Somali'nin Siyasi Görünümü

Somali, 1960 yılında İngiltere ve İtalya’dan bağımsızlığını kazanmış; 1969 yılında darbeyle iktidara gelen Mohamed Siad Barre rejimi 1991 yılında yıkılmıştır. Aşiret kavgaları ekseninde şekillenen kargaşa ortamı ülkeye uzun süre egemen olmuş, 2012 yılına kadar Somali’de etkin bir merkezi hükümet kurulamamıştır.

Temmuz 2012’de 20 yılı aşkın aradan sonra ilk defa Somali Parlamentosu Mogadişu’da toplanmış, 2004 yılında kurulmuş olan Geçici Yönetim, 10 Eylül 2012 tarihinde Hasan Şeyh Mahmud’un Parlamento tarafından Cumhurbaşkanı seçilmesiyle sona ermiştir.

Somali’de 2016 Ekim ayında başlayan ve uluslararası toplum tarafından yakından izlenen seçim süreci, 8 Şubat 2017 tarihinde yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerini Muhammed Abdullahi Muhammed’in (Farmajo) kazanmasıyla sonuçlanmıştır.

Ülkenin siyasi yapısı ile yasama ve yürütme organlarının oluşumu 4,5 klan temsiline dayanmaktadır. Somali’de toplumsal yapıda Hawiye, Darod, Dir ve Rahanweyn (Digil-Mirifle) en büyük dört (4) klanı, diğer klanlar ise 0,5’i teşkil etmektedir.

2016 yılı sonunda iki kanatlı olarak yeniden kurulan Federal Parlamento’nun alt kanadı olan 275 sandalyeli Millet Meclisi’nde Hawiye, Darod, Dir ve Rahanweyn (Digil-Mirifle) 61’er sandalyeye, 0,5’i temsil eden diğer kabileler 31 sandalyeye sahiptir.

Ülkedeki güvenlik durumu kırılganlığını korumaktadır. 2007 yılından bu yana Somali’de faaliyet gösteren ve 2012 Ocak ayından itibaren El-Şebab’la aktif olarak mücadele etmeye başlayan Afrika Birliği Somali Misyonu’na (AMISOM) Kenya, Uganda, Burundi, Cibuti ve Etiyopya asker sağlamaktadır.

Somali’de federal devletin inşası süreci başta Türkiye olmak üzere uluslararası toplumun desteğiyle sürmektedir. Uluslararası toplum, 2013-2016 yıllarında ‘New Deal-Yeni Düzen’ süreci kapsamında imzalanan “Somali Akdi” çerçevesindeki çalışma gruplarıyla Somali’de siyasi, askeri, ekonomik ve insan hakları alanlarındaki dönüşümü desteklemiştir.

Uluslararası toplumun 2017-2020 döneminde de Somali’ye yönelik taahhütleri ve Somali yönetiminden beklentilerini içeren “Yeni Ortaklık Anlaşması” 11 Mayıs 2017’de İngiltere Başbakanı, Somali Cumhurbaşkanı ve BM Genel Sekreterinin eşbaşkanlıklarında Londra’da düzenlenen yüksek düzeyli Somali Konferansı sırasında kabul edilmiştir. Ülkemizin Başbakan düzeyinde iştirak ettiği konferansta önümüzdeki on yıllık planlamayı içeren güvenlik sektörü reformuna yönelik bir “Güvenlik Paktı” da kabul edilmiştir.

Somali Ulusal Ordusu’nun güçlendirilmesi, terör örgütü Eş-Şebab’la mücadele, Anayasa reformu, kuraklık ve açlıkla mücadele, bir kişi bir oy prensibine dayalı seçim sisteminin kurulması, işler bir federal devlet yapısının oluşturulması Federal Hükümetin önündeki en önemli sınamalardır.