Avrupa Parlamentosu (AP) üyeleri 1979 yılından bu yana üye ülkelerde yapılan seçimlerde doğrudan seçilmektedir. Bu nedenle, Komisyon ve Konsey’e kıyasla Parlamento kendisini, AB vatandaşlarına daha yakın bir kurum olarak tanımlamaktadır.
AP’nin yedinci yasama döneminde (2009-2014) görev yapan parlamenterler, 4-7 Haziran 2009 tarihlerinde 27 üye ülkede yapılan seçimler sonucunda belirlenmiştir. Avrupa Parlamentosu’nda 7 siyasi grup bulunmaktadır. AP’deki toplam sandalye sayısı 736’dır. Her üye ülke, nüfusu nispetinde AP’de sandalyeye sahiptir.
Halihazırdaki sandalye dağılımı aşağıda sunulmuştur.
Avrupa Halk Partisi (European People's Party) |
263 |
Avrupa için Sosyalistler ve Demokratlar İlerici İttifakı (Progressive Alliance of Socialists and Democrats) |
185 |
Avrupa Liberaller ve Demokratlar İttifakı (Alliance of the Liberals and Democrats for Europe) |
85 |
Yeşiller / Avrupa Hür İttifakı (Greens / European Free Alliance) |
56 |
Avrupalı Muhafazakarlar ve Reformcular (European Conservatives and Reformists) |
56 |
Avrupa Birleşik Solu/Kuzey Yeşilleri Solu (European United Left / Nordic Green Left) |
34 |
Özgürlük ve Demokrasi Avrupası (Europe of Freedom and Democracy) |
27 |
Bağımsızlar (Non-Inscrits) |
29 |
Kabul edilen her yeni AB Antlaşması’nın AP’nin rolü ve yetkisini artırmış olması ve bu bağlamda özellikle yasama faaliyetleri açısından AP’yi AB Konseyi’yle eşit konuma getiren “co-decision” prosedürünün neredeyse tüm politika alanlarına yayılması, üye ülkeler nezdinde AP’yi giderek daha çekici bir AB kurumu haline getirmiştir. Zaman içinde diğer AB kurumlarına kıyasla gücünü artıran AP, daha iddialı ve baskın bir role de kavuşmuştur.
Avrupa Parlamentosu’nda her yıl düzenli olarak ülkemizin üyelik süreciyle ilgili raporlar kaleme alınmaktadır. AP’nin son olarak Türkiye’nin katılım sürecinde 2010 yılında kaydettiği ilerlemeye ilişkin değerlendirmelerini içeren ve Hollandalı Hristiyan Demokrat Ria Oomen-Ruijten tarafından hazırlanan Rapor 9 Mart 2011 tarihinde AP Genel Kurulu’nda oylanarak kabul edilmiştir.
Bir önceki yasama döneminde AP içinde kurulan gayriresmi nitelikli “Türkiye’nin Dostları Grubu” 7. yasama döneminde de faaliyetlerine devam etmektedir. Başkanlığını Sloven Hristiyan Demokrat Alojz Peterle’nin üstlendiği grubun halihazırda farklı ülkelere ve siyasi gruplara mensup 76 üyesi bulunmaktadır.
Avrupa Parlamentosu’yla ilişkiler, Türkiye’nin Avrupa Birliği’yle ilişkilerinin kurumsallaştığı 1960’lara değin uzanmaktadır. TBMM-AP arasındaki ilişkiler esas olarak Türkiye – AB Karma Parlamento Komisyonu (KPK) aracılığıyla yürütülmektedir.
Türkiye-AB Karma Parlamento Komisyonu, TBMM ve AP’den 25’er üyenin katılımıyla meydana gelmektedir.
KPK yılda üç defa toplanmaktadır. Toplantılar dönüşümlü olarak Türkiye ile Avrupa Parlamentosu’nun toplandığı şehirlerden birinde (Brüksel ya da Strazburg) yapılmaktadır.
KPK, üyelerinin çoğunluğunun onayladığı konularda tavsiye kararları alabilmektedir.
66. Toplantısı 21-22 Şubat 2011 tarihlerinde Hatay’da gerçekleştirilen KPK, parlamenterler arasında iki tarafı ilgilendiren konularda önemli bir diyalog platformu oluşturmaktadır.
Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne katılım süreci ile Avrupa Birliği’nde ki gelişmeleri izlemek ve Türkiye – AB ilişkilerinin geliştirilmesine katkı sağlamak amacıyla, 15 Nisan 2003 tarihinde TBMM Avrupa Birliği Uyum Komisyonu kurulmuştur. Avrupa Birliği Uyum Komisyonu 25 üyeden oluşmaktadır. AB Uyum Komisyonu’nun üyeleri aynı zamanda KPK’da da görev yapmaktadırlar.
Ülkemizin Avrupa Birliği’yle ilişkilerinin ulaştığı mevcut aşamada, Avrupa Parlamentosu’yla ilişkilerin yanında, AB üyesi ülkelerin parlamentolarıyla da ikili ilişkilerin geliştirilmesi önem arzetmektedir. Bu çerçevede, Avrupa Birliği Uyum Komisyonu Üyeleri ülkemizin AB üyelik sürecine ilişkin görüş alışverişinde bulunmak amacıyla çeşitli Avrupa Birliği ülkelerini ziyaret etmektedirler.
Türkiye :
- TBMM AB Uyum Komisyonu
- Türkiye – AB Karma Parlamento Komisyonu TBMM Kanadı
Avrupa Birliği:
- Avrupa Parlamentosu
- Türkiye – AB Karma Parlamento Komisyonu AP Kanadı