MODERATÖR- Hepinize teşekkürler, günaydın. Sanırım hepiniz kahvelerinizi
aldınız. Bence sıradaki gerçekten çok etkileyici bir sohbet olacak. Sahne
arkasında olan konuğumuzu, Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nu
yerini alması için davet ediyorum. Kendisine yöneltilecek çok soru var.
Teşekkürler Sayın Bakan. Ve bazılarınızın da daha sonra sohbete dahil
olmasını isteyeceğim. Sizin sorularınıza geçmeden önce ilk sırayı ben
alıyorum. Dolayısıyla lütfen sorularınızı hazırlayın ve elinizi kaldırın.
Soru-cevap kısmına geldiğimizde mikrofon size geçecek. Sayın Bakan
geldiğiniz için teşekkürler. Burada, Vaşington’da NATO için muazzam bir
hafta olmasından hareketle, biraz da ülkenizden haberlerle başlamak
isterim. Erdoğan’ın partisi AK Parti İstanbul, Ankara gibi önemli
şehirlerdeki desteğini kaybetti. Biliyorum ki iç siyaset konuşmak
istemeyeceksinizdir. Ben de sormayacağım.
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Sorun değil. NATO’nun bir değeri de
demokrasidir.
MODERATÖR- Ama ülkenizdeki bu durum, biraz sallantıda olan Birleşik
Devletler ve Türkiye arasındaki sallantılı ilişkiyi de değiştirebilir mi
diye birçok insanı merakta bıraktı. Bunu Vaşington ile ilişkilerinizin
yenilenmesi için bir şans olarak görüyor musunuz?
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Seçimlerin sonuçları mı yoksa benim
ziyaretim mi tüm bu durumları tartışmak adına bir şans?
MODERATÖR- Pompeo ve Bolton’la görüşecek olan sizsiniz, dolayısıyla …
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Her şeyden önce, Türkiye demokratik ve
adil bir seçim yapıyor. İstanbul’da geçersiz oylar yeniden sayılıyor.
Sayımlarla tutanaklar arasında fark var ki bu demokrasilerde olağan bir
durum. Buradaki son DC seçimlerinde 4 eyaletin oylarının yeniden
sayıldığını hatırlıyorum ki bu da ayrıca demokratik seçimlerde bir
süreçtir. Evet, benim memleketim Antalya dahil, bazı şehirlerde seçimleri
kaybettik. Ama, birçok şehirde özellikle de Güneydoğu Anadolu bölgesinde
çoğunluğu Kürt olan şehirlerde seçimi kazandık. Toplamda aldığımız oy oranı
yüzde 52’dir. Genel olarak, aslında bu yüzde 52’lik oy başkanlık
seçimlerindeki desteğin aynısı. Dolayısıyla benim partim ve ikinci sıradaki
parti arasındaki fark çok büyük. Yani, benim partim ve Erdoğan seçimleri
kazanmıştır. Ama şehirlerin yerel seçimlerinde, bazen insanlar adayları
beğenmiyor, bazen protesto ediyorlar. Bu demokratik toplumlarda olan bir
şey. Seçimleri kazanabilirsin, kaybedebilirsin ama demokratik ve adil olmak
zorunda.
MODERATÖR- Fakat bu Amerika Birleşik Devletleri’yle ilişkiyi yenilemek için
herhangi bir fırsat sunuyor mu? Son seçimlerin kampanyaları boyunca çokça
“ulusal güvenlik” duyuldu.
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Yerel seçimlerin başka herhangi bir ülke
ile olan ilişkilerimizle bir ilgisi yok.
MODERATÖR- Yani, Erdoğan’a hiçbir etkisi olmayacağını mı düşünüyorsunuz?
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Aslında hiçbir seçim, hiçbir politika ve
ülkeyle ilişkiler konusunda önemli değildir. Yani, Erdoğan halkın ne
söylediğini dinliyor. Dış siyaset dahil politikamızı bu şekilde formüle
ediyoruz. Her hal ve karda, müttefiklerimizle ve özellikle ABD’yle olan
ilişkilerimizi her zaman geliştirmeye, güçlendirmeye ve derinleştirmeye
çalışıyoruz. Ve ikili ilişkilerimize değer veriyoruz. Bazı önemli
sorunlarımızın olduğu doğru ve diyalog içindeyiz. İki Başkan oldukça sık
telefonda görüşüyor. Ayrıca ben de Dışişleri Bakanı Pompeo’yla irtibat
halindeyim ve çalışma gruplarımız, ABD’nin Suriye’den çekilme kararını
koordine etmek üzere görev gücümüz var. Ve Suriye’deki konsolosluk
meseleleri, terörle mücadele ve bunun gibi konularda dört çalışma grubumuz
var. Öne çıkan sorunlar var. Ama biz diyalog halindeyiz, yakın bir
işbirliği içindeyiz ve bu öne çıkan sorunların üstesinden gelmek için
birlikte çalışıyoruz.
