a. Siyasi İlişkiler

Türk-Yunan ilişkileri 1999 yılı itibariyle işbirliği ve diyaloğa dayalı yeni bir döneme girmiştir. Bu çerçevede, iki ülke arasındaki sorunların diyalog yoluyla ele alınması amacıyla siyasi istişareler, istikşafi temaslar, Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi (YDİK) gibi çeşitli mekanizmalar geliştirilmiş ve son yıllarda üst düzey ziyaretler artış göstermiştir. Bu doğrultuda, Türkiye, bir yandan, sorunların diyalog yoluyla çözümlemesi için çaba göstermeye devam ederken, diğer yandan, ikili ilişkilerin her alanda geliştirilmesini hedeflemekte ve her iki ülkenin yararına somut projelerin hayata geçirilmesini desteklemektedir.

YDİK toplantıları, her iki ülke Başbakanları başkanlığında ve Dışişleri Bakanları koordinasyonunda, sırasıyla ülkemizde ve Yunanistan’da düzenlenmektedir. YDİK toplantılarının birincisi 14-15 Mayıs 2010 tarihlerinde Atina’da, ikincisi 4 Mart 2013 tarihinde İstanbul’da, üçüncüsü 6 Aralık 2014 tarihinde tekrar Atina’da ve dördüncüsü 8 Mart 2016 tarihinde İzmir’de gerçekleştirilmiştir.YDİK sürecinde bugüne kadar toplam 54 belge imzalanmıştır. YDİK Toplantıları çerçevesinde ayrıca İş Forumu gerçekleştirilmektedir.

Son dönemde iki ülke arasında üst düzey ziyaretler artmıştır. Sayın Cumhurbaşkanımızın 7-8 Aralık 2017 tarihlerinde Atina ve Gümülcine’yi kapsayan bir program çerçevesinde Yunanistan’a gerçekleştirdiği resmi ziyaret, iki ülke arasında Devlet Başkanı düzeyinde 1952 yılından beri yapılan ilk resmi ziyareti teşkil etmiştir.

Dönemin Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras 5 Şubat 2019 tarihinde ülkemize bir çalışma ziyareti yapmıştır.

Sayın Cumhurbaşkanımız, Yunanistan’da 7 Temmuz 2019 tarihinde gerçekleştirilen genel seçimler neticesinde iktidara gelen Başbakan Kiryakos Miçotakis ile 25 Eylül 2019 tarihinde BM Genel Kurul toplantıları çerçevesinde New York’ta, NATO Zirvesi marjında 4 Aralık 2019 tarihinde de Londra’da görüşmüştür.

Sayın Bakanımız da BM Genel Kurul Toplantıları çerçevesinde, Yunanistan Dışişleri Bakanı Dendias’la 26 Eylül 2019 tarihinde ilk ikili görüşme gerçekleştirmiştir. Sayın Bakanımızla Bakan Dendias’ın ikinci görüşmesi 8 Kasım 2019 tarihinde Cenevre’de gerçekleştirilmiştir. Son olarak Yunanistan Dışişleri Bakanı Dendias, 15 Nisan 2021 tarihinde Sayın Bakanımızla temaslarda bulunmak üzere Ankara’ya bir çalışma ziyareti gerçekleştirmiş, ziyaret kapsamında Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından da kabul edilmiştir.

İki ülke Dışişleri Bakanlıkları arasında Bakan Yardımcısı/Genel Sekreter düzeyinde düzenli siyasi istişareler gerçekleştirilmekte olup, son siyasi istişareler 17 Mart 2021 tarihinde Atina’da yapılmıştır.

Ülkemiz ile Yunanistan arasında Ege Denizi’nde birbiriyle bağlantılı ve ülkemizin temel hak ve çıkarlarını doğrudan etkileyen bir dizi sorun bulunmaktadır. Ege sorunları ile ilgili daha kapsamlı bilgiye < Ana Sayfa > Dış Politika > Temel Dış Politika Konuları > Ege Denizi bölümünden ulaşılabilmektedir.

b. Ticari ve Ekonomik İlişkiler

Yunanistan’la ilişkilerimizde diyalog ve işbirliği sürecinin en somut yansımaları ticaret, ekonomi, ulaştırma ve turizm alanlarında gözlenmektedir. 2014 yılında Yunanistan ile ticaret hacmimiz 5,6 milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiş olup, bu rakam, YDİK mekanizmasının kurulduğu 2010 yılı ticaret rakamlarının yaklaşık iki katına tekabül etmektedir. 2015 ve 2016 yıllarında, ikili ticaret hacminde bir düşüş meydana gelmiş olmakla birlikte, 2017 yılında ticaret hacmi tekrar yükselişe (3,5 milyar Dolar) geçmiş, 2018 yılında toplam ticaret hacmi yükseliş eğilimini sürdürerek 4,18 milyar Dolara ulaşmıştır. 2019 yılında 3,72 milyar Dolar olarak gerçekleşmiş olan toplam ticaret hacmimiz, COVİD-19 pandemisinin olumsuz etkileri kapsamında 2020 yılında 3,12 milyar Dolar olarak gerçekleşmiştir.

