başbakanın tavsiyesi üzerine Kral tarafından atanmakta, 26’sı eyalet meclisleri tarafından seçilmektedir. Senatörler üç yıllık bir dönem için belirlenmektedir. Temsilciler Meclisi üyeleri ise 5 yılda bir gerçekleşen genel seçimlerle belirlenmektedir.

19 Kasım 2022’de yapılan 15. Genel Seçimlerde üç ana siyasi blok yarışmıştır: (i) PKR lideri Enver İbrahim öncülüğündeki Pakatan Harapan-PH koalisyonu, (ii) UMNO lideri Ahmet Zahit Hamidi öncülüğündeki Barisan Nasional-BN koalisyonu ve (iii) Bersatu lideri Muhyiddin Yassin öncülüğündeki Perikatan Nasional-PN koalisyonudur. 222 sandalye için yapılan sözkonusu seçimlerde hiçbir siyasi blok Hükümeti kurmak için gerekli 112 sandalye çoğunluğuna erişememiştir (PH: 82, BN: 30, PN: 74).

Kral Sultan Abdullah’ın Birlik Hükümeti kurmak üzere 24 Kasım 2022’de Başbakan olarak atadığı Enver İbrahim, PN bloğu dışında kalan siyasi partilerle müzakerelerin neticesinde Birlik Hükümetini kurmuş, kabinesindeki 27 Bakanın listesini kurmak için gerekli 112 çoğunluğun da ötesine geçerek, 2/3 sandalye çoğunluğunun (148 mv.) desteğini aldığını açıklamıştır. 24 Kasım 2022’de Kral Sultan Abdullah tarafından Malezya’nın 10. Başbakanı olarak atanan Enver İbrahim, kabine kurma çalışmalarını tamamlamış ve kabinesindeki 27 Bakanı 2 Aralık 2022 akşamı, keza 27 Bakan Yardımcısını ise 9 Aralık 2022 akşamı ilan etmiştir.

Başbakan Enver İbrahim aynı zamanda Maliye Bakanlığını deruhte etmektedir.