MODERATÖR- Vaşington’da planlanan Dışişleri Bakanı Pompeo ve Ulusal
Güvenlik Danışmanı Bolton’la görüşmelerinizde, Türkiye’nin hala Rus sistemi
S-400’leri satın aldığını söylemeye devam edecek misiniz?
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Kesinlikle. Bu anlaşma yapılmıştır.
Başkan Trump bile, bir önceki ABD yönetiminin Türkiye’ye Patriot’ları
satamamasının bir hata olduğunu kabul etti. Bu bizim için bir seçenek
değildir. ABD’den kısa bir süre önce tekliflerini aldık, ancak bu ABD’nin
Türkiye’ye Patriot’ları satabileceğini garanti etmiyor, çünkü 10 yıldır
bekliyoruz. İşte bu nedenle Rusya’dan satın alıyoruz. Başka
müttefiklerimizden de almaya çalıştık ama alamadık. Bu Türkiye’nin acil
ihtiyacıdır. Hava savunma sistemlerine acilen ihtiyacımız var.
MODERATÖR- Neden?
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Çünkü çevremizde herkeste füzeler var,
böyle bir tehdit var komşu ülkelerde, Suriye’de, diğerlerinde. Ve henüz
NATO bu noktada bizim hava sahamızı koruyacak yetkinlikte değil.
MODERATÖR- Ancak NATO, seçmiş olduğunuz S-400 sistemlerinin kendi
sistemleriyle uyumlu olmadığını söylüyor. Dolayısıyla …
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Hayır, Genel Sekreter çok açık bir
şekilde şunu ortaya koydu: Her üye ülkenin istediği sistemi, istediği
ülkeden satın alma hakkı var dedi ve Genel Sekreter Stoltenberg’in çok açık
ifadesi budur.
MODERATÖR- Ancak bu onların savunma sistemleriyle uyumlu değil.
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Hayır, NATO sistemlerine entegre olmak
zorunda da değil, ve bu da bizim amacımız değil. Bu bizim kendi
tasarrufumuz içindir. Bu bir savunma sistemidir ve NATO sistemine entegre
edilmeyecek. Biz bunu çok açık bir şekilde ifade ettik zaten. Ve şunu da
açık bir şekilde ifade ettik ki bu sistem F-35’ler de dahil olmak üzere
herhangi bir NATO sistemini düşman olarak görmeyecek. Dolayısıyla,
F-35’lere veya herhangi bir NATO sistemine bu sistemin bir tehdit
olmayacağını göstermek için biz ABD’ye teknik bir çalışma grubu kurulmasını
önerdik.
MODERATÖR- Bazı haberler var biliyorsunuz F-35’lerle alakalı. Siz buraya
gelmeden hemen önce zannedersem 2 tane F-35 New Mexico’da ve Türk pilotları
orada bu sistemler hakkında eğitim alıyorlar ve bunlar daha sonra ABD
tarafından Türkiye’ye verilecekti, ama S-400 anlaşması olursa bunlar devam
etmeyecek, bunlar teslim edilmeyecek deniyor.
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- S-400’ler bitmiş, yapılmış bir
anlaşmadır. Geri adım atmayacağız. F-35 ise kapsamlı bir programdır ve
Türkiye bu programın bir parçası. Türkiye olarak 35’lerin birçok parçasını
üretiyoruz. Ve biz 1.2 milyar Dolar ödedik şu ana kadar ve 2.3 milyar Dolar
da ödenecek olan bir meblağ var. Ve bütün yükümlülüklerimizi kendi adımıza
yerine getirmiş durumundayız, program içerisindeki programın bir parçası
olan ülkelerden birisi olarak ve bu çok kapsamlı bir program. Yani ABD bir
şey üretiyor ve onu NATO müttefiki olan Türkiye’ye satıyor diye bir şey
yok. Biz bu programın bir parçasıyız, bu kadar basit olamaz.
