Uluslararası Örgüt Künyesi
Örgütün Amacı:
Basra Körfezine kıyısı bulunan ve ortak tarihi, coğrafi,
kültürel, dini ve sosyal özelliklere sahip olan ülkeleri
bir araya getiren bölgesel bir örgüttür. Örgüt, üye ülkeler
arasında bütünleşmeyi sağlamak, üye ülkelerin ekonomik ve
siyasi güçlerini bir araya getirerek bölgesel bir güç
oluşturmak amacındadır.
|
|
|
Kuruluş Tarihi:
25 Mayıs 1981
|
Merkezi:
Riyad
|
Genel Sekreteri:
Dr. Nayef Falah M. Al-Hajraf
|
|
|
|
|
|
Üye Ülkeler:
Bahreyn, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Suudi Arabistan, Umman, Katar,
Kuveyt
Türkiye’nin Üyelik Durumu:
Üye Değil / Stratejik Diyalog Ortağı
Örgütün Tarihi
KİK’in kurulmasına 4 Şubat 1981 tarihinde Riyad’da toplanan altı ülkenin
Dışişleri Bakanlarınca karar verilmiş; Örgüt şartı 25 Mayıs 1981 tarihinde
Abu Dabi’de imzalanmıştır. Örgütün tam adı “Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği
Konseyi” (Cooperation Council for the Arab States of the Gulf) olmakla
birlikte, Örgüt kısaca Körfez İşbirliği Konseyi – KİK (Gulf Cooperation
Council - GCC) olarak anılmaktadır.
KİK Genel Sekreterliği, kurulduğu tarihten bu yana Riyad’dadır. KİK’in
temel organları; Yüksek Konsey, Bakanlar Konseyi ve Genel Sekreterlik’tir.
Yüksek Konsey, KİK üyesi ülkelerin Devlet Başkanlarından oluşmaktadır ve
Örgütün en üst organıdır. Başkanlık üye ülkeler arasında alfabetik sıraya
göre her yıl el değiştirmektedir.
Bakanlar Konseyi, üye ülkelerin Dışişleri Bakanlarından oluşmaktadır.
Bakanlar Konseyi, düzenli olarak üç ayda bir, yılda dört defa
toplanmaktadır.
Bakanlar Konseyinin dışında, üye ülkelerin diğer Bakanlarının bir araya
gelmesiyle oluşan Bakanlar Komiteleri de mevcuttur (Maliye, Sağlık gibi).
Genel Sekreter, Yüksek Konsey tarafından atanmaktadır. Genel Sekreterin
altında, Siyasi, Ekonomik, İnsan ve Çevre, Güvenlik ve Askeri işlerden
sorumlu beş Genel Sekreter Yardımcısı görev yapmaktadır.
Genel Sekreterliğin idari yapısı, Siyasi İşler, Ekonomik İşler, İnsan ve
Çevre İşleri, Güvenlik İşleri, Askeri İşler, Hukuk İşleri, Genel Sekreterin
Ofisi, Mali ve İdari İşler, Patent Bürosu, İdari Gelişim Birimi, İç Denetim
Birimi, Enformasyon Merkezi, Brüksel’deki KİK Delegasyonu, New York’taki
KİK Delegasyonu ve Bahreyn’deki Telekomünikasyon Bürosundan oluşmaktadır.
Kasım 1981’de KİK Ülkeleri Ekonomik Anlaşması imzalanmıştır. Sözkonusu
anlaşma, KİK Serbest Ticaret Alanını kurmuştur. Bahsekonu Anlaşmanın
yerini, 31 Aralık 2001 tarihinde Muskat’ta imzalanan yeni Ekonomik Anlaşma
almıştır. Yeni Ekonomik Anlaşma, gümrük birliği, ortak pazar, ekonomik ve
mali birlik, kalkınma entegrasyonu, insan kaynakları gelişimi, bilimsel ve
teknik araştırmalar alanında işbirliği, ulaştırma, iletişim ve altyapı
bölümlerinden oluşmaktadır. Bu anlaşma ile KİK ülkeleri arasında gümrük
birliği, ortak pazar ve ekonomik ve mali birliğin kurulmasına karar
verilmiştir.
KİK ülkeleri arasındaki ortak pazar uygulaması, öngörülenden bir yıl
gecikmeli de olsa 1 Ocak 2008 tarihinde başlatılmıştır. Kademeli bir
şekilde hayata geçirilecek ortak pazar uygulamaları çerçevesinde, KİK
ülkeleri vatandaşlarının, Körfez bölgesindeki tüm kamu ve özel kuruluşlarda
çalışma hakkına sahip olmaları, gayrimenkul alıp satmaları, ülkeler
arasında serbest dolaşımdan faydalanmaları ve eğitim ile sağlık
olanaklarından yararlanmaları hedeflenmektedir.
KİK Genel Sekreterliği görevini 1 Nisan 2011 tarihinde üstlenen Bahreyn
vatandaşı Abdul Latif bin Rashid Al Zayani, bu görevi 2 Ocak 2020 tarihinde
Kuveyt vatandaşı Dr. Nayef Falah M. Al-Hajraf’a devretmiştir.
Türkiye-KİK İlişkileri
Ülkemizin KİK ile kurumsal ilişkisinin başlangıcını 30 Mayıs 2005 tarihinde
Manama’da imzalanan “Türkiye Cumhuriyeti ve Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği
Konseyi Üyesi Ülkeler Arasında Ekonomik İşbirliğine İlişkin Çerçeve
Anlaşma” teşkil etmektedir. Anlaşma çerçevesinde ekonomik konulardaki
işbirliği faaliyetlerinin izlenmesi ve yeni işbirliği alanlarının
belirlenmesi öngörülmekte olup, bu amaçla “Ekonomik İşbirliği Ortak
Komitesi”nin kurulması kararlaştırılmıştır.
Ülkemizle KİK arasında stratejik diyalog mekanizması tesis eden Mutabakat
Muhtırası, 2 Eylül 2008 tarihinde Cidde’de yapılan Türkiye-KİK Dışişleri
Bakanları Toplantısında imzalanmıştır. Anılan stratejik diyalog mekanizması
ilişkilerin ekonomik alanın yanı sıra siyasi ve kültürel alanlarda da
derinleştirilebilmesine zemin hazırlamıştır.
Sözkonusu Mutabakat Muhtırası, KİK ile ilişkilerimizi kurumsal bir temele
oturtmaktadır. Türkiye, KİK’in böyle bir mekanizma kurduğu ilk ülkedir.