Arap Devletleri Ligi (AL)

Arap Ligi Sekretaryası’nın teklifi ve karşılıklı irade çerçevesinde, Türkiye-AL ilişkilerinin geliştirilmesi amacıyla, 22 Eylül 2004 tarihinde New York'ta “Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı ile AL Genel Sekreterliği Arasında Mutabakat Muhtırası” imzalanmıştır.

6 Eylül 2006 tarihinde düzenlenen AL Dışişleri Bakanları Konseyi toplantısında, Türkiye ile AL arasındaki siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel ilişkileri çeşitli açılardan geliştirmek amacıyla “Türk-Arap İşbirliği Forumu” (TAF) kurulmasına ilişkin karar kabul edilmiştir. Forum’u kuran anlaşma (“Türk-Arap İşbirliği Forumu Çerçeve Anlaşması”) 3 Kasım 2007 tarihinde İstanbul’da imzalanmıştır.

Anlaşma kapsamında öngörülmüş olan işbirliği alanları şunlardır: (i) siyasi ve güvenlik işbirliği (ii) ekonomik işbirliği, (iii) kültürel işbirliği, (iv) sosyal kalkınma alanında işbirliği, (v) Medeniyetler İttifakı Girişimi’nin güçlendirilmesine yönelik işbirliği, Türk-Arap Ekonomi Forumu ve TAF Dışişleri Bakanları toplantıları ile sözkonusu toplantılar kapsamında veya bu toplantıların uzantısı olarak gerçekleştirilen ilave etkinlikler, Türkiye ile AL ülkeleri arasındaki siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel ilişkilerin geliştirilmesi hususunda yararlı platformlar olarak öne çıkmıştır.

2011 yılında Rabat’ta gerçekleştirilen TAF Dışişleri Bakanları Dördüncü Toplantısı sırasında kabul edilen “Kapsamlı ve Sürdürülebilir Türk-Arap İşbirliği için Rabat Girişimi” adlı belge çerçevesinde işbirliği alanlarında çeşitli faaliyetler düzenlenmesi kararlaştırılmıştır. Bu çerçevede, TAF Ekonomi, Ticaret ve Yatırım Bakanları birinci toplantısı, 2013 yılında Mersin'de, ikincisi ise 2015 yılında Kuveyt’te gerçekleştirilmiştir.

Ülkemizde bir temsilcilik açma yönünde AL tarafından Temmuz 2007’de yapılan önerinin tarafımızdan uygun görülmesi üzerine, “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Arap Devletleri Ligi Arasında Türkiye’de Bir Misyon İhdas Edilmesine İlişkin Anlaşma” 11 Ekim 2008 tarihinde İstanbul’da imzalanmış olup, Ankara’daki AL Misyonu, Ocak 2010’da faaliyete geçmiştir. Halen Kuveyt vatandaşı Büyükelçi Faleh Majed Almutairi‘nin yönetiminde faaliyetlerini sürdürmektedir. Öte yandan, Kahire Büyükelçiliğimiz de, 11 Nisan 2010 tarihinden bu yana AL nezdinde akreditedir.

Arap Ligi 29. Zirvesi, 15 Nisan 2018 tarihinde Suudi Arabistan’ın doğusunda yer alan Dahran kentindeki Kral Abdülaziz Kültür Merkezi’nde gerçekleştirilmiştir. 22 üye ülkenin 16’sının Devlet Başkanı düzeyinde temsil edildiği Zirve’ye Suriye katılmamış (üyeliğinin askıda olması nedeniyle), Katar ise Daimi Temsilci düzeyinde iştirak etmiştir. Ev sahibi Suudi Arabistan tarafından “Kudüs Zirvesi” olarak adlandırılan Zirve kapsamında, Filistin konusunun yanısıra, Suriye, Libya ve Yemen’deki mevcut durum, İran’ın Arap dünyasına müdahalesi ile bölgesel-uluslararası diğer gelişmeler ele alınmıştır. Zirve sonucunda alınan “Suriye’de Gelişmeler” konulu kararda, ülkemizin Afrin’de yaptığı operasyonu sonlandırması, "Türk Kuvvetlerinin Irak'ın Egemenliğini İhlal Etmesine Karşı Arap Ortak Tutumu" başlıklı kararda ise ülkemizin Irak’ta bulunan askerlerini geri çekmesi yönünde yazıma yer verilmiştir.

Arap Ligi (AL) Dördüncü Ekonomik ve Sosyal Zirvesi, Lübnan’ın başkanlığında, Devlet ve Hükümet Başkanları düzeyinde 20 Ocak 2019 tarihinde Lübnan’da düzenlenmiştir. Üçüncüsü 2013 yılında Suudi Arabistan’da yapılan Zirveye en yüksek düzeyde katılım Katar ile Moritanya’dan gerçekleşmiştir. Cezayir Meclis Başkanı, Filistin ve Umman ise Başbakan seviyesinde toplantıda yer almıştır. Zirvede genel olarak Arap mülteciler, Arap ülkeleri arasında serbest ticaret düzeninin kurulması, AL ülkeleri arasında ticari, ekonomik ve sosyal alanlarda ilişkilerin geliştirilmesi gibi konular üzerinde durulmuştur.

AB-Arap Ligi Zirvesi, 24-25 Şubat 2019 tarihlerinde Mısır’da, Arap Ligi 30. Zirvesi’nin ise 31 Mart 2019 tarihinde Tunus’ta düzenlenmiştir. AB-Arap Ligi Zirvesi çerçevesinde AL Genel Sekreteri Ahmed Aboul Gheit 4 Şubat 2019 tarihinde Brüksel’de düzenlenen AB-AL Bakanlar Toplantısı’na katılmıştır.