MODERATÖR- Sizin de söylediğiniz gibi Türkiye F-35’lerin üretiminin bir
parçası. Belki Dışişleri Bakanlığı işte bu nedenle söylüyordur bunu tekrar
gözden geçirmemiz lazım diye, çünkü transferi durdurmak demek Türkler için
bir maliyete neden olacak; pek çok başka ülke üretime yardımcı oluyor ve
Türkiye bundan zarar görecek. İnsanlara buna neden değeceğini anlatabilir
misiniz?
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Türk halkı bunu çok iyi anlıyor.
Türkiye’deki savunma sanayii sadece bu projeye bağlı değil. Biz kendi
savunma endüstrimizi, savunma sanayiimizi geliştiriyoruz. Biz ihtiyaç
duyduğumuz her şeyin yüzde 70’ni savunma sanayii açısından Türkiye’de
üretiyoruz zaten ve savunma sanayimizi gelecekte de iyileştirmeye,
geliştirmeye devam edeceğiz. Ve Türk halkı çok iyi anlar kendi
etrafımızdaki tehditleri de çok iyi anlamakta. Biz çok barışçıl bir ortamda
yaşamıyoruz, dört bir yanımız çatışmalarla dolu. Ve biz NATO’nun en öndeki
cephe hattındayız esasında, NATO’nun karşı karşıya kaldığı bütün
sıkıntıların, düzensiz göç olsun, terörizm olsun, iç savaşlar olsun. Dağlık
Karabağ’dan tutun da Gürcistan’a kadar, oradan tutun da Kırım’a kadar ve
Kıbrıs meselesi var yine birçok konu, dondurulmuş çatışmalar, sıcak
çatışmalar hepsi bizim bölgemizde ve bunlara ek olarak bir de terörizm var.
Dolayısıyla, Türkiye’nin acil ihtiyacı bu ve Türk halkı bunu çok iyi
anlıyor.
MODERATÖR- F-35’ların teslim edilmemesini ve [… duyulmuyor] anlayacak mı?
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Henüz kesin değil, biz şu anda üzerinde
çalışıyoruz, farklı beyanlar var, ABD’deki farklı kurumlardan farklı şeyler
söyleniyor bunların teslimatıyla alakalı. Yani Amerika’nın Suriye’den
çekilmesi başka konularla alakalı da bu böyle, ABD’deki farklı kurumlardan
çelişkili açıklamalar gelebiliyor, ama temel olarak biz bu konu üzerinde
çalışmaya devam etme kararlılığındayız.
MODERATÖR- Ben Pentagon’un söylediklerine atıfta bulunuyorum F-35’lerin
teslimatının durdurulmasıyla alakalı. Trump yönetiminde başkaları başka
şekilde söyler mi diyorsunuz?
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Yani Trump şunu söyledi telefonda, bir
önceki Amerikan yönetiminin Türkiye’ye Patriot satmamakla hata ettiğini
söyledi ve Sayın Erdoğan’a da bu konuyla ilgileneceğinin sözünü verdi ve şu
anda o ABD’nin Başkanı.
MODERATÖR- F-35’lerle mi alakalı?
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Evet F-35’lerle.
MODERATÖR- Yani Başkan bu kararı yeniden gözden geçirecek mi?
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Bu sorunu çözmek için elinden geleni
yapacağına söz verdi.
MODERATÖR- Pentagon’un açıklamalarına rağmen F-35 sorununun çözüleceğine
dair?
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Evet doğru. S-400’ler de aynı şekilde.
MODERATÖR- Bu telefon konuşması ne zaman oldu?
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Kısa bir süre önce.
MODERATÖR- Biz Başkan Trump’ın, Sayın Erdoğan’la yapmış olduğu telefon
konuşmalarını da buradan da takip ediyoruz, birçok yansıması da var.
Bizimle paylaşabileceğiniz başka ayrıntılar var mı?
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU - Ben tabii ki her ayrıntısını sizle
paylaşamam burada sadece bunları söyleyebilirim.
MODERATÖR- Suriye’deki angajmanla alakalı olarak Trump’ın kararını gözden
geçireceğiyle alakalı düşünceler de var. Sayın Erdoğan’ın da bu konuda
görüşleri var. ABD kuvvetleri Suriye’de varsa mı, yoksa mı Türkiye daha
rahat eder?