Yunanistan’ın 2002-2017 yılları arasında ülkemizdeki doğrudan yatırımlarının toplam değeri 6,9 milyar Dolar,ülkemizin 2002-2019 yılları arasındaki yatırım tutarı 305 milyon Dolar düzeyindedir. İşadamlarımızın son dönemde yat limanı ve liman işletmesi gibi alanlar başta gelmek üzere, Yunanistan’da açılan ihaleler ve özelleştirme programları ile Yunan şirketlerle ortaklıklar ihdas etmeye ilgi gösterdikleri görülmektedir. Ayrıca, T.C. Ziraat Bankası, Atina, Gümülcine ve İskeçe’de bulunan birer şubesiyle, 2009 yılından bu yana Yunanistan’daki bankacılık faaliyetlerini sürdürmektedir.

İki ülkenin öncelikli olarak geliştirmeye önem atfettiği işbirliği alanlarından bir diğeri ise ulaştırmadır. Halihazırda, pandemi kuralları çerçevesinde getirilen uçuş kısıtlamalarından önce THY başta olmak üzere, ülkemizdeki havayollarının iki ülke arasında farklı güzergahlarda gerçekleştirdikleri haftalık toplam sefer sayısı 52’dir. Havayolu taşımacılığının yanısıra İzmir ve Selanik arasında yük ve yolcu taşımacılığı yapacak gemi seferlerinin başlatılması, İstanbul-Selanik hızlı tren hattının kurulması ve İpsala-Kipi sınır kapısında ikinci bir karayolu köprüsü inşasına yönelik somut ortak projelerin hayata geçirilmesiyle denizyolu, demiryolu ve karayolu taşımacılığının da geliştirilmesi hedeflenmektedir.

Sözkonusu projelerin hayata geçirilmesiyle, son yıllarda olumlu bir seyir içinde olan karşılıklı turist sayılarının daha da artacağına inanılmaktadır. 2018 yılında ülkemizden yaklaşık 781 bin turist Yunanistan’ı, Yunanistan’dan ise 665 bin civarında turist ülkemizi ziyaret etmiştir. 2019 yılında ülkemizden Yunanistan’a giden turist sayısı 789 bin, Yunanistan’dan ülkemize gelen turist sayısı ise 820 bine ulaşmıştır. 2020 yılında koronavirüs (COVİD-19) önlemleri çerçevesinde getirilen seyahat yasağı nedeniyle turizm seyahatleri askıya alınmıştır.

c. Kültür ve Eğitim Alanlarındaki İlişkiler

Yunanistan’la kültürel işbirliğimizin en önemli unsuru Yunanistan’daki ve ülkemizdeki ortak kültürel mirasın varlığıdır. Yunanistan’daki taşınmaz nitelikte Osmanlı kültür mirasını oluşturan eserler, büyük çoğunlukla, kuruluş amaçlarından farklı şekillerde özel veya resmi şahıslar tarafından kullanılmakta olup, bazıları zamanın tahribatına terk edilmiş veya onarım adı altında özgün karakterini kaybedecek hale getirilmiştir. Sözkonusu eserler zaman zaman kimliği belirlenemeyen şahısların saldırılarına da maruz kalmaktadır.

Türkiye-Yunanistan Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi’nin 4 Mart 2013 tarihinde İstanbul’da düzenlenen ikinci toplantısında da tarihi eserlerin restorasyonu ve korunması konuları ele alınmıştır. Anılan toplantıda, UNESCO kültürel mirası listesinde yer alan eserlerle ilgili olarak “Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanı ile Yunanistan Cumhuriyeti Eğitim ve Din İşleri, Kültür ve Spor Bakan Vekili Arasında UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi Bağlamında Kültürel Mirasın Belirlenmesi, Korunması ve Muhafaza Edilmesi Alanında İşbirliği Niyet Beyanı” imzalanmıştır.

Kültürel alanda iki ülke ilişkileri bakımından dikkat çeken bir diğer gelişme, birçok Türk televizyon dizisinin Yunan televizyonlarında yayımlanmakta olması ve yüksek bir izleme oranına sahip olmalarıdır.

Öte yandan, 16 Ağustos 2013 tarihinde restorasyonunun tamamlanmasının ardından yeniden ziyarete açılan Selanik’teki Atatürk Evi’ni ziyaret eden kişi sayısının her yıl daha da arttığı görülmektedir. 2017 yılında 123.439 kişinin ziyaret ettiği Atatürk Evi’ni, 2013 Ağustos ayından 2017 yılı sonuna kadar ziyaret eden kişilerin toplam sayısı ise yaklaşık 459.000 olmuştur. 2019 yılında 110.257 kişinin ziyaret ettiği Atatürk Evi’ne 2020 yılında pandemi kuralları çerçevesinde getirilen seyahat kısıtlamalarıyla nedeniyle, diğer tüm müzelerde olduğu gibi ziyaretler son derece azalmış olup, Atatürk Evi’nin açık olduğu tarihlerde toplam 6.482 kişi ziyaret etmiştir.

Diğer taraftan, eğitim alanında karşılıklı olarak Hükümetler emrine tahsis edilen bursların yanısıra, Türkiye Bursları kapsamında da çok sayıda Yunanistan uyruklu öğrenciye, ülkemiz üniversitelerinde öğrenim görebilmelerini teminen yükseköğrenim bursu tahsis edilmesi uygulaması sürdürülmektedir.