Proje’nin Ortaya Çıkışı:

Gazze’de Erez geçiş kapısının yanında kurulu bulunan Filistin Serbest Sanayi Bölgesi’nde faaliyet gösteren ve 5000 kişiye istihdam imkanı sağlayan 200’ün üstünde şirket, İsrail’in Gazze’den geri çekilme sürecinin bir sonucu olarak bu bölgedeki faaliyetlerine son vermek zorunda kalmıştır.

Dönemin Dışişleri Bakanı Sayın Abdullah Gül’ün 2004’te bölgeye yaptığı ziyaret sırasında Filistinlilerin sosyo-ekonomik şartlarının iyileştirilmesi için atılabilecek adımlar ve sivil toplumun / özel sektörün barış sürecine katkısı fikrini ortaya atmasıyla bir süreç başlamıştır.

Bu kapsamda “barış için sanayi” yaklaşımı çerçevesinde Erez Sanayi Bölgesinin Canlandırılması Projesi, TOBB’un öncülüğünde İsrail İmalatçılar Birliği ve Filistin Ticaret Odaları Federasyonuyla birlikte İsrail, Filistin ve Türkiye’den işadamları arasında diyalog tesisi ve somut işbirliği projelerinin oluşturulması amacıyla Nisan 2005’de tesis edilen Ankara Forumu çalışmaları sırasında gündeme gelmiştir.

Türkiye’nin gerek bölge ülkeleriyle ekonomik ilişkileri, gerek sanayi bölgeleri geliştirme konusundaki teknik tecrübesi nedeniyle, bu bölgenin Filistin ekonomisine kazandırılmasında üçüncü bir taraf olarak etkin rol üstlenebileceği görüşü Filistin ve İsrail taraflarınca geniş kabul görmüştür.

Ankara Forumu çerçevesinde bugüne kadar altı toplantı yapılmıştır:

I. Ankara, 27 Nisan 2005

II. Kudüs, 8 Haziran 2005

III. İstanbul, 20-21 Eylül 2005

IV. Tel Aviv, 15 Ocak 2007

V. Washington, 30 Mart 2007

VI. Kudüs, 4 Eylül 2007

Forumun Haziran 2005’de Kudüs’te yapılan ikinci toplantısı sonrasında projenin hazırlık çalışmaları başlamıştır.

Proje’nin Önemi:

Türkiye’nin 1960’larda başlayarak geliştirdiği Organize Sanayi Bölgesi (OSB) modelinin, Orta Doğu ülkelerinde uygulanması bu ülkelerdeki özel sektör geliştirme faaliyetlerine önemli bir katkıda bulunabilecektir.

Proje Filistin’de istihdam yaratılmasına, bölgeye yatırımların çekilmesine, orta ve uzun vadede bölge ekonomisinin gelişiminin sağlanmasına hizmet edebilecektir.

Güvenlik sorununun büyük bir bölümünün yüksek işsizlik oranlarından kaynaklandığı Gazze bölgesinde binlerce kişiye istihdam imkânı sağlaması öngörülen bu proje İsrail’in güvenliğine de katkıda bulunabilecektir.

Proje ayrıca, İsrail ve Filistin arasında güvenin tesisine yardımcı olacak bir güven artırıcı önlemdir.

Proje’nin gerçekleştirilmesine, gerek ülkemizin bölgeye verdiği önemin göstergesi olması, gerek Türk iş dünyasının bölgedeki görünürlüğü ve Türkiye’nin iş yapabilme kapasitesi açılarından da önem atfedilmektedir.

Uluslararası Toplumun Desteği:

Çok sayıda “donör” ülke (ABD, İngiltere vb) ve kurum (Dünya Bankası, OECD, G8, Ortadoğu Dörtlüsü) bu projeyi desteklemektedir. Nitekim, Dünya Bankası eski Başkanı ve Ortadoğu Dörtlüsü (Quartet) Temsilcisi James Wolfensohn, bu projeye olan desteğini her platformda dile getirmiş olup, Quartet Temsilcisi görevini Wolfensohn’dan devralan İngiltere eski Başbakanı Tony Blair de projeye desteğini vurgulamaktadır.

Öte yandan, ABD Ticaret Odası da Forum’un çalışmalarına gözlemci olarak katılacağını açıklamıştır.

Batı Şeria’da Sanayi Bölgesi Projesi

Gazze’de meydana gelen olaylar sonrasında paralel bir projenin Batı Şeria’da geliştirilmesi için çalışmalara başlanmıştır. Bu çerçevede Batı Şeria’da belirlenen bir mevkide yeni bir sanayi bölgesi projesi geliştirilmesi kararlaştırılmıştır. 13 Kasım’da Ankara’da yapılacak olan 7. Ankara Forumu toplantısında bu konu ele alınacak olup karara bağlanması öngörülmektedir.

Sözkonusu sanayi bölgeleri Filistinlilerin ekonomik ve toplumsal kalkınması bakımından umut ışığı oluşturmakta olup, ayrıca, güvenlik, istikrar ve barışın tesisine anlamlı bir katkı teşkil edebilecektir. Uluslararası camianın da yakından izlediği ve desteklediği bu projeler barışa giden yolda yapılabilecek somut katkılar bağlamında örnek teşkil edecek niteliktedir.