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Ülkenin geleceği için, toprak bütünlüğü
için en iyisi bütün ülkelerin Suriye’den ayrılması gerekir. Bizim sorunumuz
şu, ABD’nin orada kalmasıyla ilgili sorunumuz şu, Amerika Birleşik
Devletleri orada PKK, PYD ve YPG terör örgütleriyle angaje oluyor. Ve biz
ABD’nden bu angajmanı bitirmesini istedik. Ama ABD hala bu terör
örgütlerini destekliyor ve bu terör örgütleri bizim için doğrudan tehdit
oluşturuyor.
MODERATÖR- ABD’nin YPG ve diğerleriyle olan ilişkileri iyi bir şey değil
mi? Onları bir noktada sınırlıyor mudur?
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Hayır, ABD terör örgütünü destekliyor,
bu terör örgütüne ağır silahlar dahil silah veriyor ki bu bizim için büyük
bir risk ve biz bunu ABD’ne de söyledik. Münbiç yol haritasına da bunu
koyduk ve bu konuda mutabık da kaldık. YPG bu bölgeden çıksın ve biz de
birlikte çalışalım, yerel yapılar oluşturalım dedik ve güvenlik yapısı ve
bir yönetim yapısı kurulsun dedik, ama yol haritası henüz daha hayata
geçirilebilmiş değil. ABD’yle üzerinde birlikte çalışmaya devam etmemizi
gerektiren birçok konu var. Dolayısıyla, eğer bütün ülkeler Suriye’den
çıkarsa ülkenin istikrarı için ve ülkenin toprak bütünlüğü için iyi olacak.
MODERATÖR- 400 ila 1000 kişilik bir Amerikan kuvvetinin orada kalmasına
karşı mısınız?
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Yok, 200 Amerikan kuvveti, daha güneyde
kalacak. Ama şimdi ABD’nin muhtemel güvenli bölge dahil Suriye’den geri
çekilmesini koordine etmek için birlikte çalışıyoruz.
Bir diğer konu, ABD’nin doğrudan doğruya Münbiç’te bir rolü olmamasına
karşın, ama Münbiç’in uygulanması ülkenin geleceği için önem taşımakta,
siyasi sürecin devam etmesi önem taşımakta ve YPG konusunda görüş
ayrılığımız olsa da ABD, Suriye’de bizim için ana partnerlerden bir tanesi,
birlikte çalışıyoruz.
MODERATÖR- Doğru, ABD’nin de yardımlarıyla ve onun yanında savaşmakta olan.
Ancak, burada net olmak gerekirse, ABD’nin Suriye politikasının ne olduğunu
biliyor musunuz?
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Hayır, sorun da bu zaten.
MODERATÖR- Peki bu sorun neden kaynaklanıyor?
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Ülkemizin içişleri hakkında yorum yapmak
istemiyorum. Tekrar söylüyorum, ABD’den, ABD Dışişleri Bakanlığı ve Savunma
Bakanlığı’ndan, sahadaki ordudan, CENTCOM’dan ve diğerlerinden, farklı
pozisyonlardan, farklı kurumlardan gelen farklı açıklamalar var.
Dolayısıyla net bir strateji yok. Sorun da budur.
MODERATÖR- Özellikle ABD birlikleri, herhangi bir güvenli bölge, oradaki
herhangi bir Avrupa kuvvetinde, bunun nasıl göründüğüne dair ayrıntılı bir
bilgi vermediniz, demek istediğim…
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Aslında bir görev gücümüz var ve bu
görev gücü üç kez buluştu ve şimdi tüm bu meseleler hakkında görüş
alışverişi yapıyoruz, bugün ve yarın meslektaşlarımla bu konuyu
tartışacağız.
MODERATÖR- İzleyicilerden bazı sorular almak istiyorum. Bizim için olmasa
da, Ulusal Güvenlik Danışmanı ve Dışişleri Bakanıyla buluştuğunuzda onlara
soracağınız asıl sorunuz nedir?
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Suriye bunlardan biri ve S-400 ve
F-35'ler bir başkası, ayrıca tartışmamız gereken FETÖ sorunu ve bazı
konsolosluk konuları, yasal konular, ilişkilerimizde birçok konu var. Hepsi
aslında olumsuz değil, demek istediğim aynı zamanda olumlu bir gündeme
sahibiz.
Mesela 75 milyar dolarlık ikili ticaret hacmine de ulaşmamız gerekiyor,
ekonomik işbirliğimiz ve NATO’yla ittifakımız ve bölgemizdeki konular.
İki müttefik olarak üzerinde çalışmamız gereken pek çok konu var.
MODERATÖR- Orada birinin elini kaldırdığını gördüm. Mikrofonu verebilir
miyiz lütfen? Lütfen kendinizi tanıtabilir misiniz?
SORU- Ben Teğmen Albay Sylwia Szawlowska, buradaki Polonya Savunma Ataşesi
Yardımcısıyım. Rusya ve NATO hakkında hızlıca bir soru soracağım.
Rusya’nın nasıl NATO’nun dostu olmadığını ve politikanızı şekillendirirken,
politikanızı formüle ederken, Rusya’yla savunma işbirliğinde herhangi bir
kırmızı çizginiz olup olmadığını açıklayabilir misiniz lütfen? NATO’nun
uyumu ve savunma kabiliyetleri için zihinsel etkisinin olabileceği konusunu
da akılda tutarak, ne kadar ileri gidebilirsiniz? Teşekkür ederim.
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- İlk olarak, Türkiye, NATO’nun Rusya’ya
yönelik çift yollu politikasını destekliyor: caydırıcılık ve diyalog. Ve
Bakanlar Toplantısı sırasında bazı ülkelerin daha fazla diyalog ve
bazılarının ise daha fazla caydırıcılık lehine olduğunu görüyorum. Her
durumda, bu çift yollu bir politikadır. Ve biz bunu destekliyoruz. Rusya
ile ikili ticaret hacmimizi de arttırıyoruz, Rusya bölgede ve komşu bir
ülkedir ve birlikte çalışmamız gerekir.
Suriye’de ve diğer dosyalarda birlikte çalışıyoruz, ve sonuç ortadadır,
Astana süreci aslında Cenevre sürecini de canlı tutmak için çok etkili
oldu. Ancak Rusya’ya pek çok konuda katılmıyoruz. Karadeniz’deki
saldırganlıklarına katılmıyor, Kırım’ın yasadışı olarak ilhakını
tanımıyoruz ve Gürcistan’ın toprak bütünlüğünü de destekliyoruz ve
Suriye’de de pek çok alanda aynı fikirde değiliz.
Bazı alanlarda ise birlikte çalışıyoruz, bazı alanlarda Rusya ile aynı
fikirde değiliz. Ve biz Rusya'dan, Almanya dahil diğer pek çok müttefikin
yaptığı gibi, gaz ve petrol ithal ediyoruz. Polonya'nın Rusya'dan bir şey
ithal edip etmediğini bilmiyorum, ancak komşu ülkeler olarak ticaret
hacminiz de artıyor.
Ancak, özellikle S-400'ü kastediyorsanız, satın aldığımız sistem
tartışmamızın başında belirttiğim gibi, NATO için bir tehdit
oluşturmayacak.
Biz de diğer Avrupa müttefikleri, Batı Avrupa ülkeleri gibi Rusya’yla
çalışıyoruz. Ancak bu, İttifak'a zarar verdiğimiz ve Rusya’yla her konuda
hemfikir olduğumuz anlamına gelmez, bu nedenle dış politikamızda özellikle
bu konuda bir değişiklik olmaz. Teşekkür ederim.
MODERATÖR- Neden müttefikleri yabancılaştırmaya ve ABD yaptırımlarını göze
almaya değiyor?
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Tekrar söyleyin lütfen.
MODERATÖR- Neden müttefikleri yabancılaştırmaya…
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Hayır.
MODERATÖR- ve ABD yaptırımlarını göze almaya…
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- İttifakı yabancılaştırmıyoruz.
Mesela Karadeniz’de Türkiye, Romanya ve Polonya arasında üçlü bir mekanizma
var. Ve bu bölgedeki tüm NATO faaliyetlerini doğu cephesi olarak
destekliyoruz. NATO müttefiklerini yabancılaştırmıyoruz. Ve biz aslında
Rusya ile diğer müttefikler arasında seçim yapmıyoruz.
MODERATÖR- Yani, CAATSA yasalarına göre yaptırımlar tehdidinin
gerçekleşeceğini düşünmüyor musunuz? ABD…
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Bu anlaşmayı imzaladık. Bu anlaşmayı
CAATSA’dan önce tamamladık.
MODERATÖR- Yani bunun geçerli olacağını düşünmüyor musunuz?
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Açıkçası, olmaması gerekir.
SORU- F-35 konusuna dönecek olursak… Bildiğiniz gibi ABD Kongresi satın
almayı engelleme gücüne sahip ve Türkiye satın alımları sürdürmeye devam
ederse, S-400’ü alacağınızı söylüyorsunuz. Bu satış engellenirse
ABD-Türkiye ilişkilerine ne olur?
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Bunun ikili ilişkilerimizde tercih
etmesek de kesinlikle çok olumsuz bir etkisi olacak. Bu nedenle, Kongreye
durumu ve Türkiye'nin neden S-400'leri alması gerektiğini ve bu programın,
yani F-35lerin ve Türkiye’nin bir parçası olduğu bu programın, neden önemli
olduğunu açıklamak hem Türkiye’nin hem de ABD yönetiminin
sorumluluğundadır. Ve Türkiye çok katkıda bulundu. Dolayısıyla bu durumu
Kongreye açıklamak bizim ortak yükümlülüğümüzdür. Teşekkür ederim.
SORU- Sayın Bakan, Türkiye'nin Karadeniz’deki güvenlik ve savunma
konusundaki stratejisini netleştirebilir misiniz, çünkü şimdi bile
çelişkili sinyaller duyuyorum. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Varşova zirvesinden
önce, NATO müttefiklerini Karadeniz’in bir Rus gölü olma tehlikesiyle karşı
karşıya olduğu konusunda uyardı.
Kırım'da Rus askeri Karadeniz filosunun artmakta olduğunu gördük ve yine de
Türkiye'nin Rusya ile olan işbirliğini sürdürdüğü anlaşılıyor. NATO’dan
Karadeniz angajmanı açısından neler bekliyorsunuz ve Türkiye caydırıcılık
ve savunmayı geliştirme ve hatta bir noktada diyalogu ilerletme
stratejisini nasıl karşılar? Öte yandan Rusya'nın Azak Denizi'ni bir Rus
gölüne dönüştürmeye çalıştığı bir dönemde diyalogu nasıl ilerletebiliriz?
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Evet, çok teşekkürler.
Burada herhangi bir çelişki görmüyorum ve önceki sorulardan birine cevap
verirken vurguladığım gibi, özellikle Karadeniz konusunda NATO
politikalarını ve kararlarını destekliyoruz ve gemilerin Boğazlardan
geçişleri hususunda Montrö Anlaşmasına sahibiz. Bu farklı bir konu. Ancak
NATO’nun bölgedeki ve Karadeniz’deki tüm faaliyetlerini ve kararlarını
aktif olarak destekliyoruz. Ayrıca NATO’nun Karadeniz müttefiklerinin de
kendi yeteneklerini güçlendirmek için üzerlerine düşeni yapmaları
gerektiğini vurguladık.
29 müttefik var ve neredeyse 25’inden fazlası Rusya’dan petrol ve doğalgaz
alıyor. AB, yaptırımlara rağmen Rusya’yla ticaretini sürdürüyor. Bu tam
olarak bizim de yaptığımız şey. Aslında Rusya ile ikili ticaretimizi daha
da arttırdık. Tabii ki Türkiye bağımsız bir ülke, egemen bir ülke ve
Türkiye aslında tüm komşu ülkelerle iyi ilişkiler kurmalı. Türkiye,
Rusya’yla diğer ülkeler arasında seçim yapmak zorunda değildir ve Rusya’yla
ilişkilerimizi, diğer ülkelerle ilişkilerimizin alternatifi olarak
görmüyoruz. Kimse, ne Batı ne de Rusya bizim seçim yapmamızı isteyebilir.
Ukrayna’da oldu ve neler olduğuna bakın. Karar aslında Ukrayna tarafından
alındı, durum bundan daha iyi olmazdı. Batı, Ukrayna'dan sadece onları
seçmesini istedi ve Rusya da aynı şeyi yaptı. Dolayısıyla, Türkiye aynı
duruma sokulamaz. Herkesle olan ilişkilerimizi dengelemeliyiz ve bunda
hiçbir çelişki görmüyorum. Üzgünüm ama çok açık ve net olmalıyım.
Türkiye’ye ne Rusya ne de başkaları tarafından böyle koşullar
getirilmelidir.
SORU- Ivanna Klympush-Tsintsadze, Ukrayna Başbakan Yardımcısı.
Sayın Bakan, Rusya'nın ülkemi kendi tarafına çektiğini ve NATO'nun diğer
tarafa çektiğini söylediniz. Bu bizim kararımız. NATO’ya üye olmaya biz
karar verdik. Aslında size başka bir şey sormak istiyorum. Rusya
Federasyonu'nun 27 Mart'ta Kırım Tatarlarına karşı, yasadışı ilhak ettiği
Kırım'da, 23 Kırım Tatarı’nı demir parmaklıkların arkasında koyma ve
yasadışı bir şekilde terör saldırılarıyla suçlamaya yönelik girişimleri var
mı? Rusya ile ekonomik ve savunma ilişkiniz üzerinde bir etkisi olacak mı?
Bu Kırım Tatarlarının serbest bırakılmasına yardım etmek için Rusya’da ne
tür bir manivela kullanacaksınız?
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Türkiye'nin yaptıklarını görüyor
olmanızı takdir ediyorum. Yapabildik çünkü hem Ukrayna hem Rusya’yla iyi
ilişkilerimiz var. Ukrayna ile mükemmel ilişkilerimiz var. Ukrayna'nın
kararlarına saygı duyuyoruz ve destek veriyoruz. Ayrıca Ukrayna’da
yapılacak NATO’da faaliyetlerinde sizi destekliyoruz. Ayrıca savunma ve
savunma sanayii alanlarında da çok iyi işbirliğimiz var. Ancak, benim demek
istediğim farklıydı. Bu kararı vermek sizin hatanız değildi. Ancak bana
göre, hem Rusya hem de Avrupa, Ukrayna'da büyük hatalar yaptı. Benim
söylemek istediğim buydu. Tüm sözkonusu Kırım Tatarlarına ve Ukraynalılara
gelince. Bazılarını geri alabildik.
Sayın Cumhurbaşkanı Poroshenko ve Ukrayna'daki yönetim bunu takdir etti.
Ancak bunu yapmaya devam edeceğiz. Herhangi bir düzeyde Rus
mevkidaşlarıyla, Rusya’yla her toplantıda tüm bu sorunları gündeme
getiriyoruz.
Lavrov'la görüştüğümüz zamanlarda, hatta Antalya'da bile… Cumhurbaşkanımız
Putin'le görüştüğü zaman, sözkonusu Kırım Tatarlarını ve Rusya'daki
Ukraynalıları serbest bırakmalarını talep ediyor, ısrar ediyoruz. Ve tüm bu
Kerç boğazı sorunu. Türkiye tüm bu Ukraynalı gemileri ve mürettebatı geri
almak için elinden geleni yapıyor. Maalesef işe yaramadı. Ancak Türkiye
olarak bunun üzerinde çalışmaya devam edeceğiz. İdareniz, bu konudaki
çabalarımızın farkındadır. Teşekkür ederim.
MODERATOR- Zamanımız azalıyor ama çok çabuk, hem Batı hem de Rusya’nın
Ukrayna’da büyük hatalar yaptığını söylediniz. Rusya’nın Kırım'ın ilhak
edilmesi açısından eşdeğer hatalar olduğunu mu söylüyorsunuz? Sadece
netleştirmek için?
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Söylediğim gibi, bu kabul edilemez ve
Batı’nın hataları veya Ukrayna’nın herhangi bir kararı, Kırım’ın yasadışı
olarak ilhak edilmesini haklı gösteremez. Ve bu yasadışı ilhakı asla
tanımıyoruz. Bu arada birçok Batı ülkesi, hepiniz Kırım'da olanları
unuttunuz. Ve maalesef hiçbir platformda bundan hiç bahsetmediler. Yani
müttefiklerimiz ortak müttefiklerimiz. Ancak Litvanya, Türkiye ve diğer
birkaç ülke gibi bazı ülkeler bunun yasadışı bir ilhak olduğunu her zaman
hatırlatıyor. Bu konuda da dikkatli olmaya devam etmeliyiz.
MODERATOR: Sayın Bakan, çok teşekkürler. Zamanımız kalmadı. Hepinize çok
teşekkür ederiz.
DIŞİŞLERİ BAKANI MEVLÜT ÇAVUŞOĞLU- Teşekkürler.